Được đánh giá là đẹp nhất trong tổng số 22 ngôi nhà gỗ cổ còn lại đến ngày nay, ngôi nhà cổ 3 gian 2 buồng của gia đình ông Trần Cao Châm (làng Cao Đà, xã Nhân Mỹ, Lý Nhân, Hà Nam) là sự độc đáo trong nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc gỗ. Ngôi nhà có lối kiến trúc đặc trưng của nhà ở Bắc Bộ.
Theo ông Trần Cao Châm, ngôi nhà này được làm từ đầu thế kỷ XX, do chính ông nội của ông thiết kế cùng với một cánh thợ làng Cao Đà đã dồn hết tài năng và tâm huyết qua nhiều năm tháng để hoàn thành ngôi nhà của mình. Đến nay đã hơn 100 năm nhưng vẫn còn rất đẹp và chắc chắn.
Hồi nhà được đắp họa tiết hình cuốn thư; các đầu xà gỗ, giá đỡ ngoài hiên của ngôi nhà đều được chạm trổ hoa văn nổi tinh xảo, sinh động bởi bàn tay tài hoa của người thợ xưa của làng.
Còn bên trong, điểm nhấn của ngôi nhà là gian thờ tự, tiếp khách. Gia chủ vẫn lưu giữ nguyên vẹn những đồ vật để trang trí, thờ tự như: Bàn thờ, bức đại tự, câu đối, bức tranh cổ “Anh hùng tương ngộ”… sơn son, thếp vàng.
Ở các đầu vì kèo, bức tường gỗ ngăn phòng giữa 3 gian nhà ngoài với 2 gian buồng hoa văn cũng được chạm nổi hết sức tinh xảo.
Được biết, toàn bộ ngôi nhà được dựng bằng gỗ lim xuất xứ ở Thanh Hóa được gia đình tuyển chọn công phu. Mặc dù đã trải qua hơn 100 năm nhưng phần gỗ của ngôi nhà vẫn không có một vết nứt, co ngót và mối mọt.
Khương Doanh
Khương Doanh