Đối với sản xuất nông nghiệp, những diện tích nằm ngoài vùng phục vụ của các công ty khai thác công trình thủy lợi (KTCTTL) luôn gặp khó khăn. Đặc biệt, nhiệm vụ tiêu úng cho mùa vụ cần được quan tâm, chủ động phòng chống trong mùa mưa, bão, lũ. Chính vì vậy, các hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp (HTXDVNN) trên địa bàn luôn chủ động triển khai đồng bộ các biện pháp bảo đảm tiêu úng nhanh nhất.
HTX Quế Sơn, xã An Lão (Bình Lục) có 470 ha đất sản xuất nông nghiệp thuộc vùng đất trũng và đều ngoài vùng phục vụ chủ động của các công ty KTCTTL. Hoạt động tiêu úng của địa phương đều đưa nước ra sông Mỹ Đôi về trạm bơm Cổ Đam (huyện Ý Yên, Nam Định). Do đặc thù đồng đất, nên đầu vụ gieo cấy chỉ cần lượng mưa khoảng 30 - 50mm, HTXDVNN Quế Sơn đã phải điều hành việc tiêu úng. Những giai đoạn sau của cây lúa chỉ tiêu thoát nước kịp thời khi có lượng mưa khoảng 150 - 180mm trong thời gian 3 ngày.
Để bảo đảm tiêu úng phục vụ sản xuất, HTXDVNN Quế Sơn đã triển khai đồng thời các giải pháp. Theo đó, đối với công trình đầu mối phục vụ tiêu úng, HTX đầu tư 2 trạm bơm treo ngay ở đầu cống ra kênh Mỹ Đôi có công suất 3.000 m3/giờ. Đồng thời, chuẩn bị thêm các máy bơm điện dã chiến để tiêu nước từ vùng trũng, xa ra kênh chính. Đối với kênh mương, Hội đồng quản trị HTX thực hiện việc giao khoán cho các thành viên tổ dịch vụ thủy nông vớt bèo, rác, bảo đảm độ thông, thoáng và thường xuyên kiểm tra, đôn đốc không để tình trạng bèo, rác phát sinh trở lại trên lòng kênh. Trong công tác điều hành, Hội đồng quản trị theo dõi chặt chẽ dự báo tình hình thời tiết trong vùng, chủ động tiêu nước đệm trên hệ thống kênh mương khi được dự báo có mưa lớn. Thực tế, các biện pháp được triển khai giúp việc tiêu úng cho mùa vụ trên địa bàn luôn được bảo đảm. Được biết, ngay đầu vụ mùa năm nay, HTXDVNN Quế Sơn đã phải tiêu úng cho diện tích lúa mới gieo thẳng khi có mưa hơn 30 mm.
Ông Trần Tuấn Xuân, Giám đốc HTXDVNN Quế Sơn cho biết: Đối với đất ruộng trũng và nằm ngoài vùng phục vụ chủ động của các công ty KTCTTL, nhiệm vụ tiêu úng cho mùa vụ luôn được đặc biệt quan tâm. Vì vậy những năm trở lại đây, trên địa bàn cơ bản không có tình trạng lúa bị ảnh hưởng do ngập úng...
Kênh tiêu chính của HTXDVNN Quế Sơn (An Lão - Bình Lục) thông thoáng bảo đảm năng lực tiêu úng. Ảnh: Nguyễn Hùng
Đối với các địa phương trong tỉnh có diện tích nằm ngoài vùng phục vụ của các công ty KTCTTL đều chủ động các biện pháp tiêu úng cho mùa vụ. Như HTX Nông nghiệp Nhân Tiến, xã Tiến Thắng (Lý Nhân) phần lớn diện tích đều tự bơm tiêu ra sông Châu. Từ thực tế đó, trong chương trình xây dựng nông thôn mới, HTX tiến hành quy hoạch lại đồng ruộng, chú trọng xây dựng hệ thống kênh mương đáp ứng yêu cầu sản xuất, đặc biệt là nhiệm vụ tiêu úng… Hằng năm, chuẩn bị vào mùa mưa bão lũ HTX Nông nghiệp Nhân Tiến đều kiểm tra, đánh giá lại toàn bộ công trình kênh mương; từ đó, xây dựng kế hoạch và triển khai tu sửa cầu, cống xuống cấp, nạo vét, giải tỏa, khơi thông dòng chảy hệ thống kênh mương, nhất là các tuyến kênh tiêu.
Theo ông Lê Hùng Tiến, Giám đốc HTX Nông nghiệp Nhân Tiến, hệ thống thủy lợi trên địa bàn hiện nay đã đáp ứng tốt được yêu cầu phục vụ sản xuất. Khi xuất hiện mưa lớn trên địa bàn, trực tiếp Hội đồng quản trị HTX kiểm tra, chỉ đạo Tổ dịch vụ thủy nông kịp thời tiêu nước. Với những diện tích quá trũng sử dụng máy bơm dã chiến tiêu cục bộ, không để sản xuất bị ảnh hưởng do ngập úng.
Toàn tỉnh có tổng số gần 6.000 ha đất sản xuất nông nghiệp nằm ngoài vùng phục vụ của các công ty KTCTTL; trong đó, tiêu nước bình thường 1 bậc có gần 5.800 ha, tiêu 2 bậc trở lên khoảng 90 ha. Những diện tích này đòi hỏi sự chủ động của các HTXDVNN trong việc tiêu úng. Ông Vũ Đức Minh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết: Các HTX có diện tích nằm ngoài vùng phục vụ của công ty KTCTTL dựa trên thực tế đồng ruộng địa phương bố trí trạm bơm và xây dựng phương án tiêu úng phù hợp. Quá trình tiêu úng vận hành theo đúng quy trình được phê duyệt, bảo đảm khai thác hiệu quả cao nhất của cả hệ thống. Ngoài ra, các tuyến kênh tiêu cần được khơi thông dòng chảy, tránh tình trạng nước trong đồng vẫn nhiều, nhưng việc tiêu thoát chậm…
Tác động từ biến đổi khí hậu hiện nay đòi hỏi công tác tưới, tiêu cho mùa vụ khắt khe, kịp thời hơn. Việc các HTXDVNN chủ động tiêu úng cho diện tích nằm ngoài vùng phục vụ của các công ty KTCTTL góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển.
Thành Nam