Huyện Thanh Liêm hiện có hệ thống kênh nội đồng với tổng chiều dài 483 km, bảo đảm tưới, tiêu nước cho gần 6.000 ha đất lúa. Những năm qua, hệ thống kênh mương nội đồng của huyện đã được đầu tư tu bổ, xây dựng, nâng cấp đáp ứng yêu cầu phát triển sản xuất. Trong đó, khoảng 80 km kênh tưới cấp 3 là các trục kênh tưới chính, kênh dẫn trạm bơm trong nội đồng được kiên cố hóa.
Năm 2021, HTXDVNN Bắc Sơn, xã Liêm Sơn (Thanh Liêm) đã huy động các nguồn lực đầu tư xây dựng kiên cố gần 1 km kênh nội đồng. Đây là tuyến kênh tưới chính trạm bơm KT17 phục vụ nước tưới cho 60ha đất lúa. Thêm tuyến kênh mới được xây dựng, hiện HTXDVNN Bắc Sơn có 3 km kênh được kiên cố, chiếm 30% tổng số kênh tưới. Với các kênh đã được kiên cố, hằng năm HTXDVNN Bắc Sơn không còn phải đầu tư kinh phí nạo vét, giải tỏa khơi thông dòng chảy như kênh đất, thời gian phục vụ tưới trong các đợt giảm 30% so với trước đây.
Nhờ được kiên cố hóa, việc điều hành tưới nước của tổ dịch vụ thủy nông HTX chủ động hơn. Gần 230 ha đất cấy, trong đó có 95 ha lúa cấy bằng máy, còn lại là diện tích lúa gieo thẳng đòi hỏi khắt khe chế độ nước tưới, nhất là giai đoạn đầu vụ đều được phục vụ tốt. Ngoài ra, HTXDVNN Bắc Sơn vẫn duy trì được diện tích sản xuất dưa chuột xuất khẩu trong vụ đông…
Kênh tưới của xã Liêm Phong (Thanh Liêm) được kiên cố hóa.
Ông Đoàn Ngọc Thành, Giám đốc HTXDVNN Bắc Sơn cho biết: Kênh mương được đầu tư xây dựng đóng vai trò quan trọng thúc đẩy phát triển sản xuất, nhất là áp dụng tiến bộ khoa học – kỹ thuật vào đồng ruộng. Trong năm 2022 này, HTX đã tiến hành khảo sát và dự kiến đầu tư kiên cố hóa thêm 2 km kênh tưới chính nội đồng.
Những năm gần đây, tại các địa phương của huyện Thanh Liêm đều tăng cường đầu tư xây dựng hệ thống kênh mương nội đồng, trong đó, tập trung xây dựng các tuyến kênh tưới trục chính. Tại xã Thanh Hà có 100% các tuyến kênh đều đã được đầu tư xây dựng, tu bổ, nạo vét. Một số tuyến kênh chính của các trạm bơm nội đồng do HTXDVNN quản lý được kiên cố hóa. Đây là điều kiện quan trọng để địa phương duy trì phát triển sản xuất trong điều kiện nằm ở cuối nguồn tưới và tiêu của hệ thống thủy lợi nhà nước.
Hay trên cánh đồng thôn Yên Thống, xã Liêm Phong trong năm 2021 đã đầu tư xây dựng được hơn 300m kênh tưới chính. Theo người dân trong thôn, việc lấy nước phục vụ sản xuất hiện nay được chủ động và nhanh hơn rất nhiều so với trước đây. Đến mùa vụ không còn tình trạng phải trực, chờ lấy nước như với kênh đất.
Đánh giá về việc đầu tư xây dựng hệ thống kênh mương nội đồng, ông Trần Quyết Thắng, Trưởng phòng NN & PTNT huyện Thanh Liêm cho biết: Kênh mương được đầu tư xây dựng kiên cố đã từng bước hạn chế tình trạng úng trũng đối với diện tích gieo cấy của huyện. Từ đó, sản xuất 2 vụ lúa trên địa bàn đã có sự thay đổi căn bản giúp bảo đảm thời vụ và nâng cao năng suất lúa, cây trồng.
Thực tế, kênh mương được đầu tư xây dựng đã tạo thuận lợi cho người dân trong huyện chuyển đổi phương thức sản xuất của 2 vụ lúa. Theo đó, những năm gần đây trên 90% diện tích lúa của huyện đã được áp dụng phương pháp lúa gieo thẳng. Đây là hình thức gieo cấy đòi hỏi khắt khe trong quá trình điều tiết nước, cần sự phục vụ tốt của hệ thống kênh mương. Đặc biệt, vào đầu vụ, khi tiến hành gieo thẳng lúa phải rút kiệt nước trên ruộng, sau đó cây lúa lên mới cho nước trở lại. Hay ở vụ mùa trong điều kiện đồng ruộng của huyện có cốt đất thấp, rất dễ bị ngập úng giai đoạn lúa mới gieo thẳng. Do vậy, hệ thống kênh mương phải có sự chủ động rất lớn trong quá trình tưới, tiêu nước giúp người dân yên tâm duy trì phương pháp gieo sạ, giải quyết được khó khăn thiếu lao động nông nghiệp và bảo đảm thời vụ.
Cùng với đó, từ việc phục vụ tốt của hệ thống kênh mương giúp nhiều địa phương trong huyện thực hiện đưa máy cấy vào đồng ruộng. Tuy phải thực hiện điều tiết nước chặt chẽ, hợp lý, nhưng trong vụ xuân 2022 diện tích lúa cấy bằng máy toàn huyện đã đạt trên 400 ha, tăng gấp 10 lần so với năm 2021.
Để bảo đảm phát triển sản xuất nông nghiệp mang lại hiệu quả kinh tế, thời gian tới, Thanh Liêm tiếp tục tập trung đầu tư xây dựng hệ thống kênh mương nội đồng, trong đó chú trọng đến kiên cố hóa hệ thống kênh tưới; đồng thời, thường xuyên nạo vét, tu bổ các tuyến kênh đất, góp phần nâng cao năng lực tưới tiêu nước phục vụ sản xuất nông nghiệp của hệ thống công trình thủy lợi.
Mạnh Hùng