Trong những năm qua, hoạt động giám sát của HĐND, Thường trực HĐND, các ban HĐND thị xã Duy Tiên có nhiều đổi mới, chất lượng, hiệu quả được nâng lên. Hoạt động giám sát được tăng cường, chú trọng, nhất là giám sát chuyên đề về lĩnh vực đất đai, đầu tư trên địa bàn, góp phần quan trọng xây dựng thị xã Duy Tiên trở thành trung tâm công nghiệp, dịch vụ của tỉnh, đóng góp quan trọng vào sự phát triển chung của tỉnh.
Từ đầu nhiệm kỳ 2021 - 2026 đến nay, Thường trực HĐND, các ban HĐND thị xã đã tổ chức 17 cuộc giám sát chuyên đề (Thường trực HĐND 5 cuộc, hai ban HĐND 12 cuộc). Nội dung giám sát tập trung trên các lĩnh vực: Quản lý trật tự xây dựng, quản lý đất đai, quy hoạch, đầu tư công, xây dựng nông thôn mới, kết quả giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri... Hoạt động giám sát chuyên đề của Thường trực, các ban HĐND thị xã được triển khai đúng chương trình, kế hoạch và bảo đảm yêu cầu nội dung giám sát.
Đối với giám sát trong quản lý đất đai, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thị xã lần thứ XXIV xác định xây dựng thị xã Duy Tiên trở thành trung tâm công nghiệp, dịch vụ của tỉnh Hà Nam, phấn đấu đến năm 2025 cơ bản đạt tiêu chuẩn đô thị loại 3. Hiện tại và trong quy hoạch phát triển, thị xã Duy Tiên có xấp xỉ 2.500 ha đất công nghiệp, có khoảng 2.000 ha đất phát triển đô thị, do đó công tác giám sát đối với nhiệm vụ quản lý đất đai trên địa bàn là một trong những yêu cầu quan trọng. Thực hiện Nghị quyết số 09 của Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Thị ủy đã ban hành Chỉ thị số 06 về tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy trong công tác quản lý, sử dụng đất đai, khoáng sản giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn thị xã; chỉ đạo UBND thị xã ban hành kế hoạch và các văn bản chỉ đạo về lĩnh vực đất đai và chỉ đạo UBND các xã, phường xử lý dứt điểm các trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai.
Dự án Khu nhà ở đô thị Văn Xá (Yên Bắc) đang trong giai đoạn GPMB. Ảnh: Đức Thắng
Trên cơ sở Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030 và kế hoạch sử dụng đất hằng năm của thị xã đã được UBND tỉnh phê duyệt, căn cứ vào tình hình thực tế tại các địa phương và các ý kiến của cử tri, Thường trực HĐND thị xã đã tập trung giám sát, trọng tâm là giám sát thực hiện việc thu hồi, giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất, qua giám sát cho thấy việc ban hành các quyết định thu hồi đất và phê duyệt các phương án bồi thường giải phóng mặt bằng (GPMB) đối với các dự án đầu tư trên địa bàn thị xã bảo đảm đúng trình tự, thủ tục theo quy định... Đồng thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời các trường hợp có hành vi vi phạm pháp luật về đất đai, kiến nghị cấp có thẩm quyền quyết định xử phạt vi phạm hành chính về lĩnh vực đất đai theo thẩm quyền bảo đảm về nguyên tắc sử dụng đất theo đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và đúng mục đích sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, qua giám sát cho thấy còn một số hạn chế: Một số dự án thu hồi đất nông nghiệp diện tích lớn, nhưng chậm được đầu tư, chưa phát huy hiệu quả sử dụng đất; công tác tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất còn một số bất cập; công tác GPMB và việc bố trí vốn thực hiện dự án còn chậm, chưa đáp ứng tiến độ theo dự án được duyệt và kế hoạch sử dụng đất hằng năm của thị xã được UBND tỉnh phê duyệt; quy trình, thủ tục thu hồi đất trong trường hợp thỏa thuận với người dân theo Điều 73, Luật Đất đai 2013 chưa được hướng dẫn cụ thể, nên một số dự án thực hiện thủ tục thỏa thuận thu hồi đất kéo dài qua nhiều năm.
Đối với công tác đầu tư công, thời gian qua, HĐND thị xã tổ chức nhiều kỳ họp chuyên đề, đã ban hành 206 nghị quyết về đầu tư công thuộc thẩm quyền, trong đó phê duyệt chủ trương đầu tư công 193 dự án, điều chỉnh quy mô đầu tư 8 dự án và dừng triển khai 5 dự án đầu tư công trên địa bàn thị xã. Năm 2022, Thường trực HĐND thị xã tổ chức giám sát việc thực hiện Nghị quyết của HĐND thị xã khóa XIX, khóa XX về các dự án đầu tư công trên địa bàn.
Qua giám sát cho thấy, về cơ bản các dự án triển khai trên địa bàn đều thực hiện đúng thời hạn đầu tư theo quy định và phát huy hiệu quả đầu tư. Các dự án hoàn thành đưa vào sử dụng đều đạt mục tiêu đầu tư, không xảy ra sự cố trong quá trình sử dụng công trình. Trên địa bàn thị xã chưa có việc gây thất thoát lãng phí trong đầu tư xây dựng cơ bản. Việc lập kế hoạch và giao kế hoạch vốn đầu tư hằng năm bảo đảm theo quy định và căn cứ vào kế hoạch được UBND tỉnh giao. Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện Nghị quyết của HĐND thị xã về các dự án đầu tư công vẫn còn những hạn chế. Việc thanh, quyết toán các dự án đã hoàn thành đưa vào sử dụng hiện nay còn chậm; việc bố trí vốn ngân sách địa phương cho các dự án đang triển khai rất hạn chế; tiến độ triển khai thực hiện dự án hiện nay chậm...
Có thể khẳng định, vai trò của HĐND thị xã trong giám sát công tác quản lý về đất đai, đầu tư trên địa bàn thời gian qua đã được phát huy, góp phần quan trọng xây dựng thị xã Duy Tiên trở thành trung tâm công nghiệp, dịch vụ của tỉnh, đóng góp quan trọng vào sự phát triển chung của tỉnh.
Để tiếp tục phát huy vai trò của HĐND thị xã trong giám sát công tác quản lý nhà nước về đất đai, đầu tư trên địa bàn, một số kinh nghiệm, giải pháp được Duy Tiên tập trung chú trọng, đó là: Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của HĐND. Chú trọng nâng cao trách nhiệm của đại biểu dân cử, định kỳ tổ chức hội nghị giao ban Thường trực HĐND mở rộng nghe lãnh đạo UBND thị xã và thủ trưởng các cơ quan, đơn vị có liên quan báo cáo kết quả công tác quản lý về đất đai, đầu tư. Việc lựa chọn chuyên đề giám sát phải phù hợp với tình hình thực tế của địa phương. Quá trình triển khai giám sát có sự phối hợp tốt của các cơ quan liên quan và địa phương nơi đến giám sát. Đổi mới hình thức tổ chức giám sát, chú trọng lựa chọn nội dung chuyên đề giám sát; tăng cường đôn đốc, giám sát việc thực hiện công tác quản lý đất đai, đầu tư, nhất là giải quyết các vấn đề vướng mắc phát sinh trong quá trình tổ chức thực hiện. Đối với những kiến nghị sau giám sát chậm giải quyết hoặc chưa được giải quyết sẽ thực hiện tái giám sát và đưa ra chất vấn tại kỳ họp HĐND thị xã để làm rõ trách nhiệm, thẩm quyền giải quyết để các đơn vị tổ chức thực hiện.
Qua thực tiễn giám sát tại địa phương về công tác quản lý đất đai, đầu tư công trên địa bàn, Thường trực HĐND thị xã Duy Tiên đề xuất với tỉnh ưu tiên nguồn lực hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai, xây dựng hệ thống hồ sơ địa chính để thực hiện cấp, cấp đổi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất xây dựng mạng thông tin ngành tài nguyên và môi trường. Đồng thời, giám sát chặt chẽ việc chấp hành pháp luật trong thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, việc điều chỉnh quy hoạch chi tiết 1/500 từng dự án và thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai nhằm bảo đảm quản lý, sử dụng đất tiết kiệm, hiệu quả. Đẩy nhanh tiến độ thẩm định, phê duyệt giá khởi điểm phục vụ đấu giá quyền sử dụng đất, tạo nguồn vốn thực hiện các dự án đã được phê duyệt kế hoạch sử dụng đất. Cùng với đó, bố trí ngân sách cho địa phương để giải ngân cho các công trình, dự án đang triển khai.
Đức Anh