Bước vào đầu tháng 10, giai đoạn cao điểm gieo trồng cây vụ đông, nhất là những cây trồng ưa ấm. Trong điều kiện lúa mùa năm nay thu hoạch muộn do tác động từ vụ xuân, người dân các địa phương đang thực hiện nhiều biện pháp gieo trồng nhằm bảo đảm diện tích gieo trồng vụ đông theo kế hoạch đề ra.
Chị Đỗ Thị Tới, Thôn Đồng Thái (Lê Hồ, Kim Bảng) đang cắm giàn cho diện tích dưa chuột. Ảnh: Kim Chi
Trên cánh đồng thôn Đồng Thái, Xã Lê Hồ (Kim Bảng) dù có mưa nhỏ nhưng người dân vẫn tập trung ra đồng gieo trồng cây vụ đông. Những ruộng dưa chuột cơ bản đã trồng xong, một số hộ tranh thủ đưa que dóc ra cắm làm giàn trong thời điểm chưa chăm sóc. Chị Đỗ Thị Tới, người dân trong thôn đang cắm cây dóc trên thửa ruộng 6 sào của gia đình được trồng toàn bộ dưa chuột cho biết, từ ngày 20/9, sau khi thu hoạch xong lúa mùa, chị thuê máy cày làm đất, lên luống và đưa cây dưa chuột ra trồng. Cây dưa chuột được trồng cuối tháng 9 chỉ sau khoảng nửa tháng sẽ bắt đầu leo giàn. Ngoài diện tích dưa chuột, chị trồng thêm 1,5 sào ngô nếp. Cũng theo chị Tới, năm nay việc thu hoạch lúa và trồng vụ đông bị chậm khoảng một tuần so với những năm trước. Tuy nhiên, thời điểm trồng khá thuận lợi về thời tiết, cây dưa đang sinh trưởng tốt. Chỉ khoảng hơn 20 ngày nữa ruộng dưa sẽ cho lứa quả đầu tiên.
Cũng như Lê Hồ, đi dọc các xã của huyện Kim Bảng từ Tượng Lĩnh, Nguyễn Úy, đến Đồng Hóa, Hoàng Tây… người dân đều đang ra đồng gieo trồng cây vụ đông. Những loại cây được tập trung gieo trồng giai đoạn đầu vụ, gồm: Dưa chuột, bí xanh, bí đỏ, ngô nếp… Thuận lợi chính của huyện Kim Bảng là lúa mùa sớm trong vùng quy hoạch trồng vụ đông được gieo cấy trong tháng 6 và cho thu hoạch cuối tháng 9, đất được giải phóng. Ước diện tích cây vụ đông của huyện đã gieo trồng đạt khoảng 30% kế hoạch, nhiều nhất là ngô, dưa chuột, bí đỏ, bí xanh… Theo bà Lê Thị Phượng, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN & PTNT) huyện Kim Bảng, phòng tham mưu với UBND huyện chỉ đạo các địa phương thực hiện tốt các biện pháp đẩy nhanh gieo trồng cây vụ đông. Đặc biệt, tập trung thu hoạch lúa mùa đã chín giải phóng đất để trồng cây vụ đông. Với tiến độ như hiện nay, những cây trồng sớm cơ bản bảo đảm được cả về diện tích và thời vụ.
Huyện Lý Nhân có diện tích sản xuất vụ đông lên đến hơn 3.000 ha, trong đó có 1.700 ha đất 2 lúa. Mặc dù lúa mùa thu hoạch khá muộn, chủ yếu sang đầu tháng 10 nhưng nông dân trong huyện đang chủ động chuẩn bị các bước sản xuất. Dễ nhận thấy nhất, trên các cánh đồng quy hoạch trồng vụ đông người dân đã đưa cây giống ra ruộng tại những diện tích đã thu hoạch lúa mùa. Trên bờ, các loại cây dưa chuột, bí xanh, bí đỏ được vào bầu chờ ruộng. Do thời vụ năm nay chậm, người dân làm bầu to hơn để thuận tiện cho việc chăm sóc khi chưa đưa cây ra ruộng trồng. Xã Nhân Nghĩa, nơi có truyền thống sản xuất cây vụ đông với diện tích gieo trồng gần 350 ha; trong đó, những cây trồng sớm ưa ấm chiếm diện tích khá lớn, gồm: Bí đỏ gần 100 ha, bí xanh hơn 20 ha, dưa chuột trên 40 ha... Do thời vụ năm nay chậm hơn khoảng gần 10 ngày so với những vụ đông trước, người dân lựa chọn những cây đòi hỏi khắt khe về thời vụ trồng trước, tập trung vào bí xanh, bí đỏ, sau đó là dưa chuột, ngô nếp…
Nói về gieo trồng cây vụ đông trên địa bàn, ông Đinh Viết Cương, Giám đốc HTX Nông nghiệp Nhân Nghĩa cho biết: So với lịch thời vụ của các cây sớm ưa ấm, năm nay việc gieo trồng khá muộn. HTX đang chỉ đạo bà con nông dân chủ động chăm sóc cho cây màu ngay trên bầu, đồng thời thu hoạch lúa mùa đến đâu trồng ngay cây vụ đông đến đấy. Tiến độ sản xuất vụ đông của xã đang được đẩy nhanh trên từng cánh đồng.
Vụ đông năm nay, toàn tỉnh có kế hoạch gieo trồng 9.715 ha, trong đó trồng trên đất 2 lúa 6.368 ha. Trong điều kiện lúa mùa của tỉnh trỗ muộn hơn bình quân 10 – 15 ngày so với vụ mùa trước dẫn đến việc giải phóng đất trồng cây vụ đông sớm sẽ bị ảnh hưởng. Trước thực tế này, Sở NN & PTNT đã triển khai các biện pháp khắc phục. Theo đó, chỉ đạo các địa phương rà soát, điều chỉnh kế hoạch sản xuất phù hợp với tiến độ thu hoạch lúa mùa; bố trí hợp lý cơ cấu nhóm cây ưa ấm, ưa lạnh, những cây có giá trị kinh tế cao trên từng vùng sản xuất. Người dân áp dụng đa dạng những biện pháp gieo trồng, kể cả biện pháp rạch lúa trồng cây vụ đông trước khi thu hoạch, chăm sóc cây ngay trên bầu... Đồng thời, thực hiện tốt phương châm “sáng thu hoạch lúa mùa, chiều trồng vụ đông” để kịp thời vụ. Các doanh nghiệp thủy nông, HTXDVNN thực hiện tiêu kiệt nước trên các cánh đồng tạo thuận lợi cho người dân gieo trồng cây vụ đông.
Ông Nguyễn Hải Nam, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt, bảo vệ thực vật và kiểm lâm (Sở NN & PTNT) cho biết: Ngành đã hướng dẫn cụ thể các địa phương trong việc bố trí, chuyển đổi cây trồng phù hợp với điều kiện sản xuất. Hướng đến mở rộng những loại cây ngắn ngày, không đòi hỏi quá khắt khe thời vụ. Mục tiêu, bảo đảm việc gieo trồng theo kế hoạch đề ra.
Qua thực tế, các địa phương đều đang thực hiện khá tốt các biện pháp sản xuất, nhất là tập trung gieo trồng các cây ưa ấm. Ước diện tích đã gieo trồng cây vụ đông trên địa bàn tỉnh đạt khoảng hơn 30% diện tích. Toàn tỉnh phấn đấu hoàn thành kế hoạch sản xuất vụ đông 2022 – 2023.
Mạnh Hùng