Bộ tiêu chí xã nông thôn mới (NTM) nâng cao giai đoạn 2021-2025 bao gồm 2 tiêu chí có liên quan, bổ trợ trực tiếp cho nhau. Đó là tiêu chí số 17 về môi trường và tiêu chí số 18 về chất lượng môi trường sống. Hai tiêu chí này bao gồm 20 chỉ tiêu (chiếm gần 17% tổng số chỉ tiêu trong bộ tiêu chí xã NTM nâng cao). Đây được xem là những tiêu chí quan trọng phản ánh rõ nét nhất chất lượng sống của người dân nông thôn. Thực hiện các tiêu chí này, thị xã Duy Tiên đang tích cực chỉ đạo các xã, nhất là những xã đăng ký về đích NTM nâng cao năm 2024 đẩy nhanh tiến độ thực hiện các chỉ tiêu.
Là một trong 2 xã của thị xã Duy Tiên đăng ký về đích NTM nâng cao năm 2024, thời điểm này, xã Tiên Sơn đã hoàn thành đạt chuẩn 17/19 tiêu chí, trong đó có tiêu chí số 17 và 18 về môi trường và chất lượng môi trường sống với tổng số 20 chỉ tiêu liên quan đến vấn đề thu gom, phân loại, xử lý chất thải sinh hoạt, chất thải nguy hại; thu gom, tái sử dụng rác thải nhựa; vấn đề về an toàn thực phẩm; sử dụng nước sạch; bãi chôn lấp rác thải bảo đảm vệ sinh môi trường…
Cụ thể, trên địa bàn xã có 1 khu nuôi trồng thủy sản với 21 hộ chăn nuôi đều có hệ thống tiêu thoát nước bảo đảm; các hộ chăn nuôi thủy sản không sử dụng thuốc thú y, hóa chất đã hết hạn thuộc danh mục cấm lưu hành để chăn nuôi thủy sản; cửa hàng kinh doanh xăng dầu, hợp tác xã sản xuất rượu đều có hồ sơ về bảo vệ môi trường; làng nghề trống Đọi Tam đã xây dựng phương án bảo vệ môi trường làng nghề. Mỗi tháng, khoảng 100 tấn rác thải sinh hoạt trên địa bàn xã được thu gom, vận chuyển, xử lý theo đúng quy định (đạt tỷ lệ trên 95%); 70% hộ gia đình xử lý nước thải sinh hoạt bằng hệ thống bể tự hoại 3 ngăn. Tỷ lệ chất thải rắn nguy hại được thu gom, vận chuyển và xử lý đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường đạt 100%. Xã có 98% số hộ chăn nuôi áp dụng các biện pháp xử lý chất thải, nước thải như hầm biogas, đệm lót sinh học, chuồng trại chăn nuôi thông thoáng, sạch sẽ, bảo đảm vệ sinh; tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn từ hệ thống cấp nước tập trung đạt 99%.
Đến nay, 100% số hộ sản xuất, kinh doanh thực phẩm trong xã đã được tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm. Tỷ lệ cơ sở sơ chế, chế biến thực phẩm nông, lâm, thủy sản được cấp chứng nhận về an toàn thực phẩm đạt 100%. Nhiều năm liền trên địa bàn xã không xảy ra sự cố về an toàn thực phẩm... Những chỉ tiêu này đều đạt cao hơn so với yêu cầu.
Ông Trần Kim Công, Chủ tịch UBND xã Tiên Sơn khẳng định: Ngay từ khi UBND tỉnh có Quyết định ban hành Bộ tiêu chí về xã NTM, NTM nâng cao tỉnh Hà Nam giai đoạn 2021-2025, xã Tiên Sơn đã tập trung tối đa các nguồn lực để thực hiện. Đối với tiêu chí môi trường và chất lượng môi trường sống, xã quan tâm chỉ đạo các tổ chức hội, đoàn thể hướng dẫn các hộ dân tiếp cận chương trình cho vay nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn của Ngân hàng Chính sách xã hội để có kinh phí đầu tư nâng cấp, xây dựng mới công trình nhà vệ sinh, nhà tắm, bể chứa nước sinh hoạt bảo đảm chất lượng với dư nợ đạt xấp xỉ 14 tỷ đồng. Thời gian qua, xã cũng thực hiện sửa chữa, xây dựng mới 2 bãi trung chuyển rác thải sinh hoạt; đặt các biển hiệu, khẩu hiệu tuyên truyền về bảo đảm an toàn thực phẩm tại các điểm công cộng, tuyến đường có nhiều người qua lại; tích cực phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức các lớp tập huấn về an toàn thực phẩm cho các hộ gia đình, cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm trên địa bàn…
Đặc biệt, để tạo cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp, tháng 3/2024, xã Tiên Sơn đã huy động tốt nguồn lực xã hội hóa để triển khai thực hiện mô hình “Đường cây xanh, đường điện chiếu sáng, đường cờ kiểu mẫu năm 2024”. Theo lộ trình, kế hoạch thực hiện mô hình, xã Tiên Sơn đang đẩy nhanh xây dựng 9 tuyến đường treo cờ Tổ quốc và lắp đèn điện chiếu sáng; duy trì trồng, chăm sóc 7 tuyến đường trồng cây phong linh, cây hoa ban. Đồng thời, phát động nhân dân các thôn tham gia trồng hoa thân gỗ trên các tuyến đường thôn.
Để đẩy nhanh tiến độ hoàn thành và không ngừng nâng cao chất lượng các tiêu chí này, thị xã Duy Tiên đã và đang chỉ đạo thực hiện đồng bộ các giải pháp. Trong đó, tập trung chỉ đạo các nhà máy nước sạch Mộc Nam, Chuyên Ngoại, Đọi Sơn, Châu Sơn duy trì hoạt động bảo đảm cung cấp nước sinh hoạt cho nhân dân; các phòng, ban chuyên môn, các xã thường xuyên kiểm tra, giám sát các cơ sở sản xuất, kinh doanh, hộ chăn nuôi trong việc tuân thủ quy định về môi trường; chỉ đạo các xã sửa chữa, xây dựng mới điểm tập kết rác thải sinh hoạt, nhà chứa rác thải nguy hại, bể chôn lấp rác thải đạt chuẩn theo quy định; tăng cường bố trí bể chứa vỏ bao thuốc bảo vệ thực vật tại các xứ đồng…
Theo đánh giá của UBND thị xã Duy Tiên, trong triển khai xây dựng NTM nâng cao, tiêu chí số 17 và 18 là những tiêu chí được các xã đặc biệt quan tâm, sớm hoàn thành đạt chuẩn và không ngừng cải thiện, nâng cao. Đến nay, 100% các cơ sở sản xuất, kinh doanh, nuôi trồng thủy sản, làng nghề trên địa bàn thị xã đã bảo đảm quy định về bảo vệ môi trường; tỷ lệ thu gom rác thải sinh hoạt vận chuyển về nhà máy xử lý đạt gần 99,3%; tỷ lệ rác thải nguy hại trong sản xuất nông nghiệp được thu gom chuyển về nhà máy xử lý theo quy định ước đạt 57%; 100% chất thải rắn y tế được thu gom và đưa về nơi xử lý theo quy định; tỷ lệ hộ gia đình thực hiện phân loại chất thải rắn tại nguồn đạt 56%; công tác bảo vệ môi trường làng nghề luôn bảo đảm, hiện thị xã có 3/4 làng nghề có nguy cơ ô nhiễm môi trường đã xây dựng phương án bảo vệ môi trường, được UBND thị xã phê duyệt, gồm: làng dệt lụa Nha Xá (xã Mộc Nam), làng trống Đọi Tam (xã Tiên Sơn), làng mộc thôn Yên Mỹ (xã Chuyên Ngoại). Các mô hình bảo vệ môi trường như phân loại rác thải tại nguồn, xử lý rác hữu cơ tại nguồn bằng thùng compost, nuôi giun, trùn quế, ủ men vi sinh có nắp đậy, mô hình tái chế rác thải nhựa làm chậu hoa… cũng được các xã triển khai, nhân rộng.
Thị xã Duy Tiên phấn đấu, năm 2024 sẽ có 2 xã về đích NTM nâng cao. Các xã còn lại cơ bản sẽ đạt chuẩn tiêu chí môi trường và chất lượng môi trường sống theo Bộ tiêu chí xã NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025. Đây là mục tiêu, đồng thời cũng tạo động lực để các xã trên địa bàn hướng tới xây dựng NTM kiểu mẫu.
Nguyễn Oanh