Thiêng liêng, xúc động bài hát “Ca ngợi Đảng Cộng sản Việt Nam”

Trong số những bài hát thành công về chủ đề ca ngợi Đảng, bài hát “Ca ngợi Đảng Cộng sản Việt Nam” (*) của nhạc sĩ Đỗ Minh (**) luôn giành được sự chú ý và đánh giá cao của giới làm nhạc chuyên nghiệp cũng như đông đảo công chúng yêu âm nhạc.

Chính bởi vậy mà mặc dù đã gần bảy mươi năm qua đi kể từ khi ca khúc ra đời (năm 1951), đến nay nhạc phẩm “Ca ngợi Đảng Cộng sản Việt Nam” vẫn luôn là một trong những “tiết mục đinh” trong các chương trình nghệ thuật nhân dịp chào mừng các sự kiện chính trị trọng đại, ca ngợi Đảng quang vinh, Bác Hồ vĩ đại, ca ngợi quê hương, đất nước và được đông đảo công chúng yêu âm nhạc hào hứng đón nhận.

Sử dụng xuyên suốt tác phẩm bằng giai điệu, tiết tấu vừa phải, chậm rãi, trang nghiêm, nhạc sĩ Đỗ Minh đã tạo tác thành công trong “Ca ngợi Đảng Cộng sản Việt Nam” một âm hưởng giàu phong cách opera, vừa hội tụ chất hùng ca, hào sảng, vừa đan xen chất tha thiết, trữ tình, sâu lắng. Đặc biệt, hình tượng “Vừng trời đông” tượng trưng cho sự ra đời của Đảng được sử dụng là hình tượng chủ đạo mang tính biểu đạt rất cao, đem lại giá trị nghệ thuật và hiệu quả thẩm mỹ sâu sắc: “Vừng trời đông, ánh hồng tươi sáng bừng lên/Đàn bồ câu trắng bay về trong nắng mới”. Hòa chung âm hưởng ngợi ca với xúc cảm hào sảng, thiết tha của bài hát, ta như thấy hiển hiện lên trước mắt vừng dương ấm áp tỏa rạng chan hòa trong không gian vũ trụ, xua tan đêm dài giá lạnh, tăm tối. Và trong ánh hào quang tỏa rạng tươi sáng, ấm áp của “vừng trời đông” vừa hừng lên, hình ảnh “đàn bồ câu trắng bay về trong nắng mới” là hình ảnh ẩn dụ chuyển tải niềm khát khao, hy vọng về một cuộc sống hòa bình, độc lập, tự do, hạnh phúc mà cả dân tộc Việt Nam nhiều thế hệ luôn thiết tha mong cầu và không ngừng nỗ lực vươn tới.

Ở khổ nhạc tiếp theo, cảm xúc người nghe dường như được phát triển lên một cung bậc cao hơn. Từ sự tươi vui, phấn khởi chuyển hóa thành niềm tin mãnh liệt vào ánh sáng soi đường, vào ngọn cờ dẫn lối, vào con đường cách mạng mà Đảng đã vạch ra. “Ngàn triệu dân xiết tay nhau đứng quanh Đảng Cộng sản Việt Nam/ Khối kết đoàn công, nông và trí thức”. Chủ đề, nội dung của khổ nhạc vừa mang tính tuyên ngôn, cổ động về sứ mệnh, mục tiêu cao cả mà Đảng gánh vác, theo đuổi, cống hiến, vừa như lời khẳng định, lời hiệu triệu về mối liên kết giai cấp, về tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc xung quanh ngọn cờ của Đảng. Nội dung, chủ đề rất sâu sắc nhưng giai điệu, ca từ chuyển tải trong mỗi khổ nhạc vẫn rất uyển chuyển, thiết tha, không hề gượng gạo, căng cứng. Đây chính là một trong những điểm nổi bật trong sự thành công về mặt nghệ thuật mà nhạc sĩ Đỗ Minh - tác giả của ca khúc “Ca ngợi Đảng Cộng sản Việt Nam” đã đạt tới.

Nhất quán với nhịp điệu chậm rãi, thiết tha, giàu phong cách operra, “Ca ngợi Đảng Cộng sản Việt Nam” được phát triển, biến tấu uyển chuyển bằng giai điệu và những ca từ rất đỗi dung dị ở những khổ nhạc tiếp theo: “Đời cần lao, thắm tình yêu chói niềm tin/ Vì ngày mai ấm no, tự do, hạnh phúc”. Một lần nữa, chủ đề xuyên suốt của ca khúc lại được nhấn mạnh: mục tiêu cao cả mà Đảng kiên trì, kiên định theo đuổi cũng chính là khát vọng thiết tha, chính đáng của lớp lớp giai cấp công nhân, nông dân, trí thức và các giai tầng xã hội trên đất nước Việt Nam, đó là hướng tới cuộc sống hòa bình, độc lập, tự do, ấm no, hạnh phúc.

“Nào cầm tay xiết vai nhau, súng búa liềm trên đường tranh đấu, tới hòa bình/ Nhà máy búa rền, lúa vàng ngập đồng”, cùng với hình ảnh mang tính biểu tượng “Vừng trời đông” với “ánh hồng tươi sáng bừng lên”, giai điệu, ca từ thiết tha, sâu lắng của “Ca ngợi Đảng Cộng sản Việt Nam” tiếp tục mở ra một “không gian” khoáng đạt với hình ảnh “đội tiên phong” của sự nghiệp cách mạng hừng hực khí thế “súng búa liềm trên đường tranh đấu” hòa cùng nhịp điệu sôi động, hối hả của cuộc sống lao động, dựng xây và phát triển.

Và ở phần kết của ca khúc, một lần nữa, sứ mệnh và mục tiêu cao cả mà Đảng ta hằng theo đuổi, đảm trách gánh vác và nỗ lực phấn đấu suốt nhiều thập kỷ qua từ khi ra đời tiếp tục được khẳng định, nhấn mạnh, đó là vì sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, vì hạnh phúc của nhân dân “Đảng Cộng sản Việt Nam vì nhân dân tiền phong đấu tranh”.

Tiết tấu vừa phải, trang nghiêm, ca từ dung dị, khúc thức gọn gàng, giản đơn… với những điểm nổi bật về giá trị nghệ thuật trên đây, ca khúc “Ca ngợi Đảng Cộng sản Việt Nam” mặc dù giàu chất anh hùng ca, giàu chất cổ động, tuyên truyền nhưng lại rất nhuần nhị, dễ hát, dễ thuộc, dễ nhớ và dễ đi vào lòng công chúng yêu âm nhạc. Có lẽ chính bởi vậy mà dẫu đã gần bảy thập kỷ qua đi kể từ khi ra đời nhưng mỗi khi nhân những sự kiện trọng đại, nhất là vào những ngày này, khi toàn dân, toàn quân hướng về kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đảng và đại hội đảng bộ các cấp, “Ca ngợi Đảng Cộng sản Việt Nam” vẫn luôn là một trong những ca khúc gây được hiệu quả thẩm mỹ mạnh mẽ trên các sàn diễn nghệ thuật và đời sống âm nhạc.

Thế Vĩnh

(*) Khi mới sáng tác ca khúc có tên “Chào mừng Đảng Lao động Việt Nam”, sau đó sửa lại là “Ca ngợi Đảng Lao động Việt Nam” và đến năm 1976 chính thức mang tên “Ca ngợi Đảng Cộng sản Việt Nam”.

(**) Nhạc sĩ Đỗ Minh (1926 - 2008) tên thật là Đỗ Minh Y (quê gốc Hải Triều, Hải Hậu, Nam Định; sinh sống tại TP Thái Nguyên); cựu chiến binh Sư đoàn 308; nguyên Trưởng đoàn ca múa nhạc dân gian Việt Bắc. Cùng với “Ca ngợi Đảng Cộng sản Việt Nam” (sáng tác năm 1951), nhạc sĩ Đỗ Minh còn hai bài hát rất thành công về Đảng: “Đảng người mẹ vinh quang”, “Dưới cờ Đảng ta vững bước” (sáng tác năm 1967).

Thế Vĩnh