Xã Ngọc Lũ, huyện Bình Lục, nơi nổi danh với những câu ca một thời "Ngọc Lũ người lắm, của nhiều/ Mười ba xóm ở hoa màu biết bao/ Lại xem tài lược giỏi sao/ Đắp đê hộ thủy nơi nào cũng thuê…". Cũng nhờ đi đắp đê hộ thủy mà người Ngọc Lũ vào những năm 1893-1894 đến Như Trác, huyện Lý Nhân gặp được Trống đồng Đông Sơn, loại trống cổ nhất và đẹp nhất, trở thành bảo vật quốc gia.
Có mặt trên đất Tiên Nội, thị xã Duy Tiên đến nay đã hơn 400 năm, dòng họ Trương là một trong nhiều dòng họ lớn. Kể từ đời Tiến sỹ Trương Minh Lượng, một trong số 18 vị khoa bảng của Hà Nam được ghi danh văn bia tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, đến nay dòng họ này đã có thêm 10 đời con cháu, trở thành một trong những dòng họ tiêu biểu ở Duy Tiên.
Trong suốt hành trình 90 năm có Đảng, 90 năm người dân Bồ Đề sống, chiến đấu, lao động và học tập gắn liền với danh phong quê hương tiếng trống cách mạng Bồ Đề, cả vùng đất và con người nơi đây đã không ngừng đổi mới, vượt qua những khó khăn của tự nhiên, của đời sống xã hội để xây dựng và phát triển.
Danh xưng Hà Nam xuất hiện trên bản đồ đất Việt tính đến nay vừa tròn 130 năm (20/10/1890 - 20/10/2020) nhưng truyền thống lịch sử, văn hiến của dải đất núi Đọi - sông Châu thì đã có bề dầy hàng nghìn năm. Nhìn lại những dấu son lịch sử, những trầm tích văn hóa rực rỡ của quê hương, chúng ta càng thêm tự hào, tự tin, thêm kỳ vọng vào bước phát triển đi lên của mảnh đất Hà Nam yêu dấu.
Từ một thị xã nhỏ bé, Phủ Lý bây giờ đã là thành phố, đô thị loại II với những nhà cao tầng san sát, dân cư đông đúc. Nhưng đi trong thành phố hiện đại hôm nay vẫn có thể dễ dàng bắt gặp những nét xưa cũ của vùng đất này còn lưu lại. Đó là những tên địa danh, hàng quán, di tích,… đã gắn liền với sự hình thành, phát triển của Phủ Lý. Giữa các khu nhà khang trang, con đường rộng dài sôi động, những dấu tích xưa cũ như những nốt trầm tạo nét sâu lắng cho Phủ Lý, quyện hòa truyền thống và hiện đại.
Từ khởi thủy, lịch sử và văn hóa của vùng đất Hà Nam hiện nay gắn kết với châu thổ Bắc Bộ. Là một trong những vùng trầm tích trẻ của miền võng Hà Nội rộng lớn, cho đến nay dấu tích con người tiền sử đầu tiên mới được phát hiện ở hang Chuông, hang Gióng Lở (xã Thanh Nghị, Thanh Liêm) có niên đại trên dưới 5000 năm thuộc hậu kỳ thời đại đồ đá mới, sơ kỳ thời đại đồ đồng.