Trong 6 tháng đầu năm 2023, ước thu cân đối ngân sách từ kinh tế trên địa bàn tỉnh đạt 6.685 tỷ đồng, đạt 51% dự toán Trung ương giao, trong đó thu nội địa được 5.835 tỷ đồng, đạt 52% dự toán Trung ương giao và thu hoạt động xuất, nhập khẩu được 850 tỷ đồng, đạt 45% dự toán Trung ương. Để hoàn thành kế hoạch thu ngân sách năm 2023, trong 6 tháng cuối năm, UBND tỉnh chỉ đạo các ngành chức năng và địa phương tăng cường rà soát các nguồn thu, xây dựng phương án thu phù hợp, đúng quy định, phấn đấu hoàn thành vượt kế hoạch đề ra.
Nếu so cùng kỳ năm trước, trong 6 tháng đầu năm 2023, thu ngân sách từ hoạt động xuất, nhập khẩu trên địa bàn tỉnh gặp rất nhiều khó khăn. Nguyên nhân, ảnh hưởng của suy thoái kinh tế toàn cầu, các doanh nghiệp thu gọn sản xuất, các mặt hàng xuất, nhập khẩu giảm đáng kể. Nhiều doanh nghiệp trong 6 tháng đầu năm 2022 nộp ngân sách nhà nước 50 - 70 tỷ đồng, song 6 tháng đầu năm nay chỉ nộp được khoảng chục tỷ đồng.
Theo lý giải của nhiều doanh nghiệp, khi kinh tế khó khăn đã tác động mạnh mẽ đến hoạt động xuất, nhập khẩu, giá nguyên liệu đầu vào một số mặt hàng nhập khẩu tăng cao, trong khi đó sản phẩm sản xuất ra tiêu thụ trong nước lại chậm. Hơn nữa, khi kinh tế chưa gặp khó khăn, các mặt hàng tiêu dùng, hàng may mặc, các linh kiện điện tử, đồ dùng được người dân châu Âu và các nước trên thế giới nhập khẩu nhiều, song hiện nay suy thoái kinh tế nhu cầu của các nước đã giảm mạnh. Vì thế nhiều doanh nghiệp trong tỉnh đã phải thu gọn sản xuất, duy trì hoạt động, chờ kinh tế phục hồi sẽ mở rộng hoạt động.
Theo dự báo trong 6 tháng cuối năm, việc thu thuế xuất, nhập khẩu tiếp tục gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế và Nhà nước thực hiện các chính sách miễn giảm thuế, kích cầu sản xuất phát triển. Ông Lê Việt Thắng, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Hà Nam cho biết: Nếu Nhà nước giảm 2% thuế VAT cho các doanh nghiệp, thì thuế xuất, nhập khẩu ở Hà Nam sẽ giảm thu khoảng 110 tỷ đồng. Bởi thu thuế VAT ở tỉnh Hà Nam chiếm khoảng 50% tổng nguồn thu thuế xuất, nhập khẩu. Theo dự báo trong năm 2023, thu thuế xuất, nhập khẩu hàng hóa trên địa bàn tỉnh đạt khoảng hơn 1.600 tỷ đồng, trong đó trả nợ ngân sách còn khoảng 1.370 tỷ đồng, đạt 72% kế hoạch. Để nâng cao hiệu quả nguồn thu ngân sách, Chi cục Hải quan Hà Nam đã phối hợp với hải quan các tỉnh, thành phố trong khu vực kêu gọi hỗ trợ doanh nghiệp về khai quan tại Hà Nam. 6 tháng đầu năm đã có 30 doanh nghiệp mới về đăng ký khai quan, trong đó có những doanh nghiệp trước đây nộp ngân sách hơn 100 tỷ đồng/năm. Đây là điều kiện thuận lợi để tỉnh nâng cao nguồn thu ngân sách từ thuế xuất, nhập khẩu trong những năm tới.
Cán bộ Chi cục Hải quan Hà Nam tiếp nhận hồ sơ khai quan của các doanh nghiệp. Ảnh: Trần Thoan
Cũng như thuế xuất, nhập khẩu, trong 6 tháng đầu năm thu nội địa cũng gặp nhiều khó khăn. Cụ thể, tính đến đầu tháng 6/2023, tổng thu ngân sách từ tiền sử dụng đất trên địa bàn toàn tỉnh ước đạt khoảng hơn 1.200 tỷ đồng, đạt hơn 30% kế hoạch đề ra. Trong nửa đầu năm 2023, việc thu tiền sử dụng đất thấp hơn so với cùng kỳ nhiều năm trước, do thị trường bất động sản đang đóng băng, hạ giá, kinh tế suy thoái. Một số dự án đầu tư chưa bảo đảm tiến độ, vướng mắc trong việc thực hiện giải phóng mặt bằng, triển khai đấu giá quyền sử dụng đất còn chậm, dẫn đến chậm tiến độ thu tiền sử dụng đất. Ngoài tiền sử dụng đất, nhiều khoản thu khác cũng giảm so với cùng kỳ năm trước.
Trong năm 2023, UBND tỉnh xây dựng dự toán thu ngân sách nhà nước trình HĐND tỉnh giao, trong đó thu cân đối ngân sách nhà nước từ kinh tế trên địa bàn dự toán 13.454 tỷ đồng. Trong tổng thu trên, thu nội địa dự toán 11.554 tỷ đồng, thu từ hoạt động xuất, nhập khẩu 1.900 tỷ đồng. Trong dự toán nguồn thu nội địa các khoản: thu từ thuế, phí và lệ phí, thu khác đạt 7.684 tỷ đồng; thu từ quỹ đất công ích 24 tỷ đồng; thu tiền sử dụng đất 3.800 tỷ đồng; thu từ xổ số kiến thiết 46 tỷ đồng.
Để phấn đấu hoàn thành các khoản thu năm 2023 và các năm tiếp theo, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành và địa phương thường xuyên rà soát tất cả các nguồn thu trên địa bàn, xây dựng triển khai kế hoạch thu trong từng quý, từng tháng bảo đảm theo đúng quy định và nuôi dưỡng được nguồn thu: tăng cường tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp; đôn đốc, hỗ trợ doanh nghiệp trong việc hoàn thiện thủ tục nộp ngân sách theo đúng quy định; thực hiện miễn giảm thuế cho các doanh nghiệp theo đúng quy định. Đối với cơ quan thuế và hải quan, phối hợp với các ngành quan tâm đến công tác chống thất thu ngân sách, trong đó các huyện, thị xã, thành phố, các cơ quan chuyên môn bám sát từng đối tượng nợ đọng ngân sách kéo dài, kịp thời tuyên truyền, nhắc nhở, có biện pháp kiên quyết đối với tổ chức, cá nhân cố tình trây ỳ không nộp ngân sách theo quy định... phấn đấu hoàn thành và hoàn thành vượt kế hoạch các chỉ tiêu thu ngân sách từ kinh tế trên địa bàn tỉnh trong cả năm 2023.
Trần Hữu