Về các miền quê hôm nay, cảm nhận rõ nét nhất sự đổi thay bắt đầu từ những con đường. Thay thế những con đường đất lầy lội, nhỏ hẹp, tối đen khi đêm về xưa kia, đường quê giờ rộng rãi, phẳng nhẵn, sáng ánh điện đêm, hoa nở bốn mùa… Khi hỏi chuyện, các cụ cao niên trong làng đều cười rạng rỡ bày tỏ: Làng quê nay khác xưa nhiều lắm, phải nói là “một trời một vực”. Đặc biệt là đường làng, ngõ xóm. Đây là những con đường ý Đảng hợp lòng dân; những con đường Nhà nước và nhân dân cùng làm; những con đường của sự đoàn kết, chung sức đồng lòng của cả cộng đồng dân cư trong suốt quá trình xây dựng và làm mới quê hương.
Được biết, để có những con đường làng sáng-xanh-sạch-đẹp, thời gian qua, bên cạnh sự hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi của các cấp, ngành, sự nỗ lực cùng quyết tâm cao của cán bộ, đảng viên và nhân dân ở từng thôn, từng xóm trong tuyên truyền, vận động, tình nguyện, tự giác góp công, góp của xây dựng, làm đẹp đường quê đóng vai trò then chốt.
Nhận thức rõ được vai trò chủ thể, nêu cao ý thức, trách nhiệm trong xây dựng và đổi mới quê hương, quá trình xây dựng đường làng, ngõ xóm nhiều hộ dân đã tự nguyện hiến đất, phá rào, dỡ công trình, chặt cây ăn quả lâu năm… để mở rộng đường với mong muốn và tin tưởng: Đường làm xong sẽ đẹp nhà mình, đẹp hàng xóm, đẹp làng quê; thuận lợi cho gia đình mình, thuận lợi cho bà con chòm xóm, thuận lợi cho việc đi lại của mọi người…
Khi triển khai làm đường, nhiều người tự nguyện ủng hộ ngày công lao động, những người có uy tín trong làng được người dân tin tưởng nhiệt tình, trách nhiệm tham gia tổ kiểm tra, giám sát nhằm bảo đảm công trình đạt chất lượng tốt nhất. Người ở quê góp sức góp công, người làm xa quê, nhất là những người thành đạt chủ động, tự nguyện gửi kinh phí về quê ủng hộ xây dựng, làm mới, làm đẹp đường làng.
Nhờ sự hỗ trợ, kích cầu từ nhà nước, cộng với sự nỗ lực cố gắng, đồng thuận, quyết tâm của cả cộng đồng dân cư, những con đường làng rộng rãi, phẳng nhẵn, đẹp đẽ dần thay thế những con đường làng nhỏ hẹp, lầy lội, ngập lụt trước kia. Đường làng được mở rộng, trải bê tông, trải nhựa asphalt… ô tô vào tận ngõ, tận nhà; việc đi lại của người dân dễ dàng, thuận lợi hơn trước rất nhiều. Phấn khởi trước kết quả đạt được, thôn xóm lại tổ chức họp dân bàn bạc, thống nhất việc vận động đóng góp, ủng hộ lắp đặt hệ thống đèn chiếu sáng, triển khai trồng hoa, trồng cây bóng mát hai bên đường.
Đường làng rợp hoa và bóng mát ở xã Trịnh Xá, Phủ Lý. Ảnh: Thanh Châu
Giờ, làng quê nào đường làng cũng sáng ánh điện vào ban đêm, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại của người dân, đồng thời góp phần giữ gìn an ninh trật tự thôn, xóm. Hai bên đường hoa nở rực rỡ, tô điểm cảnh sắc làng quê thêm phần mới mẻ và tươi đẹp. Đặc biệt, phát huy ý thức tự quản, ý thức bảo vệ môi trường trong dân nhiều thôn, xóm họp bàn thống nhất: Để đường hoa luôn tươi đẹp, đoạn đường hoa qua ngõ nhà ai, hằng ngày gia đình ấy có trách nhiệm chăm sóc và bảo vệ. Cùng với đó, các đoàn thể xã hội như: Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên cũng đứng lên đảm nhận đường hoa tự quản, con đường sáng-xanh-sạch-đẹp… góp phần làm đẹp cảnh quan môi trường ở các miền quê.
“Ai một lần đi xa/ Con đường cong nỗi nhớ/ Lòng luôn thầm nhắc nhở/ Con đường thiết tha” – Bài thơ Con đường làng, tác giả Nguyễn Lãm Thắng. Gắn bó với mỗi người dân quê từ thuở lọt lòng, từ những bước chân đầu đời… đường làng lưu giữ biết bao hình ảnh, kỷ niệm thân quen, gần gũi, đầy yêu thương, trở thành nỗi nhớ, niềm mong trong lòng người dân mỗi khi xa quê. Đường làng được xây dựng rộng rãi, phẳng nhẵn và đẹp đẽ cho làng quê thêm sức sống, nguồn năng lực và diện mạo mới. Đường làng đổi mới cũng khẳng định được ý thức trách nhiệm, sự đoàn kết đồng thuận của cộng đồng dân cư thực hiện phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” trong quá trình xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu.
Phạm Hiền