Nghề báo là nghề gắn với những chuyến đi cơ sở để lấy thông tin, số liệu phục vụ cho bài viết. Gần 30 năm làm nghề với biết bao chuyến đi cơ sở, nhưng chuyến đi để lại trong tôi ấn tượng sâu sắc nhất đó lần được gặp gỡ và trò chuyện với bác Nguyễn Hữu Úc, Chủ tịch Hội chiến sỹ cách mạng bị địch bắt tù đầy huyện Thanh Liêm.
Trong câu chuyện bác kể, tôi nhớ mãi lời bác nói: Trong ngục tù Đế quốc (bác Úc bị địch bắt ngày 5/1/1968, từ ngày mùng 2 Tết Âm lịch năm 1968 bị đưa ra giam cầm tại đảo Phú Quốc. Bác Úc được trao trả về với cách mạng, với nhân dân tháng 2/1973), chịu rất nhiều cực hình tra tấn dã man, tàn ác của kẻ thù, thậm chí đối diện với cái chết nhưng anh em tù nhân chúng tôi vẫn tranh thủ mọi thời gian để học tập với mong muốn và hy vọng, nếu có ngày được trở về thì với những kiến thức tự học được trong tù sẽ tiếp tục phục vụ cách mạng, phục vụ đất nước, phục vụ nhân dân.
Phóng viên Báo Hà Nam trò chuyện với CCB thị trấn Ba Sao.
Theo lời bác Úc kể, việc học tập trong nhà lao đế quốc gặp vô vàn khó khăn. Hằng ngày, ngoài bị quản thúc, giám sát hết sức chặt chẽ của bọn lính canh, bị tra tấn về thể xác và tinh thần, anh em tù nhân cũng không có bất cứ đồ dùng, vật dụng gì để phục vụ cho việc học tập. Nhưng với nỗ lực và quyết tâm cao, ở nơi được coi là “địa ngục trần gian” ấy, anh em tù nhân luôn phát huy tinh thần đoàn kết, tự nghĩ, tự chế “bút, giấy”, tranh thủ mọi thời gian để học tập. Que, lõi pin, mặt đất… chính là “bút, giấy” của anh em tù nhân. Người biết nhiều dạy người biết ít, mọi người tự học tập lẫn nhau, cùng nỗ lực tự trang bị thêm cho mình những kiến thức mới trong thời gian bị giam cầm nơi ngục tù tăm tối.
Bác Úc xúc động chia sẻ: Trong những năm tháng lao tù vô cùng cực khổ, nhờ chú trọng, duy trì việc dạy và học tinh thần chiến đấu, lập trường tư tưởng của anh em tù nhân được củng cố, ý chí cách mạng được tăng cường, tinh thần đoàn kết của tù nhân ngày một gắn bó chặt chẽ hơn. Đặc biệt, việc dạy và học môn lịch sử Đảng, lịch sử dân tộc giúp anh em tù nhân nâng cao tinh thần cảnh giác và lòng căm thù giặc sâu sắc; phân hóa rõ địch ta, nhận thức chính nghĩa - phi nghĩa rõ ràng… từ đó đề cao lòng tự tôn dân tộc, giữ vững tinh thần lạc quan cách mạng, giữ vững niềm tin cách mạng sẽ giành thắng lợi, miền Nam nhất định sẽ được giải phóng, Nam - Bắc sẽ thống nhất một nhà...
Tháng 6 - tháng cao điểm của các kỳ thi. Nhìn các bậc phụ huynh và học sinh lo lắng, hồi hộp trước những kỳ thi quan trọng, tôi chợt nhớ lại những chia sẻ sâu sắc của bác Úc về thời gian các bác nỗ lực cùng nhau tự học tập khi bị giam cầm trong nhà lao Đế quốc. Nhớ lại lời bác chia sẻ: Thế hệ trẻ ngày nay được sống trong hòa bình độc lập, được cắp sách tới trường, các cháu cần phải tận dụng tốt mọi cơ hội để học tập, rèn luyện. Mỗi thời, mỗi giai đoạn đều có khó khăn, thử thách riêng, nhưng thời nào tuổi trẻ cũng cần xác định được mục tiêu, mục đích học tập đúng đắn, rõ ràng, hình thành lý tưởng sống cao đẹp, từ đó không ngừng nỗ lực cố gắng, luôn giữ vững tinh thần quyết tâm để thực hiện mục tiêu đề ra. Chỉ có học tập và rèn luyện tốt mới có thể sẵn sàng tiếp bước cha anh trong công cuộc bảo vệ, xây dựng và đổi mới quê hương, đất nước.
Việc học tập thời nào cũng được xem trọng. Đảng và nhà nước ta luôn coi “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”. Bác Hồ cũng từng nói: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em”. Câu chuyện về việc học trong nhà lao Đế quốc của bác Úc, của những chiến sỹ cách mạng từng bị địch bắt tù đầy là tấm gương sáng, là bài học quý về ý chí, nghị lực và tinh thần quyết tâm vượt mọi khó khăn để được học và tự học.
Qua câu chuyện của bác Úc giúp thế hệ trẻ hôm nay nhận thức rõ hơn ý nghĩa của hòa bình độc lập; ghi nhớ và biết ơn công lao to lớn của các thế hệ cha anh đi trước; biết trân trọng và tận dụng tốt cơ hội được học tập, rèn luyện để vững vàng tiếp bước cha anh, xây dựng quê hương, đất nước ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn như Bác Hồ hằng mong.
Phạm Hiền