Sau khi giành ngôi vô địch tại Giải bóng đá nữ vô địch quốc gia năm 2018, hàng loạt cầu thủ kỳ cựu, tuyển thủ quốc gia của Đội 1 Phong Phú Hà Nam (PPHN) giải nghệ, Bộ môn Bóng đá nữ của Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu (HLTĐ) thể thao tỉnh bước vào giai đoạn chuyển giao thế hệ. Với phương châm trẻ hóa đội hình, trung tâm tập trung đào tạo bóng đá trẻ, đổi mới trong công tác tuyển chọn khi mở rộng phạm vi trong cả nước, Trung tâm HLTĐ thể thao tỉnh đã có cho mình một đội ngũ cầu thủ trẻ chất lượng. Điều đó được khẳng định khi 2 năm liên tiếp (2022 – 2023) Đội U16 PPHN giành ngôi vô địch Giải bóng đá nữ vô địch U16 quốc gia. Đây cũng là nguồn chuyển tiếp cho U19 và Đội 1 PPHN.
Các cầu thủ thi đấu Giải U19 vô địch quốc gia năm 2023. Ảnh: Bình Nguyên
U19 PPHN hiện đang tham gia Giải Bóng đá nữ vô địch U19 quốc gia do Hà Nam đăng cai tổ chức. Tính đến hết lượt trận thứ 3 (ngày 20/8), PPHN lần lượt thắng Thành phố Hồ Chí Minh 0 -1, thắng Than Khoáng sản Việt Nam 0 – 2, thắng Thái Nguyên T&T 0 – 3, giành 9 điểm, tạm thời xếp thứ nhất trên bảng xếp hạng. Tuy so về độ tuổi, U19 “non” so với các đội khác, nhưng với các cầu thủ độ tuổi 16 – 18 của PPHN tương đối mạnh, nên mùa giải năm nay sau nhiều năm chỉ giành Huy chương Bạc, Huy chương Đồng (từ năm 2017 – 2022), U19 PPHN tích cực thi đấu với mục tiêu quyết tâm đổi màu huy chương, giành ngôi vô địch. Tuy nhiên, trước giải đấu, U19 PPHN cũng có một số bất lợi bởi một số cầu thủ nòng cốt được triệu tập lên Đội U19 quốc gia tham gia Giải Bóng đá nữ U19 Đông Nam Á, nên khi trở về, các cầu thủ chỉ có 3 tuần chuẩn bị cho Giải U19 quốc gia. Thời gian 2 giải quá gần nhau nhiều cầu thủ trụ cột, như: Vũ Thị Hoa, Lưu Hoàng Vân, Tạ Thị Thủy, Nguyễn Thùy Linh đang được Ban huấn luyện cân nhắc điều chỉnh phù hợp để phát huy tốt nhất tố chất và kỹ thuật của mình trong lượt đi của giải.
Giải U19, PPHN thi đấu ngoài tích lũy kinh nghiệm, hoàn thiện kỹ, chiến thuật, tâm lý thi đấu, còn nhằm đánh giá chuyên môn phát triển của từng cầu thủ để tuyển chọn các VĐV tiềm năng cho Đội 1. Đội 1 PPHN hiện có 17 cầu thủ, trong đó có 4 cầu thủ đang theo học đại học, 3 cầu thủ tập trung Đội tuyển quốc gia tham dự Đại hội Thể thao châu Á lần thứ 19 tổ chức tại Hàng Châu, Trung Quốc, gồm: Nguyễn Thị Tuyết Dung, Trần Thị Duyên, Nguyễn Thị Thùy Linh. Với lực lượng quá mỏng, ngoài Nguyễn Thị Tuyết Dung, không có nhân tố nào thật sự nổi bật nên ở Giải U19 đang thi đấu, các đội đều được tăng cường thêm 3 cầu thủ quá tuổi, nhưng Hà Nam lại chỉ có thể chọn được 1 cầu thủ, đó là Trần Thị Lan Anh. Cũng chính vì thế, hiện có một số cầu thủ thi đấu cả 3 tuyến U16, U19 và Đội 1, trong đó có Lê Hồng Yêu và Ngân Thị Thanh Hiếu. Đây là những cầu thủ đủ trình độ đá ở cả 3 tuyến của bóng đá nữ PPHN. Để PPHN trở lại là một trong những đội tốp đầu và tranh chấp ngôi vô địch có lẽ phải chờ 1 – 2 năm nữa.
Các cầu thủ U16 PPHN tập luyện thường ngày.
Đây là khoảng thời gian đủ để Hà Nam xây dựng lại lực lượng. Nhưng trong khi chờ đợi, cái khó hiện tại của Hà Nam hiện nay là lực lượng huấn luyện viên (HLV) quá mỏng. Hà Nam đào tạo 4 tuyến: tuyến năng khiếu 13 – 14 tuổi, tuyển trẻ U16, U19 và tuyến vô địch (Đội 1) với 73/170 VĐV nhưng hiện tại bóng đá nữ của Hà Nam chỉ có 7 HLV, trong đó có 2 HLV kiêm cầu thủ và 5/7 HLV trưởng thành từ cầu thủ của PPHN. Lực lượng HLV mỏng, trình độ chưa vững chắc nên ở Giải U19 đang thi đấu, tất cả cầu thủ của Đội 1 đều được Ban huấn luyện yêu cầu tập phục vụ và trợ giảng cho các HLV của U19. Cái khó thứ hai cũng là cái khó chung của thể thao thành tích cao khi xã hội chưa coi VĐV chuyên nghiệp là một nghề và việc học văn hóa vẫn là ưu tiên hàng đầu, nên việc tuyển chọn VĐV năng khiếu nhiều khi không thuận lợi. Hằng năm, Trung tâm HLTĐ thể thao tỉnh có 2 đợt tuyển chọn VĐV, trong đó đông nhất là thông qua các lớp tập huấn thể thao hè. Hè 2023 vừa qua, ở vòng sơ tuyển trung tâm chọn được 30 VĐV (toàn quốc), qua 3 tháng tập huấn chọn được 15 VĐV bổ sung cho tuyến năng khiếu của bóng đá nữ. Tuy đã mở rộng phạm vi lựa chọn, nhưng để chủ động được nguồn VĐV kế cận phải từ địa phương. Đó là nguồn học sinh từ các trường phổ thông và nguồn VĐV từ cơ sở. Nội dung thi học sinh giỏi TDTT của ngành giáo dục - đào tạo từ trước đến nay chỉ chú trọng các nội dung của môn điền kinh, nên đây không phải là kênh chọn VĐV bóng đá nữ. Nhưng trong những năm qua, khi giải bóng đá thiếu niên nhi đồng được duy trì với sự phối hợp của 2 ngành giáo dục - đào tạo và văn hóa, thể thao - du lịch cũng đã mở thêm nguồn tuyển chọn VĐV bổ sung cho tuyến năng khiếu của PPHN. Còn tại cơ sở, những câu lạc bộ TDTT tuyến 2 là nền móng để tuyển chọn VĐV năng khiếu thì hiện nay hình thức này đã bị bãi bỏ. VĐV thành tích cao của Hà Nam ở tất cả các bộ môn nói chung và bóng đá nữ nói riêng vẫn ở trong tình trạng “ăn đong” là vì vậy.
Một trong những yêu cầu quan trọng trong công tác tuyển chọn VĐV mà từ trước tới nay thể thao thành tích cao Hà Nam chưa làm được, đó là đưa máy móc công nghệ vào trong công tác tuyển chọn. Chọn bằng cảm nhận, linh cảm, vẻ bề ngoài, cùng một số bài test đơn giản không đủ để đánh giá một học sinh có thể phát triển thành VĐV thành tích cao hay không. Ngoài thể hình, thể lực, sự nhanh nhẹn, sức bền có thể kiểm tra, nhưng nhịp tim, hệ hô hấp, dự báo sự phát triển của xương, cơ để phát hiện các VĐV có tố chất cần phải thông qua máy móc, thiết bị y tế. Chính vì chưa tiếp cận được việc này nên hằng năm việc thanh loại VĐV của Hà Nam khá cao, trong đó có cả những VĐV mắc bệnh nguy hiểm.
Tháo gỡ được những khó khăn trên, thể thao thành tích cao Hà Nam không phải lách “khe hẹp”. Và bóng đá nữ hơn 20 năm thi đấu giải vô địch quốc gia không chỉ có một lần đăng quang, mà hy vọng sẽ còn nhiều lần bước lên bục vinh quang.
Chu Bình