Với tốc độ đô thị hóa nhanh cộng với sự gia tăng dân số khiến chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh đang trở thành vấn đề bức xúc ở nhiều địa phương. Do đó, cùng với tăng cường tuyên truyền và xử lý nghiêm những vi phạm nhằm nâng cao ý thức của người dân chấp hành quy định, các cấp, ngành cần khẩn trương hoàn thiện quy hoạch xây dựng khu xử lý chất thải rắn tập trung liên vùng, liên đô thị trong khu vực.
Thời gian qua, tại một số vị trí đất ven tuyến đê hữu Hồng của huyện Lý Nhân và thị xã Duy Tiên; tuyến đường tỉnh (ĐT) 495B ở các huyện: Thanh Liêm, Bình Lục, ven những tuyến đường đang xây dựng, hoàn thiện hạ tầng giao thông; khu đô thị, khu đất đấu giá, khu đất trống chưa xây dựng nhà ở đã trở thành điểm tập kết chất thải rắn tự phát.
Bà Nguyễn Thị Ngọc Minh, Phường Lê Hồng Phong (TP Phủ Lý) phản ánh: Trước cổng Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội cơ sở Hà Nam là khu đất trống, nằm ngay cạnh ngã ba giao cắt giữa Đường Ngô Gia Tự với Đường Đề Yêm từ nhiều năm nay các hộ tự vận chuyển rác thải về đây tập kết; lượng rác thải chồng chất không được thu gom, vận chuyển và xử lý theo quy định gây bức xúc cho nhân dân. Để giảm bớt lượng chất thải, các hộ sinh sống xung quanh đã tự thiêu hủy, do vậy ảnh hưởng đến môi trường khu dân cư.
Thực hiện Nghị định 155/2016/NĐ-CP ngày 16/11/2016 của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường nhằm hạn chế việc xả thải nơi công cộng gây ô nhiễm môi trường nông thôn, những năm qua, các ngành chức năng của tỉnh đã tăng cường phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền, kiểm tra và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm.
Vật liệu phế thải đổ tràn lan ven ĐT495B đoạn qua xã Tiêu Động (Bình Lục) ảnh hưởng môi trường trong khu vực.
Điển hình, năm 2022 xã Tiêu Động (Bình Lục) xử lý một trường hợp đổ vật liệu phế thải ở khu đất ven tuyến ĐT495B; thị trấn Kiện Khê (Thanh Liêm) xử phạt một xe ô tô từ Nam Định vận chuyển chất thải rắn công nghiệp lợi dụng đêm tối xả thải trên địa bàn. Cũng trong năm 2022, Đội quản lý Trật tự xây dựng thị xã Duy Tiên phối hợp với UBND xã Chuyên Ngoại xử lý trường hợp xả phế liệu xây dựng ven đê sông Hồng, yêu cầu hộ vi phạm trả lại mặt bằng nguyên trạng ban đầu. Tại xã Xuân Khê (Lý Nhân) UBND xã đã xử phạt 2 triệu đồng đối với một gia đình ở thôn Long Châu xả chất thải rắn công nghiệp (vải vụn) ra ven đường… Theo đánh giá của các địa phương, những trường hợp vi phạm sau khi xử lý đã có chuyển biến, ý thức hơn trong giữ gìn vệ sinh môi trường nông thôn.
Hiện nay, công tác quản lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh ta đang gặp những khó khăn, đó là: Quỹ đất xây dựng điểm tập kết chất thải rắn hoặc khu xử lý chất thải rắn tập trung, liên vùng, liên đô thị chưa được thực hiện, trong khi đó ý thức một bộ phận người dân còn hạn chế. Đa số đối tượng vi phạm lợi dụng đêm tối, khu vực vắng người để xả thải, song lực lượng thực thi nhiệm vụ mỏng. Cán bộ làm công tác quản lý đất đai, giao thông, thủy lợi ở các xã, phường, thị trấn thường có sự thay đổi và hầu hết không phải là người địa phương. Điều này dẫn đến việc thực thi công việc được giao bị hạn chế. Bên cạnh đó, việc phối hợp giữa các cấp, ngành và nhân dân ở một số nơi chưa chặt chẽ, thiếu kiên quyết trong xử lý vi phạm.
Theo báo cáo của ngành chức năng, hiện tỷ lệ thu gom chất thải rắn sinh hoạt bình quân ở tỉnh ta mỗi ngày từ 300 – 330 tấn; ước tính đến năm 2030 lượng phát sinh khoảng 450 tấn/ngày. Trong đó, thành phố Phủ Lý mỗi ngày khoảng 148 tấn, thị xã Duy Tiên khoảng 88 tấn, huyện Lý Nhân khoảng 71 tấn, các huyện: Thanh Liêm, Bình Lục, Kim Bảng từ 51 tấn – 55 tấn/ngày. Dự báo lượng chất thải rắn phát sinh cả một năm là 1.236 tấn, trong số này tại các khu công nghiệp chiếm khoảng 75%, còn lại ở các cụm công nghiệp. Vì thế, việc quản lý, thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn đang là vấn đề bức xúc ở nhiều địa phương.
Để khắc phục tình trạng trên, cùng với việc đẩy mạnh tuyên truyền kết hợp kiên quyết xử lý nghiêm các vi phạm, các cấp, ngành sớm xây dựng khu xử lý chất thải rắn trên cơ sở quy hoạch, định hướng phát triển kinh tế - xã hội phù hợp với quy hoạch vùng gắn với thực hiện tốt việc quản lý chất thải rắn được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Trong đó, việc xây dựng các địa điểm xử lý được thực hiện tập trung liên vùng, liên đô thị bảo đảm thuận tiện giao thông, không gây ô nhiễm môi trường sinh thái, cảnh quan khu vực với tỷ lệ xử lý đạt 100% lượng chất thải rắn phát sinh trên địa bàn.
Phùng Thống