Gia đình là nơi mọi người về nghỉ ngơi, thư giãn, vui vẻ quây quần bên nhau sau mỗi ngày làm việc, học tập căng thẳng, mệt mỏi. Gia đình cũng là nơi hoài thai, nuôi dưỡng những công dân tương lai. Việc phòng, chống tác hại của thuốc lá trong gia đình để bảo đảm sức khỏe của mọi người, giáo dục con em tránh xa thuốc lá sẽ giúp công cuộc phòng, chống tác hại của thuốc lá được thực hiện từ gốc rễ, mang lại kết quả bền vững.
Anh Nguyễn Văn Thủy (đang công tác ở một cơ quan nhà nước cấp tỉnh) trước đây là một người nghiện thuốc lá. Anh cho biết, bố anh nghiện thuốc lá và phát hiện bị ung thư vòm họng mấy năm nay. Nguyên nhân chính của căn bệnh này là do ông hút thuốc lá trong thời gian dài. Sau khi phát hiện bệnh và nguyên nhân gây bệnh, bố anh đã bỏ hẳn thuốc lá nhưng sức khỏe của ông đã rất yếu. Tâm sự với các con, ông rất ân hận khi nghiện thuốc lá, để bây giờ bị bệnh nan y, và đáng tiếc nhất là cậu con trai cũng nghiện thuốc lá giống bố. Ông mong muốn anh Thủy bỏ được thuốc lá, thậm chí còn “treo thưởng” cho anh nếu anh bỏ được thuốc lá. Để thực hiện ý nguyện của bố và vì lo cho sức khỏe của chính bản thân khi chứng kiến bố bị bệnh, anh Thủy quyết tâm bỏ thuốc lá. Ban đầu cũng rất khó, nhưng với nghị lực của bản thân, sự hỗ trợ, động viên của gia đình, cuối cùng anh Thủy đã dần cai nghiện được thuốc lá. Chị Nguyễn Minh Thu, vợ anh Thủy cho biết: Tôi và gia đình như trút được gánh nặng khi anh Thủy bỏ được thuốc lá. Trước đây, chỉ vì việc anh nghiện thuốc lá, việc anh coi việc hút thuốc lá ở mọi nơi, mọi lúc trong nhà như việc bình thường mà không biết bao lần hai vợ chồng cãi nhau. Thậm chí, khi chị có thai con đầu, sợ ảnh hưởng đến con chị đã từng có thời gian chuyển về nhà mẹ đẻ sống để tránh xa khói thuốc lá của chồng. Sau một thời gian “làm căng”, anh có ý thức hơn, mỗi khi hút ra bên ngoài nhà nhưng vẫn không có ý định cai nghiện thuốc lá. Chỉ đến khi bố bị bệnh vì nghiện thuốc lá, anh mới nhận ra một cách rõ ràng nguy hại của thuốc lá và quyết tâm bỏ thuốc lá. Gia đình lúc ấy mới thực sự vui vẻ, thoải mái mỗi khi quây quần bên nhau.
Không hút thuốc lá vì môi trường trong lành. Ảnh: Tiến Dũng
Nhà chỉ có cậu con trai duy nhất, chị Trần Thị Hoàn (ở Hòa Mạc, Duy Tiên) rất quan tâm đến việc giúp con tránh xa thuốc lá. Chị Hoàn cho biết: Để con tránh xa thuốc lá, trước hết người trong gia đình phải gương mẫu không hút thuốc lá, thuốc lào. Cũng may trong gia đình chị, chồng chị không hút thuốc, chỉ có chú em bên chồng hút nhưng thi thoảng mới gặp nên cũng hạn chế tối đa sự ảnh hưởng. Chị cũng thường xuyên nói với con về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe để con chủ động tránh xa. Khi con học THCS, THPT chị luôn sát sao, giúp con tránh xa những bạn hay chơi bời lêu lổng, hạn chế tối đa việc con có thể bị bạn lôi kéo hút thuốc lá. Chị cũng khéo léo bày tỏ thái độ, cách ứng xử để những người đến nhà chị chơi mà hút thuốc lá biết ý không hút trong nhà, vừa không gây mất lòng khách, vừa bảo đảm được không gian sống của gia đình chị.
Dân trí ngày càng cao, công tác truyền thông đã được quan tâm đẩy mạnh, đa dạng nên nhận thức của người dân về tác hại của thuốc lá ngày càng được nâng cao. Hầu hết các gia đình đã có ý thức trong việc loại trừ khói thuốc lá khỏi không gian sống, người nghiện thực hiện cai thuốc, giữ gìn để con em không nghiện thuốc lá. Tuy nhiên, vẫn còn có những gia đình chưa thực sự quan tâm đến vấn đề này. Có những gia đình ông, bố nghiện thuốc lá, thuốc lào và hút ở mọi nơi mọi lúc trong nhà, gây ô nhiễm nặng nề không gian sống của gia đình, không chỉ ảnh hưởng sức khỏe của mình mà còn gây bệnh cho cả nhà, nhất là với trẻ em, phụ nữ mang thai, người bệnh và người cao tuổi. Có những ông bố vẫn hồn nhiên cho con tiếp cận thuốc lá từ nhỏ, như sai con tuổi vị thành niên đi mua thuốc lá. Nhiều cửa hàng bán thuốc lá cho trẻ em mà không biết là phạm luật;…
*Theo Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá, nghiêm cấm người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán thuốc lá; Sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá; Bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi.
Về phạt tiền với các vi phạm trên, theo Nghị định 117/2020/NĐ-CP của Chính phủ Quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế: Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi không có biển thông báo không bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi tại điểm bán của đại lý bán buôn, đại lý bán lẻ thuốc lá. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng khi bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng khi vận động, ép buộc người khác sử dụng thuốc lá; Sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua thuốc lá.
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), thuốc lá giết chết hơn 8 triệu người trên toàn cầu mỗi năm, trong đó hơn 7 triệu người tử vong do sử dụng thuốc lá trực tiếp và khoảng 1,2 triệu người tử vong dù không hút thuốc nhưng tiếp xúc với khói thuốc một cách thụ động. Có hơn 5.000 thành phần hóa học được tìm thấy trong khói thuốc lá và hàng trăm thành phần trong số đó gây hại đến sức khỏe con người. Thuốc lá có thể gây ung thư với mọi cơ quan trong cơ thể con người: phổi, bàng quang, máu, cổ tử cung, đại tràng, thực quản, thận, vòm họng, gan, tụy, dạ dày. Hút thuốc cũng gây ra: bệnh tim mạch, đột quỵ, các bệnh về phổi. Ngoài ra, người hút thuốc còn có nhiều nguy cơ mắc bệnh: lao, cảm cúm, các bệnh về lợi (nướu), sâu răng, loãng xương, khó thụ thai, đục thủy tinh thể, tiểu đường,… Khói thuốc cũng là tác nhân làm chậm sự phát triển thai nhi trước khi sinh, gây sinh non, gây tổn hại tới sự phát triển phổi và não của thai nhi, tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh cho trẻ; con của các bà mẹ hút thuốc trong khi mang thai và trẻ sơ sinh tiếp xúc với khói thuốc lá sau khi sinh có nguy cơ cao bị hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh.
Các nghiên cứu cũng cho thấy, khói và hơi thuốc lá cũng gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe của người không hút thuốc, đặc biệt là trẻ em; người không hút thuốc bị cao huyết áp hoặc có lượng cholesterol trong máu cao bệnh tình sẽ trầm trọng hơn khi hít khói thuốc lá; hút thuốc thụ động gây ra hàng ngàn ca tử vong sớm do bệnh tim và ung thư phổi; nguy cơ mắc bệnh tim ở những người hít khói thuốc lá tại nhà hoặc nơi làm việc cao hơn khoảng 25-30%...
Vì thế, hãy bảo vệ sức khỏe của mình, người thân, và cộng đồng, giảm gánh nặng kinh tế qua việc không hút thuốc lá, lên án các hành vi vi phạm Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Đỗ Hồng