Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) trong nhà trường là một phần của chương trình giáo dục các cấp học. Trên cơ sở xác định được ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác này trong việc góp phần nâng cao nhận thức, ý thức của cán bộ, giáo viên và các em học sinh nghiêm chỉnh chấp hành và thực hiện tốt các quy định của pháp luật, những năm qua, ngành Giáo dục đã chỉ đạo các trường học, các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh triển khai có hiệu quả Đề án “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường”.
Để nâng cao chất lượng giảng dạy, tuyên truyền PBGDPL trong trường học, ngành Giáo dục đã thường xuyên rà soát, kiện toàn lại đội ngũ làm công tác PBGDPL và giáo viên giảng dạy môn Giáo dục công dân bảo đảm đúng với trình độ, năng lực chuyên môn. Theo kế hoạch từng năm học, đội ngũ giáo viên, trong đó chủ yếu là giáo viên dạy môn Giáo dục công dân được tham dự nhiều lớp tập huấn nâng cao kỹ năng, kiến thức pháp luật phục vụ tốt hơn cho việc giảng dạy. Bên cạnh đó, ngành cũng phối hợp chặt chẽ với Sở Tư pháp tổ chức các lớp tập huấn theo từng năm học dành cho giáo viên, giúp đội ngũ giáo viên được tiếp cận, cập nhật nhiều văn bản pháp luật mới và được cung cấp các kỹ năng phục vụ công tác tuyên truyền, PBGDPL trong trường học như: tuyên truyền miệng, cách thức viết tin, bài, tổ chức cuộc thi tìm hiểu pháp luật... Đồng thời, phối hợp với UBND các huyện, thành phố, Ban An toàn giao thông tỉnh, Công an tỉnh thường xuyên tổ chức các buổi tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho học sinh các nhà trường. Thống kê cho thấy, thông qua sự phối hợp từ nhiều phía, mỗi năm học, cấp học đã tổ chức được hàng chục buổi tuyên truyền PBGDPL, thi sân khấu, đối thoại, thi làm báo tường… tìm hiểu về Luật Giao thông đường bộ và các quy định của Bộ luật Hình sự, thu hút đông đảo học sinh các cấp tham gia.
Học sinh Trường THCS Thanh Tân (Thanh Liêm) với tiểu phẩm tuyên truyền pháp luật về phòng, chống tác hại thuốc lá và bạo lực học đường. Ảnh: Trần Hà
Về phía các nhà trường, cùng với việc tích cực, chủ động thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy các môn học, việc tuyên truyền, PBGDPL đã xác định rõ được cách thức PBGDPL phù hợp với học sinh từng cấp học. Cô giáo Nguyễn Thị Minh Thu, Hiệu trưởng Trường THPT B Phủ Lý cho biết: Những năm qua, công tác tuyên truyền, PBGDPL cho học sinh được nhà trường thực hiện tương đối tốt. Căn cứ theo chương trình giáo dục pháp luật chung cho học sinh, nhà trường đã bố trí, phân công giáo viên dạy môn Giáo dục công dân, Giáo dục kinh tế và pháp luật bảo đảm lên lớp đủ tiết, linh hoạt, sáng tạo trong cách giảng dạy để các kiến thức pháp luật trở nên gần gũi, dễ hiểu, dễ nhớ với học sinh. Bên cạnh đó, nhà trường còn chủ động phối hợp với các ngành chức năng tổ chức được các buổi sinh hoạt ngoại khóa, nói chuyện chuyên đề, lồng ghép giáo dục các kiến thức pháp luật, an toàn giao thông với nhiều hình ảnh trực quan, đưa ra các tình huống để học sinh phân biệt được đúng - sai và có kỹ năng phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật, phòng tránh tai nạn giao thông…
Được biết, thời gian qua, các nhà trường cũng tăng cường dạy học tích hợp giáo dục pháp luật trong chương trình chính khóa, chương trình ngoại khóa, các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, quan tâm xây dựng thư viện, tủ sách pháp luật trường học, bổ sung tài liệu, thiết bị phục vụ công tác PBGDPL. Ngoài chương trình sách giáo khoa do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định, ngành Giáo dục còn phối hợp với Sở Tư pháp in hàng chục nghìn bộ tài liệu, tờ rơi, tờ gấp về: Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em; Luật Phòng, chống ma túy; Luật Giao thông đường bộ, Luật Nghĩa vụ quân sự... cấp phát cho các trường. Em Nguyễn Thị Thúy, học viên Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên Bình Lục cho biết: Theo em, các buổi tuyên truyền, PBGDPL bằng hoạt động ngoại khóa được tổ chức trong nhà trường đã mang lại hiệu quả rất tích cực. Khi được tham gia trực tiếp trong các hoạt động đó, chúng em được trang bị nhiều kiến thức pháp luật bổ ích, giúp nâng cao nhận thức, hiểu biết về pháp luật và có được những kỹ năng tốt trong ứng xử hằng ngày.
Hơn thế, các nhà trường, cấp học đã linh hoạt, sáng tạo tổ chức hội thi tìm hiểu về pháp luật. Tại các hội thi, từ phần chào hỏi cho đến các phần thi trắc nghiệm, thi nhận thức, thi tiểu phẩm, học sinh là thành viên các đội thi đều có sự am hiểu tương đối tốt các kiến thức về pháp luật liên quan tới nội dung thi, có sự thể hiện tốt kỹ năng ứng xử với các tình huống xoay quanh các vấn đề về việc chấp hành các quy định của pháp luật, nhất là về chấp hành an toàn giao thông đường bộ và phòng, chống bạo lực học đường. Với những nội dung thiết thực, hội thi đã tạo sân chơi lành mạnh cho các em học sinh, góp phần nâng cao nhận thức và ý thức tự giác chấp hành pháp luật nói chung, pháp luật về giao thông và phòng ngừa bạo lực học đường nói riêng. Riêng với cấp tiểu học, việc tổ chức các hội thi, giao lưu về an toàn giao thông (ATGT) đã giúp bổ sung, củng cố kiến thức ATGT, phát huy tính tích cực, chủ động trong học tập, tìm hiểu Luật Giao thông đường bộ cho học sinh tiểu học. Đồng thời, hình thành một số kĩ năng cơ bản về ATGT, giúp học sinh vận dụng hiểu biết khi tham gia giao thông; góp phần tích cực trong việc nâng cao kỹ năng tổ chức các hoạt động giảng dạy về ATGT đối với đội ngũ giáo viên các trường tiểu học trên địa bàn tỉnh, nhất là khi tham gia thực hiện nội dung Thực hành dạy một hoạt động về giáo dục ATGT cho học sinh từ lớp 2 đến lớp 5 theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy học và sử dụng có hiệu quả đồ dùng thiết bị dạy học. Bên cạnh việc khai thác và tổ chức tốt các tiết thực hành theo nội dung dạy học ATGT dành cho học sinh tiểu học, các giáo viên còn có thêm cơ hội được trình bày các biện pháp giáo dục cá nhân về đổi mới phương pháp giáo dục ATGT trong trường tiểu học, đáp ứng tốt yêu cầu dạy học và giáo dục ATGT cho học sinh tiểu học.
Trên thực tế, công tác tuyên truyền, PBGDPL đã có tác động lớn trong việc giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức lối sống, sự hiểu biết pháp luật và ý thức trách nhiệm của cán bộ, giáo viên và học sinh, hạn chế các vi phạm pháp luật trong nhà trường. Phần lớn học sinh đã biết sống trách nhiệm hơn với bản thân, gia đình, có quan tâm hơn đối với những vấn đề bức xúc trong xã hội, như: bảo vệ môi trường, phòng chống ma túy, tệ nạn xã hội, giữ gìn an ninh trật tự... Để nâng cao hơn mức hiệu quả tuyên truyền, PBGDPL vào đầu mỗi năm học, các trường học còn phối hợp với hội cha mẹ học sinh, các đoàn thể, cơ quan công an địa phương tổ chức cho cán bộ, giáo viên, học sinh trong nhà trường ký cam kết không vi phạm pháp luật, làm căn cứ để đánh giá thi đua và xếp loại hạnh kiểm cuối năm.
Trần Thanh Hà