Đa dạng các hình thức giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở Trường THCS Hoàng Tây

Trong quá trình phát triển và hình thành nhân cách của trẻ em, việc quan tâm chăm sóc và bồi dưỡng cả vật chất và tinh thần giúp trẻ phát triển toàn diện là hết sức quan trọng. Đối với lứa tuổi học sinh bậc THCS là lứa tuổi có nhiều thay đổi mạnh mẽ về thể chất, sức khỏe và tâm sinh lý...việc nắm bắt được một số đặc điểm về tâm lý, tính cách của trẻ giúp chúng ta có những định hướng; những điều chỉnh đúng đắn để các em hình thành phẩm chất năng lực theo yêu cầu của Giáo dục trong thời đại mới. Tổ chức các hoạt động Giáo dục kỹ năng sống tại trường THCS Hoàng Tây (Kim Bảng) thời gian qua với nhiều nội dung và hình thức khác nhau đã tạo được nền tảng vững chắc trong việc giáo dục toàn diện cho học sinh.

Kỹ năng sống được hiểu là tập hợp các hành vi tích cực và khả năng thích nghi cho phép mỗi cá nhân đối phó hiệu quả với các nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày. Đây là tập hợp các kỹ năng mà con người tiếp thu qua giáo dục hoặc trải nghiệm trực tiếp, dùng để xử lý các vấn đề và trả lời các câu hỏi thường gặp trong đời sống. Qua thực tiễn có thể phân loại kỹ năng sống theo các nhóm: Kỹ năng tự phục vụ bản thân; Kỹ năng xác lập mục tiêu cuộc đời; Kỹ năng quản lý thời gian hiệu quả; Kỹ năng điều chỉnh và quản lý cảm xúc; Kỹ năng tự nhận thức và đánh giá bản thân; Kỹ năng giao tiếp và ứng xử; Kỹ năng hợp tác và chia sẻ; Kỹ năng thể hiện tự tin trước đám đông; Kỹ năng đối diện và ứng phó khó khăn trong cuộc sống; Kỹ năng đánh giá người khác.

Nội dung giáo dục kỹ năng sống cho các em học sinh ở trường học được ban lãnh đạo nhà trường quan tâm ngay từ đầu năm học: Tổ chức cho giáo viên tham gia học tập, tập huấn: “Phương pháp giảng dạy Kỹ năng sống cho học sinh THCS” do trung tâm Giáo dục kỹ năng sống Talent- Connect Hà Nam tổ chức và được cấp giấy chứng nhận cho giáo viên tham gia giảng dạy. Nhà trường sắp xếp lịch dạy Kỹ năng sống vào một số buổi đan xen các tiết dạy chính khóa giúp học sinh giảm bớt căng thẳng trong học tập, giờ học Kỹ năng sống luôn tạo cho học sinh niềm hứng khởi, vui tươi,(giảm stress) cho cả thầy lẫn trò. Nội dung còn được lồng ghép vào các buổi sinh hoạt Đội và các hoạt động ngoài giờ lên lớp, giờ sinh hoạt lớp các em được tham gia trò chơi: “Tôi là ai” để rèn luyện các kỹ năng phục vụ bản thân. Các trò chơi là hình thức trực quan sinh động dễ nhớ, các em còn được Giáo viên chủ nhiệm tuyên truyền Video nội dung: triển lãm Hoàng Sa- Trường Sa của Việt Nam, học sinh được đóng vai làm: Hướng dẫn viên du lịch giới thiệu về nội dung biển đảo quê hương.

Ngoài những kỹ năng thiết thực và những tình huống trong đời sống được thầy cô chia sẻ, các em còn được trang bị những kỹ năng như: Giao tiếp ứng xử (cách giao tiếp trong môi trường học đường, với bố mẹ, người lớn tuổi). Kỹ năng hợp tác và chia sẻ (kỹ năng làm việc nhóm và giải quyết xung đột trong học đường). Nhóm kỹ năng phân biệt hành vi hợp lý và chưa hợp lý (phân biệt hành vi dũng cảm và liều mạng, hành vi yêu thương và lạm dụng tình dục...).

Học sinh Vũ Hà Linh, Lớp 7B, Trường THCS Hoàng Tây, tâm sự: “Em được tiếp thu nhiều kiến thức hơn về quyền trẻ em, phòng chống dịch bệnh trong tình hình mới và phòng chống đuối nước. Khi trong cuộc sống có những tình huống như vậy, chúng em có thể phòng ngừa và chúng em có thể tuyên truyền lại cho các bạn, tuyên truyền cho gia đình và người dân xung quanh. Mọi người sẽ trau dồi thêm kiến thức và tai nạn sẽ ít xảy ra hơn”.

Ngày nay, khi Internet có mặt hầu hết các lĩnh vực thì chúng ta không thể phủ nhận lợi ích của nó trong đời sống. Mặt khác, những tiêu cực từ một số trang mạng xã hội, thanh, thiếu nhi cần phải được cung cấp thông tin, kiến thức, học hỏi để có những kỹ năng sống cần thiết. Giáo viên truyền đạt bằng các phương pháp trải nghiệm như đóng vai, thảo luận nhóm, thực hành giải quyết tình huống, hỏi đáp, trò chơi… sẽ giúp các em có tâm trạng thoải mái, cởi mở, hào hứng để dễ tiếp thu hơn.

Thầy giáo Quản Văn Sơn, Tổng phụ trách Đội, Trường THCS Hoàng Tây cho rằng: “Công nghệ thông tin đang là xu hướng rất cần thiết đối với tất cả các em học sinh, Liên đội sẽ trang bị cho các em kiến thức về sử dụng mạng an toàn, để các em có thể tự tin khi sử dụng mạng khi học trực tuyến, sử dụng mạng xã hội một cách lành mạnh và an toàn nhất”.

Hưởng ứng cuộc thi của các cấp, Liên đội nhà trường tuyên truyền tốt các nội dung với số lượng học sinh tham gia đông đảo như: Viết thư Quốc tế UPU lần thứ 52 (năm 2023) có chủ đề "Tưởng tượng em là một siêu anh hùng mang sứ mệnh làm cho mọi con đường trên thế giới an toàn hơn với trẻ em. Hãy viết thư cho ai đó để nói về sức mạnh siêu phàm giúp em hoàn thành sứ mệnh của mình" với số lượng 100% học sinh tham gia. Tham gia cuộc thi tìm hiểu Luật Giao thông đường bộ trên mạng. Thi vẽ tranh bảo vệ môi trường. Thi cắm hoa giữa các Chi đội…Tham gia các cuộc thi cũng là một hình thức rèn luyện kỹ năng sống một cách thiết thực và sinh động.

Cuối năm học, nhà trường tổ chức Lễ trưởng thành đội cho những em học sinh tiêu biểu lớp 9, Lễ Trưởng thành đội viên là buổi lễ công nhận người đội viên đã trải qua một quá trình rèn luyện, phấn đấu và trưởng thành; có nhiều đóng góp cho tổ chức Đội TNTP Hồ Chí Minh, là giai đoạn chuyển tiếp từ Đội viên trở thành  đoàn viên Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Kì nghỉ hè đến, nhà trường bàn giao học sinh về sinh hoạt tại các chi đoàn thôn xóm; các em sẽ tiếp tục được bồi dưỡng ở các câu lạc bộ như: Bơi lội, võ thuật, nghệ thuật…Đây là những sân chơi bổ ích giúp các em củng cố kiến thức và rèn luyện kỹ năng sống, vượt qua những khó khăn, thách thức trong cuộc sống, cũng như tránh xa các tệ nạn xã hội.

Kỹ năng sống thực sự cần thiết cho mỗi người, đặc biệt với lứa tuổi học sinh THCS, để giúp các em có cuộc sống lành mạnh, ngăn ngừa những hành vi lệch lạc của giới trẻ. Để làm được những điều này, trước hết cần không ngừng nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh và học sinh về ý nghĩa, lợi ích của hoạt động giáo dục kỹ năng sống; đổi mới hình thức, nội dung và phương pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Đồng thời, ngành giáo dục cần kịp thời xây dựng kế hoạch bồi dưỡng, phát triển năng lực đội ngũ thực hiện công tác giáo dục kỹ năng sống; tạo điều kiện về cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động giáo dục kỹ năng sống, bên cạnh đó rất cần sự chung tay phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội để giúp các em trang bị những kỹ năng cần thiết làm hành trang vững bước trong tương lai.

Phạm Văn Tưởng