Hiện nay, do tình trạng hút thuốc lá trong cộng đồng chưa được kiểm soát hiệu quả nên không ít học sinh đã tiếp cận sớm với thuốc lá (trong đó có tiếp cận trực tiếp và tiếp cận thụ động), có thể dẫn đến nghiện thuốc lá.
Thấy rõ được vấn đề này, thời gian qua, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã phối hợp với ngành giáo dục và các trường học trên địa bàn tỉnh tăng cường công tác tuyên truyền về tác hại thuốc lá đối với học sinh, nhất là học sinh cấp trung học, góp phần từng bước thay đổi nhận thức, hành động của học sinh, khuyến khích các em tích cực tham gia vận động người thân từ bỏ thói quen hút thuốc lá.
Cán bộ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh phát tờ rơi tuyên truyền phòng, chống tác hại thuốc lá cho học sinh. (Ảnh Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cung cấp).
Là người có kinh nghiệm trong công tác truyền thông, chị Đinh Thị Hạnh, Phụ trách Khoa Tuyên truyền Giáo dục sức khỏe (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh), cho biết: Bên cạnh công tác tuyên truyền cho các đối tượng là công chức, viên chức làm việc tại các công sở, cho đối tượng người dân trong cộng đồng, chúng tôi xác định thêm một đối tượng cần phải hướng truyền thông tới, đó chính là các em học sinh THCS, THPT. Bởi đây là lứa tuổi có nhiều thay đổi về tâm sinh lý, muốn tập làm người lớn, muốn thể hiện mình và cũng rất dễ bị lôi kéo, rủ rê tập hút thuốc lá, nếu không có sự kiểm soát, nhắc nhở thì lâu dần sẽ bị nghiện thuốc lá. Điều đó mang tới nhiều hệ lụy, đặc biệt về sức khỏe nói chung và sức khỏe sinh sản nói riêng cho học sinh…Với mục đích vừa làm thay đổi nhận thức, thay đổi thói quen hút thuốc (nếu có), vừa xây dựng thêm một đội ngũ tuyên truyền viên là học sinh, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã chủ động phối hợp tổ chức tuyên truyền phòng, chống tác hại thuốc lá trong trường học. Việc tuyên truyền cho học sinh trong các trường học được áp dụng theo hai hình thức: tuyên truyền trực tiếp thông qua các buổi nói chuyện chuyên đề và tuyên truyền gián tiếp thông qua phát tờ rơi. Mặc dù số buổi tuyên truyền tại các trường học chưa nhiều, song trên thực tế đã mang lại nhiều giá trị tuyên truyền.
Được biết, các buổi tuyên truyền trong trường học do Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh tổ chức đều được xây dựng khung chương trình tuyên truyền tương đối đầy đủ, bảo đảm không chỉ cung cấp cho học sinh nhiều kiến thức về tác hại của thuốc lá, các bệnh có thể mắc do hút thuốc lá (trong đó có hút thuốc lá thụ động), sự ảnh hưởng của hút thuốc lá tới kinh tế gia đình, những tác động tiêu cực của thuốc lá đối với xã hội… mà còn tạo cho học sinh thêm một “sân chơi” để các em có thể bày tỏ quan điểm, sự hiểu biết của mình về thuốc lá. Tại các buổi nói chuyện chuyên đề, thường không có tình trạng người nói, người nghe một chiều; học sinh được trả lời các câu hỏi do cán bộ tuyên truyền đưa ra trong phần giao lưu, tình huống đơn giản. Thậm chí, nhiều học sinh còn mạnh dạn đặt câu hỏi dành cho cán bộ tuyên truyền để tìm hiểu thêm những kiến thức chưa biết, chưa rõ, nhờ vậy việc tuyên truyền mang lại hiệu quả thiết thực.
Đối với hoạt động tuyên truyền phòng, chống tác hại thuốc lá, nhiều trường học bày tỏ mong muốn được phối hợp với ngành chức năng để tổ chức được thường xuyên các buổi nói chuyện chuyên đề, giúp cán bộ, giáo viên, học sinh trong trường học có điều kiện được tiếp cận với những thông tin, kiến thức bổ ích để tự điều chỉnh thói quen của bản thân, đồng thời tích cực tham gia tuyên truyền đối với người thân và xã hội về tác hại của thuốc lá... Trong phạm vi trường học, công tác tuyên truyền phòng, chống tác hại thuốc lá cho học sinh đã được các trường học quan tâm, chủ động tự tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa có nội dung tuyên truyền về tác hại thuốc lá, xây dựng các đội xung kích, sao đỏ thực hiện việc kiểm tra, giám sát, phát hiện và ngăn ngừa kịp thời các trường hợp học sinh hút thuốc trong nhà trường; lồng ghép nội dung tuyên truyền phòng, chống tác hại thuốc lá với nội dung các môn học có liên quan, xây dựng các mô hình trường học không khói thuốc… Công tác tuyên truyền phòng, chống tác hại thuốc lá trong các nhà trường đã trở thành hoạt động nền nếp, thu hút sự hưởng ứng tham gia của đông đảo cán bộ, giáo viên, học sinh. Bên cạnh đó, nhiều nhà trường còn phối hợp chặt chẽ với gia đình và các tổ chức, đoàn thể tại địa phương tuyên truyền, vận động cha mẹ, người thân học sinh gương mẫu không hút thuốc lá. Tăng cường thực hiện các quy định cấm hút thuốc lá trong trường học thông qua việc đưa nội dung phòng, chống tác hại của thuốc lá vào kế hoạch thực hiện các nhiệm vụ giáo dục chung của từng năm học; đưa quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc vào nội quy trường học; xây dựng trường học không khói thuốc lá; cấm cán bộ, giáo viên, học sinh hút thuốc lá trong khuôn viên trường học. Ở nhiều trường học, việc thực hiện quy định không hút thuốc lá trong trường học còn trở thành một trong những tiêu chuẩn cho bình xét các danh hiệu thi đua, khen thưởng hằng năm… Qua công tác kiểm tra, theo dõi, tình trạng cán bộ, giáo viên, học sinh hút thuốc trong trường học gần như được kiểm soát.
Tuy nhiên, theo chia sẻ của các cán bộ làm công tác truyền thông của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, hiện nay, do một số nguyên nhân, như: lực lượng cán bộ truyền thông còn mỏng nên chưa tổ chức được nhiều buổi tuyên truyền tại các trường học; số lượng tờ rơi, tờ gấp phục vụ công tác truyền thông gián tiếp cho học sinh còn hạn chế; vẫn còn tình trạng một bộ phận cán bộ, giáo viên hút thuốc; các hàng quán bán tại cổng trường vẫn lén lút bán thuốc lá lẻ cho học sinh… nên tính hiệu quả của công tác tuyên truyền phòng, chống tác hại của thuốc lá mới dừng lại trong phạm vi các trường học và chưa kiểm soát tốt được việc cán bộ, học sinh có hút thuốc ngoài trường học hay không. Vì vậy, ngoài việc tích cực, chủ động làm tốt công tác tuyên truyền, rất cần sự vào cuộc của các cơ quan chức năng trong việc quản lý kinh doanh của các hàng quán cổng trường và ý thức, trách nhiệm của mỗi cán bộ, giáo viên ngành giáo dục trong việc làm gương cho học sinh tham gia phòng, chống tác hại thuốc lá.
Thanh Hà