Tháng 10, trong cái nắng hanh hao của những ngày cuối thu, nông dân tranh thủ phơi những mẻ lúa mùa đã thu hoạch trước đó nhưng gặp trời mưa, chưa kịp khô hẳn. Những hạt thóc mẩy vàng được trải đều nơi sân đình thoáng đãng, ven những con đường rộng ngập tràn ánh nắng... như khẳng định, năm nay nông dân lại có thêm một vụ mùa bội thu.
Công việc nhà nông, bao đời nay gắn với nỗi vất vả, cực nhọc, khó khăn... Để làm ra hạt thóc, người nông dân phải sớm tối trên đồng ruộng, làm đất, cấy cày, chăm bón, thu hoạch... Trước kia, tất cả các khâu đều phải làm thủ công, sức người bị vắt kiệt. Thời nay, khi cơ giới hóa được đưa vào đồng ruộng, sức lao động được giải phóng, nông dân đỡ vất vả, cực nhọc hơn trước. Không còn cảnh "chồng cầy, vợ cấy, con trâu đi bừa", không còn cảnh gặt lúa, gánh lúa, đêm về tranh thủ đập lúa dưới ánh trăng. Làm đất, thu hoạch đã được cơ giới gần 100%, chỉ còn khâu gieo cấy, tuy đã có máy cấy, có công cụ sạ hàng... nhưng đặc thù đồng ruộng, do đồng đất không đồng đều, diện tích trũng xen kẹp... vì vậy ở nhiều địa phương nông dân vẫn phải cấy thủ công.
Tranh minh họa
Năm nay, thời điểm gieo cấy vụ mùa đúng vào thời điểm nắng nóng cao điểm của mùa hè (tầm tháng 6, đầu tháng 7). Để bảo đảm lịch gieo cấy, nông dân phải tranh thủ cấy sáng, cấy đêm. Vào vụ cấy, có ra đồng với người nông dân mới thực sự hiểu được nỗi vất vả, cực nhọc của nông dân khi mùa cấy đến. Hơn bốn giờ chiều, mặt trời trên cao vẫn tỏa nắng gắt gao, nước dưới ruộng nóng hầm hập, nông dân người đội nón, bịt khăn kín mít, người mang hẳn chiếc ô lớn cắm trên ruộng để che nắng tranh thủ nhổ mạ. Tìm đủ cách để chống nắng, nhưng ở giữa cánh đồng, dưới nóng lên, trên nóng xuống, nông dân người nào người nấy mồ hôi ướt đầm trên gương mặt, lưng áo cũng thấm đẫm mồ hôi... Một bác nông dân tâm sự: Bốn năm giờ chiều mới xuống đồng, cấy miết đến 11, 12 giờ đêm mới trở về nhà. Tranh thủ ngả lưng một lúc, tầm hai, ba giờ sáng lại vội vã ra đồng cấy lúa cho kịp thời vụ, đồng thời tránh được cái nắng như thiêu, như đốt của mùa hè.
Cây lúa cấy xuống, trải qua giai đoạn bén rễ hồi xanh, đẻ nhánh, trỗ bông... rồi chín vàng trên đồng ruộng. Hai chữ "được mùa" gắn với niềm vui, niềm hân hoan, hạnh phúc của người nông dân qua ba tháng vất vả, lo lắng, mong cầu "mưa thuận gió hòa"... Hai chữ "được mùa" gắn với sự no đủ, ấm êm trong từng ngôi nhà nhỏ bình yên nơi làng quê yêu dấu...
Khác với trước kia, mùa thu hoạch ngày nay nông dân chỉ việc ra đồng nhận thóc. Gặt có máy gặt, vận chuyển có xe cơ giới chở về tận nhà, chỉ việc đổ thóc ra phơi. Nhiều hộ dân ký kết tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp, bán thóc tươi ngay tại đầu bờ, vui vẻ nhận tiền về mua sắm, đóng học cho con dịp đầu năm học mới.
Ngày thu hoạch, lúa được mùa - đem đến niềm vui trọn vẹn cho những người nông dân chịu thương, chịu khó, không quản vất vả, khó khăn gắn bó với đồng ruộng, gắn bó với nghề nông dù làm nghề ngày nay vẫn còn nhiều khó khăn, vất vả.
Phạm Hiền