Để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho người lao động (NLĐ) đang làm việc tại các doanh nghiệp, thời gian qua, Bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh, các cấp công đoàn trong tỉnh đã tăng cường tuyên truyền, phổ biến, đối thoại về chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).
Công nhân Công ty TNHH sản xuất đồ gia dụng Elmich (Bình Lục) tham gia hội nghị tuyên truyền chính sách BHXH, BHYT, BHTN do Liên đoàn Lao động huyện tổ chức.
Theo thống kê, đến tháng 9/2019 toàn tỉnh có 135.345 người tham gia BHXH, chiếm 32,4% so với lực lượng lao động, đạt 98,2% kế hoạch BHXH Việt Nam giao. Trong đó, 130.328 người tham gia BHXH bắt buộc và khoảng 5.000 người tham gia BHXH tự nguyện. Số người tham gia BHTN là 119.422 người, chiếm 28,6% so với lực lượng lao động. Tỷ lệ bao phủ BHYT của tỉnh đạt 85,9% dân số, tương ứng 732.287 người tham gia, đạt 103% kế hoạch BHXH Việt Nam giao.
Tuy vậy, công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN tại các doanh nghiệp ngoài nhà nước vẫn đạt hiệu quả chưa cao, nhiều đơn vị không tham gia BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ hoặc tham gia không đầy đủ số NLĐ trong đơn vị. Trong đó, phần lớn là doanh nghiệp vừa và nhỏ, lực lượng lao động có sự biến động. Trong khi đó, ý thức về nghĩa vụ, trách nhiệm tham gia BHXH, BHYT, BHTN của người sử dụng lao động chưa cao, dẫn đến tình trạng nợ đọng, trốn đóng BHXH vẫn xảy ra.
Theo báo cáo của BHXH tỉnh, tính đến hết tháng 9/2019, số nợ BHXH toàn tỉnh là 78,9 tỷ đồng, chiếm 2,9% so với kế hoạch BHXH Việt Nam giao, trong đó, số nợ phải tính lãi chiếm 0,7%. Điều này gây ảnh hưởng không nhỏ đến quyền lợi của NLĐ. Thêm vào đó, trong 14% dân số chưa tham gia BHYT của tỉnh, chủ yếu tập trung ở doanh nghiệp ngoài nhà nước quy mô nhỏ, lao động tự do, hộ gia đình nông, lâm, ngư nghiệp…
Phó Giám đốc BHXH tỉnh Đỗ Quốc Hòa cho biết: Ngoài đẩy mạnh tuyên truyền, Luật BHXH sửa đổi năm 2014 đã trao quyền thanh tra, kiểm tra, xử phạt hành chính cho cơ quan BHXH đã giúp công tác thu hồi nợ đọng có chuyển biến mạnh mẽ. So với khoảng 5 năm trước, tỷ lệ nợ đọng bảo hiểm của tỉnh ở mức 4,5-5%, song hiện tại còn chưa đến 3%, thấp hơn so với bình quân chung cả nước (4,1%) cho thấy sự nỗ lực rất lớn của ngành trong việc đôn đốc, thu hồi nợ đọng, phấn đấu cuối năm 2019 tỷ lệ nợ chỉ còn 2,25%.
Quy định bổ sung Điều 216 Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội danh trốn đóng BHXH, BHTN, BHYT đã tạo cơ sở pháp lý để xử lý những trường hợp cố tình trốn tránh nghĩa vụ đóng bảo hiểm gây thiệt hại về quyền lợi cho NLĐ. Bên cạnh đó, phối hợp với ngành thuế đẩy mạnh rà soát dữ liệu và tổ chức khảo sát tại các đơn vị đã được cấp giấy phép đăng ký kinh doanh, có mã số thuế, có quyết toán thuế thu nhập cá nhân nhưng chưa tham gia và tham gia chưa đầy đủ BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ. Từ đầu năm 2019 đến nay, có 368 đơn vị đăng ký tham gia mới, tăng 4.590 lao động. Thực hiện thanh tra tại 169 đơn vị, 1.003 lượt đôn đốc, thu về 71,9 tỷ đồng.
Với mục tiêu nâng cao năng lực tiếp cận chính sách BHXH cho NLĐ, người sử dụng lao động, BHXH tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp với các ngành liên quan đẩy mạnh công tác tuyên truyền qua hội nghị đối thoại trực tiếp tại doanh nghiệp. Các hội nghị này có thể tổ chức độc lập hoặc lồng ghép trong các sự kiện, chương trình hoạt động của tổ chức công đoàn như phát động Tháng Công nhân hay các lớp tập huấn tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật…
Tại đây, cán bộ ngành BHXH sẽ phổ biến những nội dung cơ bản cũng như những thay đổi của chính sách BHXH, BHYT, BHTN mới nhất mà NLĐ, người sử dụng lao động cần biết. Trong đó, đáng chú ý là các vấn đề thay đổi về tiền lương tối thiểu, tối đa tính đóng BHXH bắt buộc; cách tính lương hưu; trợ cấp thai sản; mức đóng BHXH bắt buộc cho người nước ngoài; thủ tục tham gia BHXH, BHYT, BHTN; thủ tục hưởng chế độ khi bị tai nạn lao động; trợ cấp thất nghiệp; quy định về tính lãi chậm nộp BHXH…
Qua đó, giúp NLĐ, người sử dụng lao động kịp thời nắm bắt những quy định mới liên quan đến chính sách BHXH, BHYT, BHTN để thực hiện đầy đủ. Tăng cường rà soát dữ liệu cơ quan thuế, xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch khai thác, phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN. Rà soát, phân loại đơn vị nợ từ 3 tháng trở lên, xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch đôn đốc thu hồi nợ; lập danh sách đề nghị thanh tra chuyên ngành về việc đóng BHXH, BHYT, BHTN đột xuất, đẩy mạnh công tác thanh tra liên ngành. Công khai danh tính các đơn vị trốn đóng, nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN trên các phương tiện thông tin truyền thông. Đôn đốc các đơn vị được kiểm tra, thanh tra thực hiện kết luận xử lý sau thanh tra, kiểm tra. Tiếp nhận, phân loại, đề xuất xử lý và giải quyết đơn thư theo quy định.
BHXH tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2021 đạt khoảng 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH; năm 2025 đạt khoảng 45% và năm 2030 đạt khoảng 60% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH.
Hải Yến
Hải Yến