Hằng năm, trước mùa mưa bão, UBND thành phố Phủ Lý phối hợp với các cấp, ngành liên quan tổ chức tổng kiểm tra, rà soát, đánh giá hiện trạng hệ thống công trình phòng, chống thiên tai trên địa bàn. Qua đó, kịp thời phát hiện những hư hỏng, xuống cấp để tiến hành duy tu, sửa chữa, nâng cấp, bảo đảm yêu cầu nhiệm vụ đề ra. Tuy vậy, hiện nay một số vị trí trên tuyến đê bối, kênh mương đang sạt lở, xuống cấp cần sớm được quan tâm đầu tư xây dựng nhằm phục vụ tốt cho sản xuất, sinh hoạt của nhân dân.
Từ cuối năm 2021, một số dự án đầu tư xây dựng trên tuyến đê bối sông Châu đã hoàn thành, góp phần chỉnh trang cảnh quan đô thị, bảo vệ môi trường, tăng cường năng lực phòng chống thiên tai, phát huy hiệu quả vốn đầu tư trên địa bàn.
Điển hình như: Dự án phát triển các đô thị loại vừa, tiểu dự án của thành phố Phủ Lý được Ngân hàng thế giới (WB) cho vay xây dựng gần 2,8 km tường kè phía bắc sông Châu đoạn từ quốc lộ 1A đến cầu Châu Giang; Dự án xử lý khẩn cấp sạt lở bờ kết hợp chỉnh trang đô thị đoạn thượng lưu cống Phủ Lý từ cầu Phủ Lý qua quốc lộ 1A đến cống xả trạm bơm Mễ. Dự án này bao gồm các hạng mục chính kè bờ bắc và bờ nam sông Châu (độ cao kè 5,3 m), kết cấu bê tông cốt thép có hệ thống điện chiếu sáng, rãnh thoát nước. Trong đó, kè bờ bắc dài hơn 1,5 km, vỉa hè kè rộng 10 m, kè bờ nam chiều dài gần 1,6 km, vỉa hè giáp kè rộng 3 m.
Sau gần 3 năm xây dựng, các tuyến kè bảo đảm an toàn và mang lại ý nghĩa, giá trị thiết thực bởi công trình vừa làm đường giao thông đường thủy, đường bộ, đồng thời nâng cao khả năng phòng, chống xói lở, bảo đảm an toàn cho người dân sinh sống ven hai bờ sông.
Đoạn tường kè qua Thôn 2, xã Đinh Xá, thành phố Phủ Lý xuất hiện 2 vị trí sạt lở ngoài tường kè.
Với dự án xử lý cấp bách sạt lở và nâng cấp tuyến đê bối sông Châu qua địa phận xã Đinh Xá (đoạn từ cầu Câu Tử đến phường Liêm Tuyền, chiều dài 3,1km, tổng mức đầu tư 23 tỷ đồng) hoàn thành cuối năm 2021, song hiện nay trên tuyến đê bối này đã xảy ra hiện tượng sạt lở ngoài tường kè tại 4 vị trí ở khu vực các thôn: 2 và 4.
Đồng chí Nguyễn Văn Hoan, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn 2 cho biết: Từ tháng 7/2018, trên tuyến đê bối của xã ở một số vị trí nước tràn mặt đê gây sạt trượt thân đê ảnh hưởng đến đời sống hàng trăm hộ dân. Trong đó, thôn 2 có 160 hộ gia đình sinh sống và 15 mẫu đất canh tác. Mới đây trên tuyến bối này đã phát hiện 2 vị trí sạt lở ngoài tường kè, thôn đã báo cáo với UBND xã theo dõi, có biện pháp phòng chống. Nhưng, thời điểm này đang là mùa mưa bão do đó vị trí sạt trượt chưa được xử lý.
Qua kiểm tra, đánh giá thực trạng các vị trí sạt lở ngoài tường kè tại tuyến đê bối Đinh Xá, UBND thành phố Phủ Lý đã xây dựng phương án trọng điểm để chủ động trong công tác phòng, chống thiên tai. Đồng thời, chỉ đạo cơ quan chuyên môn và UBND xã thường xuyên kiểm tra, theo dõi, đặc biệt những vị trí đã xảy ra sạt lở để kịp thời triển khai phương án phòng, chống thiên tai khi có tình huống xảy ra, bảo đảm an toàn cho nhân dân cũng như điều kiện sản xuất trong khu vực.
Với tuyến đê bối Lại Xá (thuộc tuyến đê tả Đáy đoạn qua phường Thanh Tuyền, dài 1,5 km, mặt bối rộng 3m) hiện tại đã được cứng hóa nhưng theo ông Lê Mạnh Anh, Chủ tịch UBND phường, trên tuyến bối về phía sông có kè hộ bờ bằng khung bê tông lát đá khan, những năm qua do ảnh hưởng của thiên tai, tuyến kè đã xảy ra hiện tượng sụt lún khung bê tông với chiều dài khoảng 20m (cụ thể là đoạn kè từ Km114+620 - Km114+640). Mới đây, sau khi kiểm tra thực trạng hệ thống đê bối Lại Xá, đoạn kè này đã được Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đưa vào kế hoạch duy tu bảo dưỡng đê điều năm 2024.
Cùng với tình trạng sụt lún tại một số vị trí trên đê bối sông Châu và sông Đáy, hiện nay một số hạng muc công trình kênh mương trên địa bàn thành phố đang xuống cấp ảnh hưởng đến việc đi lại và sản xuất nông nghiệp của nhân dân. Đơn cử như tại xã Trịnh Xá có 2 tuyến kênh, trong đó kênh tiêu BH3 chiều dài 2,3 km, đáy rộng từ 3 – 5 m chưa được kiên cố, đặc biệt đoạn qua khu vực thôn Tràng thường xuyên xuất hiện sói lở nguyên nhân do không được duy tu, sửa chữa, đắp áp trúc thường xuyện; tuyến kênh tưới Đ5 có chiều dài 2,7 km nhưng mới xây dựng được 800 m và đoạn qua thôn Đôn lòng kênh nhỏ hẹp khiến việc dong dẫn nước tưới gặp khó khăn, chưa kịp thời.
Qua kiểm tra, đánh giá của ngành chức năng, các tuyến kênh tiêu BH3 và kênh tưới Đ5 được Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đưa vào kế hoạch duy tu, bảo dưỡng đê điều năm 2024.
Ngoài ra, tại kênh xả của trạm bơm đầu mối Ngòi Ruột và Thịnh Châu ở phường Châu Sơn hiện tại là kênh đất do Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Hà Nam quản lý khai thác đến nay chưa được đầu tư kiên cố đồng bộ. Hiện hai trạm bơm đã được nâng cấp, xây mới và lắp đặt máy bơm công suất lớn.Vì vậy mỗi khi trạm bơm hoạt động lượng nước lớn xả trực tiếp ra hệ thống mương gây xói lở bờ kênh. Do đó, nhân dân đề nghị cấp trên sớm bố trí kinh phí để thực hiện cải tạo, nâng cấp, kiên cố hệ thống kênh xả của trạm bơm.
Thường xuyên giám sát và khẩn trương đầu tư vốn duy tu, sửa chữa, khắc phục kịp thời một số vị trí sạt trượt, sụt lún trên hệ thống kênh mương, đê bối trên địa bàn thành phố Phủ Lý là giải pháp cấp bách góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống thiên tai, đáp ứng yêu cầu đi lại, tưới tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp ở các địa phương.
Phùng Thống