Nằm ven 2 con sông (sông Hồng và sông Châu), huyện Lý Nhân có đến gần 2.000 ha đất bãi phù sa màu mỡ. Những năm qua, sản xuất dọc vùng đất bãi ven sông của huyện có sự thay đổi đáng kể. Việc chuyển đổi cơ cấu mùa vụ, cơ cấu cây trồng với nhiều loại cây có giá trị kinh tế cao trên vùng đất bãi được đẩy mạnh. Khai thác vùng đất bãi trở thành hướng phát triển chủ yếu của những địa phương ven sông, tạo bước đột phá trong sản xuất nông nghiệp.
Trên vùng đất bãi màu ven sông của huyện Lý Nhân đã có nhiều mô hình chuyển đổi phát huy tốt hiệu quả sản xuất. Tại vùng đất bãi màu ven sông Hồng của xã Nhân Thịnh (có diện tích hơn 100 ha) nhiều loại cây trồng mới được đưa vào sản xuất, như: cỏ cao sản làm thức ăn cho gia súc, cây dược liệu (cúc chi)…
Điển hình, diện tích chuyển đổi trồng ớt chỉ thiên của anh Nguyễn Tuấn Anh có diện tích lên đến gần 20 ha. Đây là giống cây trồng mới cho sản phẩm cả tiêu dùng nội địa và chế biến xuất khẩu. Quá trình đưa cây ớt vào sản xuất cho thấy sự thích nghi với thổ nhưỡng, khí hậu vùng đất bãi. Cây ớt cho năng suất cao, chất lượng bảo đảm, đạt giá trị sản xuất bình quân hơn 12 triệu đồng/sào/năm, cao gấp 4 – 5 lần trồng ngô trước đây.
Theo anh Nguyễn Tuấn Anh, trước khi anh đưa cây ớt chỉ thiên về trồng, vùng đất bãi của xã chủ yếu trồng ngô tẻ lấy hạt, hiệu quả thấp, cho thu nhập không đáng kể. Việc đưa cây ớt chỉ thiên về trồng đã khai thác tốt tiềm năng đất bãi. Vì vậy mô hình trồng ớt được duy trì hơn 8 năm và đang được tiếp tục đầu tư phát triển trong thời gian tới.
Rau màu được trồng đạt tiêu chuẩn VietGAP tại HTX Nông nghiệp Hạ Vỹ (Nhân Chính).
Ảnh: Thành Nam
Cũng thực hiện việc chuyển đổi trên vùng đất bãi ven sông, xã Phú Phúc lại lựa chọn đưa một số loại cây trồng khác. Trong đó, diện tích trồng hoa của xã tập trung tại vùng Duyên Hà có diện tích hơn 10 ha. Hoa được trồng khá đa dạng, như: Hoa huệ, cúc, loa kèn, ly… Riêng cây hoa huệ người dân thực hiện khai thác cả hoa và bán củ giống ra thị trường. Tính chung, giá trị sản xuất trên diện tích trồng hoa của Phú Phúc đạt bình quân từ 10 – 15 triệu đồng/sào/năm.
Ngoài diện tích trồng hoa, Phú Phúc đã xây dựng được mô hình trồng chuối tây và chuối tiêu hồng có diện tích 15 ha trên vùng bãi. Địa phương đang hướng đến đưa cây chuối trở thành loại cây cho sản phẩm chủ lực, sản xuất đạt tiêu chuẩn VietGAP. Theo người dân địa phương, việc chuyển đổi sản xuất làm thay đổi diện mạo vùng đất bãi của xã. Nhiều diện tích sản xuất đem lại thu nhập chính cho kinh tế hộ gia đình…
Từ lâu, loại cây trồng chính được biết đến trên vùng đất bãi của huyện Lý Nhân là rau màu, có tổng diện tích chuyên canh khoảng 400 ha. Nhiều vùng, trồng rau trên đất bãi là nghề truyền thống của người dân, được thị trường trong và ngoài tỉnh biết đến như: Nhân Chính, Nhân Nghĩa, Nguyên Lý, Tiến Thắng… Việc đầu tư sản xuất rau màu của người dân vùng bãi đã có sự thay đổi đáng kể bằng việc đẩy mạnh áp dụng tiến bộ khoa học – kỹ thuật, đổi mới cách làm để nâng cao hiệu quả.
Tại HTX Nông nghiệp Hạ Vỹ (Nhân Chính) có 30 ha đất bãi màu trồng chuyên canh rau thực phẩm quanh năm cung cấp cho thị trường. Trong đó, 5 ha được sản xuất đạt tiêu chuẩn VietGAP, liên kết với HTX nông sản sạch Bảo An (thị trấn Vĩnh Trụ) đưa vào chuỗi các cửa hàng nông sản sạch, hệ thống siêu thị Winmart. Một số diện tích được người dân trồng rau gia vị, chủ yếu là hành lá đạt giá trị từ 12 đến hơn 20 triệu đồng/sào/vụ. Vùng đất bãi Lý Nhân còn được biết đến với 2 Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, gồm: Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Xuân Khê – Nhân Bình và khu Nhân Khang. Những khu này trở thành hạt nhân để người dân học hỏi, phát triển sản xuất theo hướng ứng dụng công nghệ cao…
Không chỉ trồng cây ngắn ngày, vùng đất bãi của huyện còn được chuyển đổi một số diện tích sang trồng cây ăn quả cho giá trị kinh tế cao. Tại một số địa phương đã hình thành vùng trồng cây ăn quả khá nổi tiếng trên vùng đất bãi, như: Vùng bưởi diễn xã Chân Lý, vùng trồng hồng xiêm xã Chính Lý, vùng trồng nhãn xã Nguyên Lý… Tại xã Hòa Hậu, Tiến Thắng ngoài diện tích đất vườn, vùng đất bãi màu ven sông Châu được phát triển trồng cây đặc sản bản địa chuối ngự Đại Hoàng. Diện tích đất bãi trồng cây ăn quả chiếm gần 50% tổng diện tích cây ăn quả của huyện. Điều đáng nói là giá trị sản xuất trồng cây ăn quả trên đất bãi ổn định ở mức cao, nhưng lại không đòi hỏi công chăm sóc thường xuyên như rau màu…
Đánh giá về khai thác vùng đất bãi, bà Nguyễn Thị Quyên, Phó Trưởng phòng NN & PTNT huyện Lý Nhân cho biết: Giá trị sản xuất của vùng đất bãi đem lại cao gấp từ 2 – 2,5 lần so với đất lúa. Tiếp tục khai thác tiềm năng vùng đất bãi Phòng NN & PTNT tham mưu với UBND huyện chỉ đạo các địa phương chuyển đổi sản xuất trên vùng đất bãi phù hợp với điều kiện địa phương và tập quán canh tác của người dân. Mục tiêu hướng đến, khai thác và nâng cao hơn nữa hiệu quả sản xuất trên vùng bãi ven sông.
Mạnh Hùng