Xác định, chăm sóc, giáo dục thiếu niên nhi đồng là nhiệm vụ quan trọng, xây dựng đội vững mạnh, xây dựng đoàn trước một bước. Do vậy, những năm qua, công tác chăm sóc, giáo dục thiếu niên, nhi đồng luôn được các cấp bộ đoàn trong toàn tỉnh quan tâm, tổ chức theo hướng thiết thực, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu chính đáng của các em, góp phần tạo điều kiện cho thiếu niên, nhi đồng được rèn luyện, phát triển toàn diện.

Với chủ đề “Chung tay bảo vệ trẻ em, hãy lên tiếng phòng, chống xâm hại, bạo lực trẻ em”, Tháng hành động vì trẻ em năm 2022 tiếp tục truyền đi những thông điệp mạnh mẽ để bảo vệ, tạo môi trường an toàn giúp trẻ em phát triển toàn diện.

Phó Bí thư Tỉnh đoàn, Chủ tịch Hội đồng đội (HĐĐ) tỉnh Dương Xuân Khiêm nhấn mạnh: Chăm lo thiếu nhi là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên của tổ chức đoàn, đội và trong dịp hè công tác này càng được chú trọng. Tỉnh đoàn, HĐĐ tỉnh chỉ đạo các cấp bộ đoàn làm tốt công tác xã hội hóa, vận động nguồn lực để tổ chức các hoạt động hè cho thiếu nhi, hỗ trợ thiếu nhi có hoàn cảnh khó khăn, bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19. Đẩy mạnh các hoạt động giáo dục đạo đức lối sống, kỹ năng, vui chơi, giải trí, các chương trình trải nghiệm cho thiếu nhi, bảo đảm thiết thực, hiệu quả, có tính lan tỏa sâu rộng.

Tăng cường tuyên truyền cho thiếu nhi về kiến thức, kỹ năng phòng, tránh tai nạn thương tích, an toàn giao thông… Trong đó, công tác tuyên truyền, phòng chống đuối nước cho trẻ em được đặt lên hàng đầu. Tính đến cuối tháng 6, các cơ sở đoàn trong tỉnh đã tổ chức được trên 40 lớp dạy bơi cho trên 3.000 thanh thiếu nhi, trên 120 lớp tập huấn hướng dẫn kỹ năng phòng chống đuối nước và hàng trăm buổi tuyên truyền cho đoàn viên, thanh thiếu nhi…

Với 6 bể bơi được các nhà trường, cá nhân quan tâm đầu tư xây dựng, các cơ sở đoàn trên địa bàn thị xã Duy Tiên có nhiều thuận lợi trong việc tổ chức dạy bơi cho trẻ em. Theo chia sẻ của Phó Bí thư Thị đoàn Nguyễn Thị Huyền Trang, tính đến cuối tháng 6, toàn thị xã đã tổ chức được 22 lớp dạy bơi cho gần 400 học sinh. Thị đoàn đặt mục tiêu trong dịp hè mỗi xã, phường tổ chức được từ 1-2 lớp bơi cho trẻ em. Mỗi khóa học được tổ chức từ 10 đến 12 buổi với sự tham gia của 15 - 20 em từ 7 tuổi trở lên. Tham gia các lớp học bơi, bên cạnh dạy các em những kỹ thuật bơi bài bản, giáo viên cũng phổ biến cách sơ cứu, cách thoát khỏi tình huống nguy hiểm do đuối nước cho các em học sinh.

Tại phường Tiên Nội, thị xã Duy Tiên, phong trào dạy bơi cho thanh thiếu nhi được duy trì từ nhiều năm nay và phát triển mạnh mẽ hơn trong khoảng 5 năm trở lại đây. Bí thư Đoàn phường Tiên Nội Nguyễn Thị Lợi cho biết: Bơi là một trong những kỹ năng sống quan trọng mà các em nhỏ cần được học. Do vậy, ngay từ đầu tháng 6, ngay khi trẻ em bước vào kỳ nghỉ hè năm 2022, Đoàn phường Tiên Nội đã khẩn trương phối hợp với bể bơi Hương Chính (phường Bạch Thượng) tổ chức dạy bơi cho các em học sinh từ 8 tuổi trở lên. Đến nay, khóa 1 với 22 em đã hoàn thành và khóa 2 với 16 em đang tiếp tục học. Để khuyến khích các em tham gia học bơi, Đoàn phường chịu trách nhiệm đưa đón và hỗ trợ 50% kinh phí đưa đón các em đến bể bơi. Nhờ hoạt động thường xuyên này mà nhiều năm trở lại đây trên địa bàn phường không có trẻ em bị đuối nước.

Cùng với đẩy mạnh công tác phòng chống đuối nước, các cơ sở đoàn trong tỉnh cũng linh hoạt tổ chức các hoạt động vui chơi, giải trí, giáo dục kỹ năng sống cho trẻ em theo phương châm “học mà chơi, chơi mà học” thông qua các lớp võ thuật, giải bóng đá thiếu niên, hoạt động múa hát tập thể tại lũy tre xanh…

Đơn cử như tại xã Nhân Thịnh (Lý Nhân), ngay khi trẻ em bước vào kỳ nghỉ hè năm 2022, ngoài việc phối hợp tổ chức hội nghị tuyên truyền về kỹ năng sống và phòng chống đuối nước cho 330 đoàn viên, thanh, thiếu nhi, đoàn xã đã khẩn trương kiểm tra, rà soát các điều kiện về sân vận động để chuẩn bị cho giải bóng đá thiếu niên diễn ra vào đầu tháng 7.

Theo Bí thư Đoàn xã Trần Bình Minh, năm nay là năm thứ 18 giải bóng đá thiếu niên được tổ chức trên địa bàn xã, các em sẽ tranh tài ở 2 nội dung bóng đá nam và nữ, độ tuổi từ 10-14 tuổi. Sau 2 năm dừng tổ chức do dịch Covid-19, giải bóng đá thiếu niên năm nay hứa hẹn sẽ rất hấp dẫn. Những hoạt động thiết thực trong dịp hè như thế này chắc chắn sẽ mang đến cho thanh, thiếu nhi của xã cơ hội rèn luyện bản thân, phát triển thể chất, tinh thần, tạo tâm thế tốt nhất trước khi bước vào năm học mới…

Cùng với các hoạt động vui chơi, giải trí, tổ chức đoàn các cấp còn chú trọng tổ chức các chương trình rèn kỹ năng, tăng trải nghiệm cho trẻ. Mới đây, HĐĐ tỉnh phối hợp với Công ty cổ phần Supers group tổ chức cuộc thi Vui hè tiếng Anh 5.0 với chủ đề “Thiếu nhi Hà Nam - Hội nhập và phát triển”. Thời gian tổ chức cuộc thi diễn ra từ ngày 26/6 đến ngày 22/8/2022. Cuộc thi được tổ chức theo hình thức trực tuyến qua đường link: https://www.supersgroup.vn/hanam-tienganh50.

Đối tượng dự thi được chia làm 7 nhóm dành cho học sinh từ khối lớp 3 đến khối lớp 9. Các em trải qua vòng loại với 3 vòng thi về kiến thức trên Ứng dụng học tiếng Anh theo chương trình sách giáo khoa hiện hành. Các thí sinh đạt điểm cao ở vòng loại 3 sẽ được tham gia vòng thi Chung kết với hình thức quay video thuyết trình về chủ đề “Thiếu nhi Hà Nam - Hội nhập và phát triển”, thời gian từ 3-5 phút và gửi bài dự thi qua địa chỉ gmail: cuocthitienganh50.hanam@gmail.com, ghi rõ họ và tên, ngày tháng năm sinh, địa chỉ (tên trường), số điện thoại liên hệ. Tổng giá trị giải thưởng của cuộc thi lên đến hơn 41 triệu đồng. Đây là sân chơi rất bổ ích nhằm khơi gợi tinh thần ham mê học hỏi tiếng Anh của các em, từ đó tạo môi trường khuyến khích các em tích cực học tập, rèn luyện nâng cao trình độ ngoại ngữ trong thời kỳ hội nhập. Việc tổ chức cuộc thi cũng góp phần thực hiện mục tiêu “Đề án Nâng cao năng lực tiếng Anh cho thanh, thiếu niên Việt Nam giai đoạn 2018 - 2022”.

Sau nhiều năm ấp ủ và phải hoãn lại do dịch bệnh Covid-19, hè năm 2022, Huyện đoàn Lý Nhân chỉ đạo Đội Thanh niên tình nguyện (TNTN) huyện xây dựng kế hoạch tổ chức trại hè cho các em thanh, thiếu nhi tại thị trấn Vĩnh Trụ dự kiến diễn ra từ 16-19/7. Anh Vũ Quang Huy, Đội trưởng Đội TNTN huyện Lý Nhân cho biết: Trại hè được tổ chức dành cho các em thiếu nhi, lại là lần đầu tiên thực hiện nên chúng tôi đặc biệt chú trọng đến chất lượng. Trại hè sẽ có khoảng 50 em thiếu nhi tham gia; tập trung vào 3 nội dung: giáo dục kỹ năng, thực hành và thăm địa chỉ đỏ. Đối với lớp học kỹ năng tại trại hè năm nay sẽ tập trung vào chủ đề “Bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu”.

Trước đó, ngày 25/6, Huyện đoàn chỉ đạo Đội TNTN huyện phối hợp với Đoàn xã Chân Lý tổ chức ra quân Chiến dịch Mùa hè xanh với chủ đề “Chiến sỹ tình nguyện mùa hè xanh góp sức xây dựng quê hương Lý Nhân đổi mới và phát triển” với hơn 200 tình nguyện viên đăng ký tham gia thực hiện các chương trình trọng điểm về bảo vệ môi trường; giáo dục kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng giao tiếp xã hội, kỹ năng sinh tồn, kỹ năng phòng chống tai nạn đuối nước, kỹ năng tự vệ… cho thanh thiếu nhi; tổ chức các hoạt động đền ơn đáp nghĩa. Chương trình kéo dài đến 26/7.

Sự nỗ lực của các cấp bộ đoàn, đội trong việc tạo sân chơi cho trẻ em, nhất là trong dịp hè là không thể phủ nhận. Tuy nhiên, nhìn nhận một cách khách quan, không phải tất cả trẻ em đều được thụ hưởng các chương trình, hoạt động đó. Bên cạnh đó, điểm vui chơi, sinh hoạt hè hay không gian dành riêng cho trẻ em đang rất thiếu. Học sinh nghỉ hè, tìm chỗ cho các em chơi, sinh hoạt không phải địa phương nào cũng có.

Là phụ huynh của 2 con nhỏ, chị Nguyễn Thị Hà, Tổ 3, Phường Lê Hồng Phong (TP Phủ Lý) khá lo lắng bởi trong những ngày hè này không biết gửi con ở đâu, trong khi công việc tại nhà máy không thể bỏ. Mỗi khi đi làm chị chỉ biết dặn các con phải cẩn thận khi tự chơi và dù không muốn, gia đình chị vẫn phải đăng ký các lớp học thêm cho con như một hình thức gửi trẻ. Chị Hà cho biết: Gia đình tôi không phải quá dư dả về kinh tế nên chưa có điều kiện để đưa các con đến các khu vui chơi phải trả phí. Các hoạt động hè trên địa bàn tổ cũng rất ít, sân chơi riêng cho trẻ em lại càng thiếu nên các con chỉ có thể xem ti vi, dạo chơi quanh khu phố…

Cũng mong muốn mang lại cho con một kỳ nghỉ hè ý nghĩa, chị Nguyễn Thị Thi, phường Châu Sơn (TP Phủ Lý) đã đăng ký cho con gái năm nay lên lớp 9 tham gia một khóa tu mùa hè tại Hà Nội trong vòng 1 tuần. Tuy nhiên, trên địa bàn khu phố không tổ chức các hoạt động sinh hoạt hè nên toàn bộ thời gian nghỉ hè còn lại, con gái chị chủ yếu ở nhà, xem ti vi và tham gia các lớp học bồi dưỡng kiến thức.

Bên cạnh việc thiếu sân chơi cho trẻ dẫn đến hoạt động hè một số nơi mang tính hình thức, thì nhiều bậc phụ huynh vì quá lo lắng con mải chơi sẽ quên kiến thức nên sốt sắng tìm kiếm, đăng ký các lớp học văn hóa cho con ngay trong dịp hè. Anh Trần Văn Hoan, xã Tượng Lĩnh (Kim Bảng) cho biết: Năm nay, con trai lớn nhà tôi vào lớp 1 nên ngay khi kết thúc năm học, tôi đã đăng ký cho con tham gia các khóa học tiền lớp 1. Bây giờ, ai cũng cho con học hè, nếu không cho đi, tôi sợ con sẽ không theo kịp chương trình. Ngoài các buổi học trong tuần, con ở nhà chơi với các anh chị em, dưới sự giám sát của ông bà. Nhà vừa có ao, lại cạnh đường lớn, tiềm ẩn nhiều nguy hiểm nên gia đình phải giám sát các cháu rất chặt chẽ.

Mùa hè cũng là thời điểm nắng nóng, trẻ em thường thích vui chơi tại các ao, hồ, sông, suối để bơi lội, nghịch nước, tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ mất an toàn… Chính bởi vậy, việc tổ chức các khóa học bơi cho trẻ là một trong những hoạt động được nhiều bậc phụ huynh ủng hộ. Tuy nhiên, do hạn chế về cơ sở vật chất nên hoạt động này chưa thực sự hiệu quả. Bí thư Huyện đoàn Kim Bảng Nguyễn Văn Hiếu cho biết: Số lượng các bể bơi trên địa bàn rất hạn chế nên các cơ sở đoàn không tổ chức được nhiều lớp dạy bơi cho trẻ em. Công tác tuyên truyền phòng chống đuối nước, tai nạn thương tích được triển khai tại tất cả các xã, thị trấn, song hiệu quả mang lại chưa được như mong muốn. Năng lực cán bộ, việc tổ chức các hoạt động đoàn, đội tại một số nơi còn hạn chế dẫn đến sân chơi cho trẻ em chưa thực sự phong phú.

Theo đánh giá của anh Nguyễn Văn Quang, cán bộ Ban Thanh thiếu nhi trường học (Tỉnh đoàn), có nhiều nguyên nhân dẫn đến sân chơi giải trí, rèn luyện cho thiếu nhi còn khó khăn không chỉ ở nông thôn mà cả thành thị. Đội ngũ cán bộ phụ trách thiếu kỹ năng, chưa chủ động thích ứng với tình hình mới, nội dung hoạt động còn thiếu chiều sâu, chưa mang tính bền vững. Cơ sở vật chất phục vụ tổ chức các hoạt động cho thanh thiếu nhi còn hạn chế. Cán bộ phụ trách đội ở một số nơi chưa phát huy vai trò trong việc phối hợp quản lý, chăm sóc, giáo dục thiếu nhi trên địa bàn dân cư. Thời gian vừa qua, Tỉnh đoàn chỉ đạo các cấp bộ đoàn đẩy mạnh việc vận động nguồn lực để xây dựng, tu sửa các điểm vui chơi cho thanh thiếu nhi. Tuy nhiên, với kinh phí từ 10-30 triệu đồng/điểm, các trang thiết bị phục vụ vui chơi chưa thực sự hấp dẫn các em.

Đối với thiếu nhi, được vui chơi, giải trí trong một môi trường lành mạnh là nhu cầu chính đáng. Chia sẻ về hoạt động hỗ trợ xây dựng điểm vui chơi cho thanh thiếu nhi của đoàn xã, đồng chí Phạm Ngọc Huy, Phó Bí thư Đảng ủy xã Đồng Hóa (Kim Bảng) phấn khởi cho biết: Đây là hoạt động có ý nghĩa nên rất được nhân dân ủng hộ. Đơn cử như tại thôn Yên Lạc vừa qua, chỉ với kinh phí ban đầu khoảng 10 triệu đồng, đoàn xã đã mua dụng cụ tập luyện thể thao cho trẻ em, nhân dân thôn Yên Lạc chung tay ủng hộ 61 chiếc ghế đá, dây đèn led để mắc trên 26 cây sao đen trồng quanh hồ cùng 2 xích đu, 1 máy đi bộ trên không… với tổng kinh phí lên đến trên 70 triệu đồng. Từ thực tế tại địa phương, tôi cho rằng để xây dựng được điểm vui chơi hoàn chỉnh cho thanh thiếu nhi, bên cạnh sự tiên phong của tổ chức đoàn, rất cần sự chung tay của các tổ chức, cá nhân, nhà hảo tâm và các tầng lớp nhân dân. Khi người dân chủ động tham gia đóng góp, ủng hộ, chắc chắn sẽ nâng cao ý thức bảo vệ, giữ gìn và phát huy hiệu quả công năng của điểm vui chơi nhằm nâng cao chất lượng đời sống cho trẻ em.

Có thể nói, để thực hiện hiệu quả công tác chăm sóc trẻ em, việc tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương là hết sức cần thiết. Bí thư Huyện đoàn Lý Nhân Nguyễn Thị Nhật Linh nhấn mạnh: Qua 2 năm phải dừng các hoạt động do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, hè năm nay các đơn vị sẽ khởi động lại các giải bóng đá cho thanh thiếu nhi vào cuối tháng 6. Đây là hoạt động thường niên được các bạn nhỏ rất chờ đón nên Huyện đoàn chỉ đạo các cơ sở đoàn tham mưu với cấp ủy, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân để tổ chức thành công giải bóng đá cho thanh thiếu nhi ở các địa phương.

Ngoài việc đẩy mạnh các hoạt động vui chơi, giải trí, rèn luyện, trải nghiệm theo hướng đa dạng, thiết thực, các cấp bộ đoàn, đội trong tỉnh thường xuyên phối hợp chặt chẽ với ngành giáo dục và đào tạo tổ chức hiệu quả các hoạt động chăm lo, giáo dục thanh thiếu nhi, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong các nhà trường.

Trong năm học 2021-2022, HĐĐ tỉnh đã đẩy mạnh triển khai chương trình “Chia sẻ cùng em thơ vượt qua đại dịch”, tặng trên 500 suất quà trị giá trên 80 triệu đồng cho các em thiếu nhi có hoàn cảnh khó khăn tại các huyện Thanh Liêm, Bình Lục, Lý Nhân, Kim Bảng và các em thiếu nhi tại cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh. Duy trì hàng nghìn đôi bạn cùng tiến, bạn giúp bạn, trao tặng trên 200 xe đạp và trên 300 góc học tập cho các em học sinh nghèo vượt khó.

Hưởng ứng chương trình “Sóng và máy tính cho em”, “Cùng em học trực tuyến” do Thủ tướng Chính phủ, Trung ương Đoàn, HĐĐ Trung ương phát động, các cấp bộ đoàn phối hợp cùng các cấp, ngành, tổ chức, doanh nghiệp trao tặng 400 máy tính bảng, 53 điện thoại di động cũ, mới, 2.700 sim thẻ, gói cước data các loại và hơn 400 suất học bổng với tổng trị giá gần 2 tỷ đồng cho các em học sinh là con gia đình công nhân đang làm việc tại các KCN bị mất việc; con hộ nghèo, người lao động tự do, không có việc làm do ảnh hưởng của dịch Covid-19; con em trong gia đình cán bộ các lực lượng tuyến đầu chống dịch có hoàn cảnh khó khăn. Thành lập 36 đội hình tình nguyện “IT áo xanh” hỗ trợ về kỹ thuật, khắc phục sự cố, sửa chữa các thiết bị điện tử, bảo đảm quá trình học trực tuyến được thông suốt và hiệu quả nhất cho các em học sinh.

Cùng với đó, tiếp tục đẩy mạnh phong trào “Thiếu nhi Hà Nam thi đua làm theo 5 điều Bác Hồ dạy”; chú trọng các hoạt động tuyên truyền, giáo dục đạo đức, lối sống, truyền thống cho các em học sinh. 100% liên đội tổ chức sinh hoạt theo chủ đề, chủ điểm “Mỗi tuần một câu chuyện đẹp, một cuốn sách hay, một tấm gương sáng” thu hút 126.000 lượt đội viên thiếu nhi tham gia. Toàn tỉnh xây dựng,  duy trì được trên 300 thư viện xanh và tủ sách măng non với hàng nghìn đầu sách các loại. 100% liên đội tổ chức tốt phong trào “Kế hoạch nhỏ”, trích một phần kinh phí tổ chức các công trình măng non chào mừng đại hội đoàn các cấp…

Nhân ngày Quốc tế thiếu nhi 1/6, Tỉnh đoàn, HĐĐ tỉnh đã tổ chức các đoàn đến thăm, tặng 1.000 suất quà cho các em thiếu nhi tại các địa phương; tặng 3 thư viện Kim Đồng, 7 bộ trống đội cho các nhà trường. Trẻ em có hoàn cảnh khó khăn tại các địa phương được các cấp bộ đoàn, đội phối hợp với các tổ chức, cơ quan, doanh nghiệp tặng quà động viên kịp thời.

Bằng trách nhiệm và tình yêu thương dành cho trẻ em, các cấp bộ đoàn, đội không ngừng đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, triển khai hiệu quả các phong trào, cuộc vận động nhằm chăm lo, giáo dục thiếu nhi, tạo ra nhiều sân chơi bổ ích, lành mạnh cho các em, nhất là trong những dịp cao điểm như hè, Tết Trung thu... giúp các em rèn luyện kỹ năng, bồi dưỡng kiến thức, hình thành phẩm chất, nhân cách, có lối sống tốt đẹp.

Tuy nhiên, chăm lo cho trẻ em là trách nhiệm của toàn xã hội, do đó cùng với sự nỗ lực của tổ chức đoàn, đội, rất cần sự chung tay của gia đình, nhà trường, cấp ủy, chính quyền địa phương và cả cộng đồng để trẻ em thực sự được sống trong một môi trường an toàn, lành mạnh, mà trước mắt là có một mùa hè 2022 vui tươi, ý nghĩa.

Nội dung: Hải Yến

Ảnh: Hải Yến; Thế Trang; ĐTN thị trấn Ba Sao; Đoàn xã Hợp Lý; Hội Đồng đội tỉnh

Thiết kế: Quốc Khánh