Môi trường là một trong 4 tiêu chí xây dựng nông thôn mới (NTM) kiểu mẫu và là tiêu chí khó, phức tạp với 6 tiêu chí thành phần. Rất khó thực hiện và rất dễ “tụt dốc”, bởi vậy, giữ vững tiêu chí môi trường đang được coi là một trong những nhiệm vụ khó đặt ra với những xã đã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Để tháo gỡ khó khăn này, cấp ủy, chính quyền xã Xuân Khê (Lý Nhân) đã tập trung thực hiện nhiều giải pháp qua đó nâng cao nhận thức, ý thức, thay đổi thói quen, hành vi của toàn dân trong việc lựa chọn cách ứng xử đúng mức và tích cực tham gia bảo vệ môi trường.
Xuân Khê là xã đầu tiên của tỉnh được công nhận xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu vào tháng 6/2020. Trước đó, thời điểm năm 2015, sau khi được công nhận xã đạt chuẩn NTM, cấp ủy, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể xã Xuân Khê tập trung, chú trọng nâng cao chất lượng các tiêu chí phục vụ trực tiếp đời sống người dân, như: cơ sở hạ tầng nông thôn, môi trường, dịch vụ y tế, tổ chức sản xuất nâng cao thu nhập… Nhiều năm liền, cấp ủy, chính quyền xã đưa ra hàng loạt giải pháp tích cực nhằm nâng cao ý thức, nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường.
Theo đó, mỗi ban, ngành, đoàn thể phải thực sự trở thành mũi nhọn, lực lượng nòng cốt với những nhiệm vụ cụ thể, sát hợp trong việc nâng cao ý thức bảo vệ môi trường trong cán bộ, hội viên, đoàn viên. Nhiệm vụ đối với mỗi ban, ngành, đoàn thể cũng được xác định rất cụ thể: MTTQ xây dựng, quản lý, đôn đốc hoạt động của tổ dân cư tự quản; Đoàn Thanh niên thành lập đội xung kích bảo vệ môi trường; Hội Phụ nữ quản lý hoạt động các tổ thu gom rác thải; Hội Cựu chiến binh với nhiệm vụ củng cố, chăm sóc đường hoa công cộng…
Tổ kiểm tra liên ngành xã Xuân Khê kiểm tra việc bảo đảm vệ sinh môi trường tại khu dân cư.
Không chỉ xây dựng, đưa vào thực hiện những nội dung hoạt động riêng biệt, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, các đoàn thể còn thành lập tổ liên ngành kiểm tra tình hình bảo vệ môi trường ở từng thôn. Vào mỗi chiều thứ năm hằng tuần, tổ liên ngành đi rà soát từng thôn, ghi nhận ý kiến của người dân vào phiếu phản ánh về những vấn đề phát sinh liên quan đến môi trường trên địa bàn. Những vấn đề phát sinh sẽ được trực tiếp đề nghị xử lý hoặc báo cáo với cấp ủy, chính quyền để có biện pháp chấn chỉnh, khắc phục kịp thời, dứt điểm.
Bà Ngô Thị Đàn (Tổ dân cư số 10, thôn Trung Châu, xã Xuân Khê) vui mừng chia sẻ: “Bảo vệ môi trường không phải là nhiệm vụ của xã, của thôn, tổ dân cư mà là nhiệm vụ của mỗi người dân Xuân Khê chúng tôi. Xử lý rác thải, phân loại rác tại nhà, tự quản vệ sinh tại đoạn đường thẳng trước nhà, tham gia giữ gìn vệ sinh công cộng… là những hoạt động thường xuyên để chúng tôi góp phần giữ gìn môi trường sống sạch, đẹp, an toàn của chính mình”.
Tiêu chí môi trường được coi là khó bảo đảm còn bởi nguyên nhân việc thu gom rác thải sinh hoạt nông thôn đưa đi xử lý phụ thuộc vào nhiều yếu tố bên ngoài. Tuy nhiên, với quyết tâm giữ vững tiêu chí này, cấp ủy, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể ở Xuân Khê đã tăng cường tuyên truyền nâng cao ý thức, nhận thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường ngay từ mỗi hộ gia đình.
Theo bà Ngô Thị Thùy, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Xuân Khê, Hội Phụ nữ xã trực tiếp tuyên truyền, vận động, hướng dẫn các gia đình hội viên tự phân loại rác thải, xử lý rác hữu cơ bằng cách chôn lấp trong hố chôn rác tại vườn, rác vô cơ vận chuyển ra bãi rác tập trung của xã. Nhờ vậy, lượng rác thải sinh hoạt giảm đi đáng kể. Đến nay 85% hộ dân trong toàn xã có hố chôn rác hữu cơ tại gia đình (15% hộ dân còn lại là do không có vườn để bố trí hố chôn rác). Tháng 10/2020, Hội Phụ nữ xã Xuân Khê đã có sáng kiến tổ chức hội thi “Hội Phụ nữ với phong trào 5 không, 3 sạch – chung tay giữ vững xã NTM kiểu mẫu”. Nội dung chương trình hội thi được phát trực tiếp trên hệ thống truyền thanh xã và được đông đảo người dân đón nhận, hưởng ứng. Từ nội dung phong trào “5 không, 3 sạch” của hội phụ nữ, cán bộ, đảng viên, nhân dân Xuân Khê đã sáng tạo phát triển “3 sạch” thành “5 sạch”: “sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ, sạch mương, sạch máng”. Chính nhờ sáng kiến thiết thực này nên nếu đi dọc hơn 4km tuyến kênh mương tại Xuân Khê rất khó để phát hiện thấy rác thải dưới lòng mương, máng. Việc dọn dẹp mương, máng đã được duy trì thành hoạt động thường xuyên của 54 tổ dân cư tự quản trên địa bàn toàn xã.
Phát huy tinh thần xung kích, sức trẻ, Đoàn xã Xuân Khê cũng đã thành lập đội xung kích vệ sinh môi trường, có nhiệm vụ thường xuyên thu dọn rác thải tại các điểm công cộng. Cùng với đó, tổ chức nhiều hoạt động thông tin, tuyên truyền về bảo vệ môi trường hướng tới đối tượng thanh niên, học sinh. Anh Ngô Văn An, Bí thư Đoàn xã Xuân Khê cho biết: Tháng 3/2021, Đoàn Thanh niên xã phát động cuộc thi “Em yêu quê hương em – xã NTM kiểu mẫu” đến 100% học sinh Trường Tiểu học và THCS xã Xuân Khê. Tại mỗi trường học, cán bộ Đoàn xã phối hợp với cán bộ Phòng Tài nguyên – Môi trường huyện Lý Nhân triển khai tuyên truyền tới các em học sinh về những vấn đề liên quan đến rác thải và bảo vệ môi trường. Đồng thời, phát động cuộc thi viết thể hiện hiểu biết, suy nghĩ và hành động của các em với môi trường xung quanh. Đoàn Thanh niên xã cũng phối hợp với các nhà trường hướng dẫn học sinh thực hiện “kế hoạch nhỏ” bằng việc phân loại, thu gom rác có khả năng tái chế ngay từ mỗi gia đình, lớp học.
Để tiếp tục giữ vững tiêu chí môi trường, theo đồng chí Ngô Văn Quang, Bí thư Đảng ủy Xuân Khê, thời gian tới, cấp ủy, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể xã tiếp tục tăng cường vận động, tuyên truyền, hướng dẫn người dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. Đồng thời, phát huy tối đa vai trò chủ động, tự giác từ mỗi người dân trong công tác giữ gìn vệ sinh, cảnh quan môi trường nông thôn; vận động nhân dân đầu tư xây dựng, nâng cấp các công trình hợp vệ sinh, chỉnh trang nhà vườn, bố trí chuồng trại chăn nuôi hợp lý và thực hiện tốt nếp sống văn hóa, văn minh... Cùng với đó, duy trì hoạt động thu gom rác thải ở các thôn; tiếp tục triển khai ký cam kết đối với tất cả các cơ sở, hộ gia đình chăn nuôi, làng nghề bảo đảm vệ sinh môi trường. Mặt khác, áp dụng biện pháp xử lý nghiêm khắc đối với những trường hợp vi phạm xả chất thải chăn nuôi, sản xuất chưa qua xử lý gây ô nhiễm môi trường.
Nguyễn Khánh