Mùa mưa, bão, lũ năm nay được dự báo các hình thái thời tiết cơ bản xấp xỉ và ít hơn trung bình nhiều năm (TBNN). Riêng tổng lượng mưa toàn mùa đạt từ 1.500 – 1.700 mm, xấp xỉ TBNN. Tuy nhiên, các tháng cuối mùa lượng mưa cao hơn TBNN và có từ 6 – 8 đợt mưa vừa, mưa to; không loại trừ khả năng có trận mưa bất thường, cường độ lớn trong thời gian ngắn. Do vậy, yêu cầu đặt ra là các cấp, ngành cần chủ động triển khai các biện pháp tiêu úng phục vụ dân sinh, kinh tế trên địa bàn.
Xí nghiệp Thủy nông thị xã Duy Tiên chịu trách nhiệm tiêu úng cho gần 6.000 ha đất sản xuất nông nghiệp (gồm cả đất lúa, cây màu và thủy sản). Đặc biệt, đơn vị bảo đảm tiêu nước cho các khu công nghiệp, đô thị, dân cư trên địa bàn trong điều kiện gặp mưa lớn gây ngập úng kết hợp với lũ trên các sông dâng cao. Để thực hiện việc tiêu úng, xí nghiệp khai thác, vận hành 58 cống dưới đê của 5 tuyến đê chính (Đê tả sông Nhuệ, đê tả Duy Tiên, đê bắc Châu Giang, đê Hoành Uyển và đê sông Hồng), 14 trạm bơm tiêu, với 79 tổ máy có công suất từ 1.000 - 27.000m3/giờ.
Được biết, để bảo đảm chủ động tiêu úng, ngay từ đầu mùa mưa, bão, lũ, Xí nghiệp Thủy nông thị xã Duy Tiên phối hợp với các địa phương duy trì thường xuyên công tác vệ sinh kênh mương, giải tỏa vật cản có khả năng gây ách tắc dòng chảy trên các tuyến kênh tiêu, nhất là kênh tiêu chính. Đồng thời, xây dựng phương án thực hiện tiêu nước phù hợp và đa dạng các hình thức, gồm: Tiêu tự chảy qua các cống và tiêu bằng động lực qua vận hành các trạm bơm. Trong đó, chú trọng bơm tiêu chống úng khi có lượng mưa lớn vượt quá khả năng, tiêu nước đệm, huy động toàn bộ các trạm bơm trên địa bàn, kể cả từ các HTXDVNN bơm tiêu trực tiếp ra sông…
Ông Kiều Viết Hùng, Giám đốc Xí nghiệp Thủy nông thị xã Duy Tiên cho biết: Xí nghiệp đặt ra mục tiêu bảo đảm chống úng khi lượng mưa 3 ngày liên tục lớn nhất 300mm. Những trạm bơm phục vụ cho các khu công nghiệp trên địa bàn luôn ở trạng thái hoạt động tốt nhất khi có mưa lớn khả năng gây ngập úng…
Xí nghiệp Thủy nông huyện Lý Nhân tổ chức vớt rác thải tại cống Đồng Nhân trên hệ thống kênh tiêu trạm bơm Như Trác. Ảnh: Mạnh Hùng
Trong công tác tiêu úng, Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi (KTCTTL) Hà Nam đảm nhiệm vận hành hiệu quả phục vụ tiêu úng cho khoảng 45 nghìn ha đất sản xuất nông nghiệp các vụ trong năm (đất lúa, vụ đông và diện tích nuôi thủy sản), 69.500 ha đất tự nhiên và 2.000 ha thuộc các khu công nghiệp của tỉnh. Đây là nhiệm vụ quan trọng, tác động đến hoạt động sản xuất, phát triển kinh tế và đời sống của người dân trong tỉnh. Chính vì vậy, khi bước vào mùa mưa, bão, lũ, nhiệm vụ bảo đảm an toàn cho hệ thống công trình thủy lợi và tiêu úng được công ty đặt lên hàng đầu. Năm nay, Công ty TNHH MTV KTCTTL Hà Nam đã xây dựng phương án phòng, chống úng trên toàn địa bàn, bảo đảm hệ thống thủy lợi được vận hành linh hoạt và phù hợp theo tình hình thời tiết, thủy văn. Trong trường hợp dự báo có mưa lớn, công ty triển khai tiêu nước đệm giữ mực nước tại các điểm đo theo đúng quy trình vận hành hệ thống và triệt để tiêu nước ở những vùng trũng có nguy cơ ngập nặng. Đặc biệt, công ty xây dựng phương án cụ thể đề phòng diễn biến thời tiết bất thường mưa có cường độ lớn vượt tần suất thiết kế của hệ thống công trình thủy lợi. Toàn bộ hệ thống kênh mương tiêu úng, nhất là đầu cống được tổ chức vớt bèo, rác, vật cản khơi thông dòng chảy.
Theo ông Lê Văn Hòa, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc Công ty TNHH MTV KTCTTL Hà Nam, trong mùa mưa, bão, lũ, vận hành hệ thống thủy lợi ưu tiên nhiệm vụ tiêu úng. Công ty phối hợp chặt chẽ với Công ty KTCTTL Bắc Nam Hà, Công ty cổ phần Môi trường và Công trình đô thị Hà Nam, HTXDVNN, cùng các đơn vị liên quan bảo đảm tiêu thoát nước nhanh nhất.
Hiện nay, năng lực tiêu úng của hệ thống thủy lợi trong tỉnh đang đạt hệ số 4,5 - 6,5 l/s/ha. Trên thực tế, yêu cầu tiêu úng cho sản xuất nông nghiệp và dân sinh, kinh tế ngày càng cao. Nhất là việc tiêu úng cho khu công nghiệp, đô thị phải đạt hệ số lên đến 18 - 20 l/s/ha. Trước yêu cầu đặt ra, thời gian qua, nhiều trạm bơm đầu mối đã được đầu tư nâng cấp, xây dựng mới. Cụ thể, để tiêu úng cho các khu công nghiệp Đồng Văn trên địa bàn thị xã Duy Tiên, trạm bơm Bùi I và Bùi II được xây dựng và nâng cấp. Với Khu công nghiệp Châu Sơn (thành phố Phủ Lý), trạm bơm Ngòi Ruột được xây dựng lại với các tổ máy công suất lớn. Công trình được hoàn thiện đưa vào hoạt động trong mùa mưa, bão, lũ năm nay…
Theo đánh giá của ngành chức năng, hệ thống thủy lợi của tỉnh phục vụ tiêu úng vẫn đang có những hạn chế nhất định. Nổi lên là kênh mương bị chia cắt một phần do tác động từ quá trình phát triển đường giao thông, khu công nghiệp, đô thị; hiệu suất hoạt động của một số trạm bơm đầu mối giảm do đầu tư xây dựng đã lâu, hệ số tiêu tăng do thay đổi cơ cấu sử dụng đất; vẫn còn tình trạng vi phạm, lấn chiếm hành lang công trình thủy lợi, bỏ rác thải xuống lòng kênh…
Ông Vũ Đức Minh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết: Do tác động của biến đổi khí hậu, diễn biến mưa úng xảy ra bất thường, khó dự báo chính xác. Vì thế, các địa phương, đơn vị, doanh nghiệp cần chủ động xây dựng phương án tiêu úng. Trong đó, đặc biệt chú trọng đến phòng, chống úng trong các khu công nghiệp, bảo đảm không ảnh hưởng đến sản xuất của các doanh nghiệp…
Hiện nay đã bắt đầu bước vào mùa mưa, bão, lũ năm 2023. Việc chủ động chuẩn bị tốt các điều kiện cơ sở vật chất, phương án sẽ giúp việc tiêu úng được bảo đảm, kịp thời hạn chế thấp nhất ảnh hưởng của thiên tai, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh phát triển.
Thành Nam