Mặc dù đã đạt chuẩn tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới (NTM), NTM kiểu mẫu theo yêu cầu của giai đoạn trước, nhưng đầu năm 2022, qua đối chiếu với Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM, NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025, hầu hết các xã của huyện Lý Nhân đều chưa đạt chuẩn tiêu chí này, kể cả các xã đã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, như Xuân Khê, Nhân Bình, Nhân Chính, Đức Lý… Vì vậy, trong thời gian qua, huyện Lý Nhân đã tập trung chỉ đạo các xã triển khai đồng bộ giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường, từng bước hoàn thành các chỉ tiêu khó trong tiêu chí môi trường theo quy định của giai đoạn mới.
Yêu cầu đạt chuẩn tiêu chí môi trường trong xây dựng xã NTM, NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025 lần lượt tăng 4 chỉ tiêu và 7 chỉ tiêu so với quy định trong xây dựng xã NTM, NTM kiểu mẫu của giai đoạn trước. Trong đó, thách thức không nhỏ đối với các xã của huyện Lý Nhân là thực hiện các chỉ tiêu khó, như: Tỷ lệ chất thải nhựa phát sinh trên địa bàn được thu gom, tái sử dụng, tái chế, xử lý theo quy định; tỷ lệ chất thải rắn nguy hại trên địa bàn được thu gom, vận chuyển và xử lý đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường… Huyện Lý Nhân xác định, phát huy tối đa vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức hội, đoàn thể trong việc tuyên truyền, vận động hội viên, nhân dân triển khai các giải pháp bảo vệ môi trường, làm đẹp cảnh quan đường làng, ngõ xóm là một trong những giải pháp trọng tâm để thực hiện hiệu quả tiêu chí “mềm” về môi trường.
Theo đó, UBND huyện Lý Nhân đã chỉ đạo Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu Chiến binh, Đoàn Thanh niên… tích cực phối hợp với các xã, cơ quan chuyên môn mở các lớp tập huấn, tuyên truyền xây dựng, nhân rộng mô hình phân loại, xử lý rác thải tại hộ; mô hình tổ tự quản về bảo vệ môi trường; trồng, chăm sóc các tuyến đường hoa, cây xanh, tuyến đường tự quản về bảo vệ môi trường; tổ chức hoạt động ra quân tổng vệ sinh môi trường. Cùng với đó, chỉ đạo các xã sửa chữa, xây dựng mới các điểm tập kết rác thải đạt chuẩn theo quy định.
Theo báo cáo của UBND huyện Lý Nhân, đến nay đã có trên 50% số xã đạt chuẩn tiêu chí môi trường theo quy định của giai đoạn mới. Cảnh quan, môi trường trên địa bàn huyện luôn bảo đảm sáng - xanh - sạch - đẹp, an toàn, không có các hoạt động gây ô nhiễm môi trường. Nghĩa trang được xây dựng theo quy hoạch. Chất thải rắn trên địa bàn và nước thải ở các khu dân cư tập trung, cơ sở sản xuất, kinh doanh được thu gom, xử lý theo quy định. Đến nay, các xã đều đã thành lập được những tổ thu gom rác thải sinh hoạt và đi vào hoạt động có nền nếp. Tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt và chất thải rắn không nguy hại được xử lý theo quy định hiện đạt xấp xỉ 97%. Tỷ lệ hộ gia đình thực hiện phân loại chất thải rắn tại nguồn đạt khoảng 69%. Tỷ lệ hộ được sử dụng nước hợp vệ sinh và nước sạch theo quy định đạt 99,3%. Tỷ lệ hộ gia đình và cơ sở kinh doanh thực phẩm tuân thủ các quy định về bảo đảm an toàn thực phẩm đạt 100%...
Đoàn viên thanh niên huyện Lý Nhân ra quân tổng vệ sinh môi trường. Ảnh: Hân Hân
Đơn cử như tại xã Chính Lý, để hoàn thành tiêu chí môi trường theo quy định mới, từ năm 2022 đến nay, xã đã triển khai thực hiện nhiều nhiệm vụ, giải pháp, như: Quy hoạch, củng cố lại điểm trung chuyển rác thải sinh hoạt; xây dựng các bể chứa vỏ, bao bì thuốc bảo vệ thực vật trên các xứ đồng; xây dựng các mô hình bảo vệ môi trường, thành lập các tổ tự quản về môi trường tại khu dân cư; thành lập đội tuyên truyền về bảo vệ môi trường của xã; vận động mỗi hộ gia đình đào 1 hố rác để phân loại và xử lý rác theo quy định; đẩy mạnh phong trào cải tạo vườn tạp, xây dựng vườn mẫu; mở rộng diện tích trồng cây bóng mát, hoa và cây cảnh trên các tuyến đường, khu công cộng; phát động ra quân định kỳ hằng tháng để tổng vệ sinh môi trường, phát quang cây cối, khơi thông cống, rãnh thoát nước trong khu dân cư; xây dựng các mô hình tự quản tiêu biểu và có hiệu quả của các chi hội, chi đoàn ở các thôn; thường xuyên rà soát, ký cam kết về bảo vệ môi trường đối với các hộ sản xuất, kinh doanh; hướng dẫn, vận động các hộ dân tận dụng phụ phẩm nông nghiệp làm thức ăn cho gia súc, che phủ cho cây rau màu; sử dụng chế phẩm vi sinh để xử lý rơm rạ còn lại trên đồng ruộng để làm phân hữu cơ…
Ông Hoàng Đức Thuấn, Chủ tịch UBND xã Chính Lý cho biết: Thời điểm này, xã đã đạt chuẩn tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM, NTM nâng cao. Cụ thể, xã đã huy động xã hội hóa xây dựng, lắp đặt mới được 142 bể đựng vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật tại các xứ đồng. Trên địa bàn xã hiện không có khu kinh doanh, dịch vụ, chăn nuôi, giết mổ tập trung; 100% cơ sở sản xuất, kinh doanh đều bảo đảm quy định về bảo vệ môi trường; tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt và chất thải rắn không nguy hại được thu gom, xử lý đúng quy định đạt trên 99%; số hộ gia đình thực hiện thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt bằng biện pháp phù hợp, hiệu quả đạt xấp xỉ 73%; tỷ lệ chất thải rắn nguy hại được thu gom và xử lý bảo đảm quy định đạt 100%; tỷ lệ chất thải nhựa phát sinh trên địa bàn được thu gom, tái sử dụng, tái chế, xử lý theo quy định đạt xấp xỉ 96%...
Không riêng huyện Lý Nhân, đối với các địa phương khác trên địa bàn tỉnh, môi trường luôn được đánh giá là một trong những tiêu chí khó thực hiện, nhất là so với những yêu cầu đạt chuẩn mới trong giai đoạn 2021-2025. Vì vậy, nhìn từ xã Chính Lý nói riêng, toàn huyện Lý Nhân nói chung, có thể thấy rõ sự quyết tâm, nỗ lực của xã Chính Lý cũng như các xã khác trong toàn huyện đối với việc thực hiện tiêu chí này.
Thời gian tới, huyện Lý Nhân đặt ra nhiệm vụ trọng tâm là tăng cường hơn nữa công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực môi trường; đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức bảo vệ, giữ gìn môi trường xanh, sạch, đẹp; phát huy hiệu quả phong trào toàn dân vệ sinh đường làng, ngõ xóm; nâng cao vai trò hoạt động các tổ thu gom rác thải; thường xuyên điều chỉnh, bổ sung quy ước, hương ước về bảo vệ môi trường và quản lý nghĩa trang; nhân rộng mô hình con đường hoa và cây xanh, mô hình phân loại và xử lý rác thải tại nguồn; kiểm soát chặt chẽ các cơ sở sản xuất, kinh doanh, khu chăn nuôi tập trung và các cụm công nghiệp, làng nghề…
Nguyễn Oanh