Tình trạng vi phạm hành lang an toàn giao thông (ATGT) là vấn đề phức tạp, bài toán khó đối với các ngành chức năng, nhất là các chợ tạm, chợ cóc phát triển với quy mô ngày càng lớn.
Thanh tra giao thông phối hợp với công an xã giải tỏa vi phạm hành lang an toàn giao thông trên tuyến ĐT 496B khu vực chợ cóc (chợ Mới) xã An Nội, Bình Lục.
Chợ cóc tại khu vực cầu Nga (xã Thanh Lưu, huyện Thanh Liêm), dưới chân cầu Chằm (xã Liêm Thuận, huyện Thanh Liêm) đã tồn tại nhiều năm nay, không những không thể dẹp bỏ mà ngày càng phát triển về quy mô.
Lực lượng chức năng của tỉnh đã phối hợp với chính quyền xã tổ chức nhiều đợt ra quân cưỡng chế, giải tỏa với quy mô lớn. Sau mỗi đợt giải tỏa, lực lượng thanh tra giao thông đều bàn giao lại cho chính quyền xã quản lý, thường xuyên nhắc nhở, ngăn chặn tình trạng tái phạm, thế nhưng chỉ được một ngày, ngay hôm sau toàn bộ khu vực chợ cóc này lại hoạt động bình thường.
Ông Nguyễn Văn Duy, Phó Chủ tịch UBND xã Thanh Lưu cho biết: Chợ cóc cầu Nga từ nhiều năm nay được coi là điểm đen về ATGT, thực hiện chỉ đạo của các cấp, ngành, hằng năm xã đã tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho người dân, nhất là các hộ kinh doanh buôn bán; tổ chức ký cam kết cho các hộ kinh doanh nằm trên trục đường khu vực cầu Nga.
Tuy nhiên, quá trình thực hiện gặp nhiều khó khăn, do lực lượng mỏng, chưa duy trì thường xuyên việc kiểm tra, nhắc nhở các trường hợp vi phạm, ý thức người dân còn hạn chế, đây lại là vấn đề liên quan mật thiết đến kinh tế, nguồn thu nhập của người dân, trong khi đó chế tài xử lý còn nhiều vướng mắc nên hiệu quả còn thấp.
Mặc dù chưa có số liệu thống kê đầy đủ, nhưng theo lực lượng chức năng, hiện nay các xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh, nơi nào cũng có chợ cóc, chợ tạm. Các chợ tự phát nằm chủ yếu ở những vị trí giao thông trọng điểm, nhiều xe qua lại. Điều đáng nói là việc họp chợ này gần như chiếm trọn 2 bên đường, người bán ngồi sát bên lề, người mua đỗ xe ngay dưới lòng đường, gây nên cảnh lộn xộn, nguy cơ ùn tắc, tai nạn giao thông cho chính những người bán hàng và các phương tiện tham gia giao thông rất cao, nhất là vào giờ cao điểm.
Không những vậy, sau mỗi buổi họp chợ, môi trường tại đây nhếch nhác, rác thải xả bừa bãi làm mất mỹ quan. Hầu hết những người bán hàng đều biết việc buôn bán bên lề, dưới lòng đường là vi phạm giao thông và sẽ bị xử phạt.
Tuy nhiên, vì miếng cơm manh áo, họ vẫn bám mặt đường để kiếm sống, khi lực lượng chức năng đi kiểm tra, bà con tìm cách dọn hàng, khi lực lượng chức năng đi rồi, đâu lại vào đấy. Còn đối với các hộ dân sống tại các khu chợ tạm, chợ cóc mặc dù có nhiều thuận tiện trong việc mua bán song họ cũng đồng thời là “nạn nhân” của tình trạng mất trật tự, ách tắc giao thông và ô nhiễm môi trường.
Theo quy định của pháp luật, với trường hợp vi phạm họp chợ ven đường, mức xử phạt rất cao, tuy nhiên các mức phạt này lại không khả thi. Bởi đa số các trường hợp lấn chiếm hành lang ATGT để buôn bán đều là những người có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, không có tài sản giá trị, nên chính quyền không thể cưỡng chế. Còn nếu chỉ thu hồi tang vật vi phạm vài mớ rau, mấy kg trái cây như hiện nay thì chưa đủ tính răn đe.
Ông Đỗ Trọng Tài, Phó Chánh Thanh tra Sở Giao thông vận tải cho biết: Hằng năm, Thanh tra Sở Giao thông vận tải tổ chức hàng chục đợt ra quân xử lý, giải tỏa vi phạm hành lang ATGT, nhất là chợ cóc, chợ tạm. Sau giải tỏa đều bàn giao cho chính quyền địa phương, đơn vị quản lý đường quản lý, tuy nhiên tình trạng tái lấn chiếm vẫn diễn ra, một phần do nhiều chợ có quy mô lớn lại tồn tại từ rất lâu, một phần do chính quyền địa phương vẫn chưa quyết liệt, thậm chí ngay cả trong công tác phối hợp cũng còn thiếu tích cực. Nhiều địa phương cho rằng cấp trên cần hỗ trợ một khoản kinh phí để duy trì một lực lượng tham gia vào việc ngăn chặn người dân họp chợ cóc, vì hiện nay lực lượng công an xã rất mỏng không thể kiểm soát thường xuyên.
Một nguyên nhân khác dẫn đến tình trạng lấn chiếm hành lang ATGT để họp chợ còn xuất phát từ cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật ở nhiều chợ chưa hoàn thiện, chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân khiến tiểu thương đem hàng ra ngoài đường bán và tạo thành thói quen khó thay đổi. Tuy nhiên, cũng cần phải nhìn nhận một cách khách quan, nếu như ngay từ đầu, khi các chợ cóc bắt đầu hình thành, chính quyền cơ sở có biện pháp ngăn chặn quyết liệt, kịp thời thì các chợ cóc đã không phát triển với quy mô lớn như hiện nay, việc xử lý tình trạng này cũng không phức tạp và khó khăn.
Thực trạng trên cho thấy, vấn đề giải tỏa chợ cóc, chợ tạm vi phạm hành lang ATGT đường bộ, đường sắt luôn là bài toán khó đối với các ngành chức năng. Do vậy, thời gian tới, chính quyền các địa phương cần có sự quan tâm chỉ đạo, quản lý sát sao hơn nữa, đồng thời tiếp tục tăng cường phối hợp với lực lượng thanh tra giao thông và các cơ quan chức năng tổ chức rà soát các điểm tái lấn chiếm, triển khai kiểm tra, phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
Sau khi đã giải tỏa các chợ cóc, chợ tạm cũng như các vị trí phức tạp về vi phạm hành lang ATGT, các địa phương cần làm tốt hơn nữa vai trò của mình, có phương án kiểm soát việc lấn chiếm của các chợ cóc, tránh để tình trạng vi phạm hành lang ATGT tái diễn. Đồng thời, nâng cấp, cải tạo chợ truyền thống bảo đảm thuận tiện mua sắm, vệ sinh an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng.
Đối với người tiêu dùng, cần xây dựng thói quen, thực hiện nếp sống văn minh, bảo đảm trật tự ATGT, vệ sinh môi trường tìm đến các khu chợ tập trung, chợ chính, các trung tâm thương mại thay vì mua hàng ở các chợ cóc, chợ tạm. Đây không chỉ là việc làm vì sức khoẻ của chính bản thân người tiêu dùng mà còn là cách góp phần tích cực trong việc loại bỏ chợ cóc, chợ tạm, bảo đảm trật tự ATGT.
Mai Hương
Mai Hương