Thời tiết đang ngày càng cực đoan do tác động từ biến đổi khí hậu. Thiên tai nửa cuối năm 2024 được dự báo còn diễn ra rất khốc liệt. Bất thuận của thời tiết tác động rất lớn đến mọi mặt của đời sống xã hội, phát triển kinh tế. Thời tiết trên địa bàn tỉnh ta cũng nằm trong diễn biến chung của khu vực miền Bắc và cả nước.
Ngay trong những tháng đầu năm, trên địa bàn tỉnh đã ghi nhận nhiều bất thuận của thời tiết. Đặc biệt, cuối tháng 4 có đợt nắng nóng nhiệt độ ghi nhận kỷ lục kéo dài 5 ngày với 4 ngày gay gắt (trên 37oC). Ngày cao điểm nhất (27/4) nhiệt độ đo được lên đến 41,8oC, vượt 0,7oC so với mức kỷ lục ghi nhận trước đó (ngày 19/5/2021 có nhiệt độ 41,1oC).
Ông Hoàng Đức Hùng, Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn tỉnh Hà Nam cho biết: Năm nay thời tiết rất bất thường và phức tạp do có cả 3 trạng thái khí quyển (El Nino, trung tính và La Nina). Năm nay, mưa, bão sẽ xảy ra muộn vào giai đoạn cuối mùa mưa, bão, lũ. Trên địa bàn tỉnh ta đặc biệt chú ý đến những trận mưa có cường độ lớn với tần suất khả năng dầy hơn trung bình nhiều năm (TBNN), mưa lớn dễ sẽ kèm theo giông lốc, gió giật mạnh…
Ứng phó với những diễn biến bất thuận của thời tiết.
Nhận định xu thế thời tiết năm 2024, mùa mưa, bão có khả năng đúng theo quy luật tự nhiên. Trên Biển Đông có khoảng từ 11 – 13 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, xấp xỉ TBNN; ảnh hưởng tới đất liền nước ta có từ 4 – 6 cơn bão và áp thấp nhiệt đới; ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền khu vực các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ từ 2 – 3 cơn. Năm nay, do tác động từ trạng thái El Nino mạnh dẫn đến nửa cuối tháng 5 vẫn chưa xuất hiện bão và áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông. Khả năng bão và áp thấp nhiệt đới sẽ xuất hiện từ tháng 6 trở đi. Về diễn biến mưa, tổng lượng mưa cả năm xấp xỉ TBNN, dự báo từ 1.500 – 1.700mm; mưa sẽ tập trung khoảng từ tháng 7 đến tháng 9 với lượng mưa cao hơn TBNN; cả mùa có khoảng 7 – 9 đợt mưa vừa, mưa to diện rộng với lượng mưa từ 50 – 200 mm, không loại trừ có trận mưa đặc biệt lớn trên 200 mm trong thời gian ngắn. Nắng nóng kéo dài từ tháng 4 đến hết tháng 8, có khoảng 10 – 12 đợt nắng nóng, hiện tượng nắng nóng gay gắt có khả năng xuất hiện nhiều hơn và kéo dài so với TBNN, đề phòng xảy ra nhiều ngày nắng nóng đặc biệt gay gắt. Nền nhiệt độ năm nay sẽ cao hơn TBNN từ 0,5 – 1oC.
Cũng theo ông Hoàng Đức Hùng, thời tiết bất thuận ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất và đời sống, sức khỏe của người dân trong tỉnh. Cần thiết có biện pháp chủ động phòng, chống. Cơ quan Khí tượng thủy văn sẽ dự tính, dự báo, phát những bản tin dự báo cả ngắn hạn và dài hạn về tình hình thời tiết, khí hậu để các cấp chính quyền và người dân chủ động có biện pháp phòng, chống.
Diễn biến bất thuận của thời tiết đòi hỏi có những biện pháp chủ động ứng phó. Người dân cần theo dõi các bản tin dự báo thời tiết trên các phương tiện thông tin đại chúng để bố trí lịch sinh hoạt, làm việc phù hợp. Nhất là những ngày nắng nóng gay gắt và đặc biệt gay gắt cần hạn chế ra đường vào những giờ cao điểm, hoặc có biện pháp phòng, chống khi phải đi ngoài trời; phòng, chống nắng nóng cho gia súc, gia cầm… Chính quyền địa phương, ngành chức năng, doanh nghiệp và người dân chủ động ứng phó với ngập úng cục bộ khi có mưa lớn xảy ra. Nhiệm vụ tiêu thoát nước được đặc biệt quan tâm, chú trọng đến các khu dân cư, đô thị, khu công nghiệp…
Nhìn thực tế, cho thấy thời tiết đã và đang tác động đến nhiều mặt của đời sống, sản xuất. Như vụ lúa xuân năm nay, thời tiết bất thuận đã tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều đối tượng sâu, bệnh sinh trưởng, phát triển vượt ngưỡng phòng trừ nhiều lần và khả năng gây hại mạnh. Phần lớn diện tích lúa xuân đều phải phun phòng trừ lần 2 và diễn biến vẫn phức tạp rất dễ gây mất mùa cục bộ nếu không thực hiện đúng kỹ thuật. Đợt nắng nóng đỉnh điểm dịp cuối tháng 4 đã tác động lớn đến sức khỏe của người dân, các bệnh liên quan đến thời tiết gia tăng. Tình trạng mưa lớn dễ xảy ra, luôn tiềm ẩn khả năng ngập úng cho cả thành thị, khu công nghiệp và sản xuất nông nghiệp, nhất là những vùng trũng, thấp... Gần nhất, trận mưa lớn xảy ra chiều ngày 15/5 trên địa bàn huyện Bình Lục với lượng mưa hơn 70mm kéo dài hơn 1giờ đồng hồ đã làm ngập cục bộ một số tuyến đường trên địa bàn thị trấn Bình Mỹ do nước không thoát kịp.
Thời điểm hiện nay mới bắt đầu bước vào mùa mưa, bão, lũ của năm 2024. Những hình thái thời tiết cực đoan (nắng nóng, mưa lớn…) rất dễ xảy ra trên địa bàn tỉnh. Việc chủ động chuẩn bị các biện pháp ứng phó hạn chế thấp nhất tác động đời sống, sinh hoạt và sản xuất của người dân, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh.
Mạnh Hùng