Với mong muốn nâng cao thu nhập cho người dân, năm 2020, sau khi nghiên cứu, tìm hiểu, học hỏi kinh nghiệm, HTXDVNN Đồn Xá, xã Đồn Xá (Bình Lục) triển khai mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi trên đồng ruộng. Qua hơn 3 năm thực hiện, mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi đem lại hiệu quả thiết thực, đó là giảm chi phí vật tư nông nghiệp, giảm công lao động, nâng cao giá trị và thu nhập trên đơn vị diện tích canh tác. Để hiểu rõ hơn về quá trình triển khai thực hiện mô hình, những thuận lợi cũng như khó khăn gặp phải, hướng đi của mô hình trong thời gian tới, phóng viên (P.V) Báo Hà Nam đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Thế Trường, Giám đốc HTXDVNN Đồn Xá.
P.V: Trước tiên, xin ông chia sẻ việc triển khai mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị ở Đồn Xá?
Ông Nguyễn Thế Trường: Triển khai mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị, trước hết chúng tôi tiến hành rà soát, đánh giá, lựa chọn các cánh đồng phải quy hoạch gọn vùng, gọn thửa. Tiếp đến, HTX phối hợp với cán bộ thôn và các đội sản xuất tổ chức họp dân để tuyên truyền, vận động nông dân đồng thuận tích tụ, tập trung ruộng đất, hình thành nên những cánh đồng lớn thực hiện ba cùng (cùng giống, cùng trà, cùng quy trình chăm sóc) trong sản xuất. Đặc biệt, quá trình tổ chức thực hiện HTX chú trọng tuyên truyền, vận động các hộ dân có nhân lực, có phương tiện máy móc tích cực tham gia vào mô hình.
Việc triển khai mô hình, chúng tôi có thuận lợi đó là lãnh đạo xã luôn quan tâm, chỉ đạo sát sao; cán bộ HTX, cán bộ thôn, các đội sản xuất đều nhiệt tình, trách nhiệm. Về khó khăn, lúc đầu cũng có hộ dân không đồng ý thực hiện tích tụ, tập trung ruộng đất để tổ chức sản xuất liên kết theo chuỗi. Tuy nhiên, nhờ kiên trì vận động cuối cùng các hộ cũng đồng thuận. Đến thời điểm này, trên địa bàn đã có 5 mô hình tích tụ, tập trung ruộng đất với tổng diện tích 35 ha, thực hiện liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị.
Nông dân tranh thủ làm đất trên diện tích thực hiện liên kết sản xuất theo chuỗi sẵn sàng vào vụ mùa 2023.
P.V: Xin ông cho biết những kết quả nổi bật mà mô hình đem lại cho người dân địa phương trong hơn 3 năm qua?
Ông Nguyễn Thế Trường: Năm 2020, HTX DVNN Đồn Xá bắt đầu triển khai thực hiện mô hình liên kết sản xuất trên diện tích khoảng 35 ha. HTX liên kết với doanh nghiệp Long Vũ, sản xuất giống DV108, trên diện tích 15ha; liên kết với Công ty Giống cây trồng Nam Dương sản xuất lúa giống PM2 trên diện tích 20ha. Bình quân mỗi năm, từ các mô hình liên kết nông dân bán thóc tươi cho doanh nghiệp đạt từ 250-300 tấn lúa các loại. Vụ xuân năm 2023, năng suất lúa giống PM2 đạt cao, khoảng 3 tạ/sào. Từ mô hình liên kết, nông dân đã bán cho doanh nghiệp trên 200 tấn lúa các loại.
Có thể khẳng định, mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi đem lại những hiệu quả thiết thực, đó là: Giảm chi phí vật tư nông nghiệp, giảm công lao động, nâng cao giá trị trên đơn vị diện tích canh tác, thu nhập của bà con nông dân cũng tăng thêm... Đặc biệt, mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi khắc phục được tình trạng sản xuất manh mún, nhỏ lẻ; hình thành các cánh đồng lớn, góp phần quan trọng giúp sản xuất nông nghiệp phát triển theo hướng bền vững. Tham gia vào mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi, nông dân được các doanh nghiệp cung ứng giống, hướng dẫn kỹ thuật gieo trồng, chăm sóc, bảo vệ, thu hoạch; ký kết thu mua toàn bộ thóc tươi ngay tại đầu bờ với giá thỏa thuận đã ký cam kết, có điều chỉnh tăng theo giá thị trường… vì vậy, nông dân hoàn toàn yên tâm bởi sản phẩm làm ra được tiêu thụ với giá ổn định, ít rủi ro.
P.V: Trên địa bàn tỉnh thời gian gần đây có tình trạng nông dân không còn thiết tha, gắn bó với đồng ruộng vì thu nhập thấp, thậm chí có hộ còn bỏ ruộng không cấy. Ở Đồn Xá có tình trạng này không, thưa ông?
Ông Nguyễn Thế Trường: Trong điều kiện của tỉnh ta hiện nay công nghiệp và dịch vụ ngày càng phát triển, người dân dễ dàng tìm kiếm được việc làm khác ngoài nghề nông, mang lại thu nhập cao hơn. Trong khi đó, sản xuất trên đồng ruộng còn gặp khó khăn vì giá cả vật tư nông nghiệp tăng cao, giá lúa lại không tăng dẫn đến nhiều hộ nông dân không còn thiết tha, mặn mà, gắn bó với đồng ruộng, thậm chí một số hộ bỏ ruộng không cấy. Đấy là chưa kể sản xuất nông nghiệp luôn phải đối diện với rủi ro do thiên tai, dịch bệnh... Hiện, tổng diện tích gieo cấy của HTXDVNN Đồn Xá là 222ha. Mấy năm gần đây, ở HTX DVNN Đồn Xá cũng có tình trạng nông dân bỏ ruộng không cấy, nhưng không nhiều. Diện tích ruộng nông dân bỏ không cấy xuất hiện lác đác ở một số cánh đồng, chủ yếu là diện tích có chân ruộng sâu trũng, khó canh tác, canh tác hiệu quả không cao... Trước thực trạng nông dân bỏ ruộng, HTX đã tập trung đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân khắc phục khó khăn, không bỏ ruộng hoang. Cùng với đó, thực hiện sự chỉ đạo của Đảng ủy, UBND xã, HTX đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nông dân tích tụ, tập trung ruộng đất để triển khai thực hiện mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi nhằm nâng cao thu nhập cho người nông dân. Qua đó, từng bước khắc phục tình trạng nông dân bỏ ruộng không cấy.
Lúa giống được HTX nhập về kho, kịp thời giao cho nông dân thực hiện gieo cấy vụ mùa trong khung thời vụ tốt nhất. Ảnh: Thanh Châu
P.V: Trong quá trình liên kết sản xuất theo chuỗi, ở địa phương có xảy ra tình trạng nông dân không thực hiện đúng hợp đồng đã ký kết không, thưa ông?
Ông Nguyễn Thế Trường: Trước mỗi vụ, HTX tổ chức họp triển khai đăng ký tới từng hộ dân, sau đó cung ứng các loại giống theo đúng cam kết. Quá trình sản xuất, HTX luôn đồng hành cùng nông dân, hướng dẫn nông dân thực hiện đúng quy trình kỹ thuật trong chăm sóc và bảo vệ cây trồng. Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, những năm qua, mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi của HTX không xảy ra tình trạng phá vỡ hợp đồng. Tuy nhiên, còn có tình trạng một số ít hộ có giữ lại ít thóc để phục vụ nhu cầu cuộc sống của gia đình. Để khắc phục tình trạng trên, thời gian tới, HTX tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền người dân phải thực hiện nghiêm những cam kết đã ký kết với doanh nghiệp, tạo niềm tin, sự gắn kết bền chặt giữa doanh nghiệp và nông dân trong quá trình liên kết sản xuất theo chuỗi.
P.V: Xin ông cho biết HTX sẽ triển khai những giải pháp gì để tiếp tục duy trì mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi, nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả trong sản xuất nông nghiệp ở địa phương thời gian tới?
Ông Nguyễn Thế Trường: Sản xuất nông nghiệp theo hướng liên kết chuỗi là hướng đi bền vững, giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, tránh tình trạng được mùa mất giá, nâng cao thu nhập cho nông dân, góp phần thực hiện thắng lợi các tiêu chí về phát triển sản xuất, thu nhập, giảm nghèo đa chiều, tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn trong xây dựng nông thôn mới nâng cao ở địa phương. Thời gian tới, song song với việc quan tâm mở rộng mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi, HTX chú trọng tuyên truyền, vận động người dân đưa máy cấy vào đồng ruộng. Trước mắt, vụ mùa 2023, HTX mong muốn các cấp, ngành chức năng tạo điều kiện, hỗ trợ để HTX triển khai thực hiện mô hình phun thuốc bảo vệ thực vật bằng máy bay không người lái trên đồng ruộng. Qua đó, từng bước đồng bộ cơ giới hóa các khâu sản xuất, góp phần giải phóng sức lao động, giảm chi phí sản xuất, nâng cao giá trị kinh tế trên đơn vị diện tích canh tác, nâng cao thu nhập cho người nông dân.
P.V: Xin cảm ơn ông!
Phạm Hiền