Thực hiện tiêu chí thủy lợi trong xây dựng nông thôn mới

Theo đánh giá, hiện nay 100% các địa phương trong tỉnh đều cơ bản hoàn thiện được hệ thống thủy lợi đạt chuẩn theo tiêu chí xây dựng NTM. Tính riêng các công trình thủy lợi do các địa phương quản lý có khoảng 4.000 km kênh mương tưới, tiêu, 1.700 cống, đập, xi phông, cầu máng và 300 trạm bơm điện nhỏ. Từ nhiều nguồn vốn các địa phương đã kiên cố hóa 150 km kênh mương cấp 3.

Nằm trong vùng đồng chiêm trũng, tuy nhiên những năm gần đây sản xuất trên đồng ruộng của xã Đồn Xá (Bình Lục) đã có thay đổi căn bản. Điều nhận thấy rõ nhất là xã cơ bản xóa bỏ được cánh đồng trước kia nằm xa hệ thống kênh mương chính, khó khăn trong việc tưới, tiêu. Đặc biệt, sản xuất ở 2 vụ lúa đã phát triển theo hướng hàng hóa, với 80% diện tích cấy giống chất lượng. Hiện nay, Đồn Xá đã thực hiện liên kết với doanh nghiệp sản xuất trên 30 ha lúa giống, lúa chất lượng mỗi vụ.

Ông Nguyễn Thế Trường, Giám đốc  HTXDVNN Đồn Xá cho biết: Yếu tố chính thúc đẩy sản xuất trên đồng ruộng của xã chính là thực hiện tốt và có hiệu quả tiêu chí thủy lợi trong xây dựng nông thôn mới (NTM). Toàn bộ hệ thống kênh mương, trạm bơm được đầu tư xây dựng, nâng cấp, tu bổ thường xuyên đáp ứng yêu cầu tưới, tiêu phục vụ phát triển sản xuất.

Được biết, từ cách đây gần 10 năm khi bắt đầu triển khai chương trình xây dựng NTM xã Đồn Xá thực hiện quy hoạch, chỉnh trang đồng ruộng. Trong đó, xã quan tâm đầu tư xây dựng, nâng cấp lại toàn bộ hệ thống thủy lợi. Nhiều tuyến kênh mới được xây dựng, nhất là tại những vùng tạo nguồn tưới của hệ thống kênh chính của Nhà nước. Đồng thời, xã Đồn Xá bố trí xây dựng và duy trì hoạt động 3 trạm bơm điện cố định, 1 trạm bơm dã chiến trên các cánh đồng. Cùng với đó, các tuyến kênh dẫn trạm bơm có tổng chiều dài 1 km được kiên cố hóa. Hiện nay, năng lực tưới, tiêu của hệ thống thủy lợi trên địa bàn xã được nâng lên đáng kể. Đặc biệt, việc tiêu úng có thể đáp ứng được khi xảy ra mưa lớn với lượng mưa hơn 150 mm trong thời gian 3 ngày, tăng 1,5 lần so với trước. Hằng năm, HTXDVNN Đồn Xá đều thực hiện đào đắp, nạo vét khoảng 5.000 m3 đất trên hệ thống kênh mương được giao quản lý, vận hành. Theo người dân trong xã, việc tưới, tiêu phục vụ sản xuất những năm gần đây của xã được thực hiện tốt. Không còn tình trạng ngập úng thường xuyên khi gặp mưa lớn như trước đây, năng suất lúa do vậy được nâng lên.

Tại  các địa phương trong tỉnh, tiêu chí thủy lợi trong xây dựng NTM đều được quan tâm thực hiện hiệu quả. Đây là một trong những tiêu chí đầu tiên đạt chuẩn theo Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng NTM. Nổi bật, tại các địa phương của huyện Thanh Liêm hệ thống thủy lợi đều được đầu tư xây dựng đồng bộ từ các công trình đầu mối đến kênh nội đồng, kênh thủy nông mặt ruộng. Trong đó, các tuyến kênh được tính toán đáp ứng tưới, tiêu diện tích cụ thể trong vùng phục vụ.

Chỉ tính riêng đợt chỉnh trang đồng ruộng, bố trí quy hoạch lại đường nội đồng, kênh mương, toàn huyện đã đào đắp trên 1 triệu m3 đất. 100% các tuyến kênh nội đồng được chỉnh trang, nâng cấp phục vụ yêu cầu tưới tiêu cho mùa vụ. Đáng chú ý, hệ thống thủy lợi được các địa phương, HTXDVNN đầu tư tu bổ, nâng cấp thường xuyên hằng năm giúp nâng cao năng lực phục vụ, thúc đẩy sản xuất trên đồng ruộng phát triển. Điển hình, trong các vụ lúa, người dân Thanh Liêm đã áp dụng phương pháp lúa gieo thẳng vốn đòi hỏi khắt khe về điều tiết nước vào trên 98% diện tích. Qua đó, giúp bảo đảm yêu cầu thời vụ gieo cấy, giảm chi phí sản xuất... Đồng thời, giải quyết được tình trạng khó khăn do thiếu lao động thời vụ, khi phần lớn lao động chính chuyển sang làm tại doanh nghiệp và các ngành nghề, dịch vụ khác.

Bà Đỗ Thị Thanh Nga, Phó Trưởng phòng NN & PTNT huyện Thanh Liêm cho biết: Hệ thống thủy lợi trên địa bàn huyện Thanh Liêm xây dựng đạt chuẩn NTM đã khắc phục được hạn chế, khó khăn của vùng đồng chiêm trũng, góp phần quan trọng để nông nghiệp có đột phá lớn qua việc chuyển dịch cơ cấu mùa vụ, cơ cấu giống và áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Những năm gần đây, năng suất lúa của huyện Thanh Liêm đứng ở mức cao so với các địa phương trong tỉnh.

Theo đánh giá, hiện nay 100% các địa phương trong tỉnh đều cơ bản hoàn thiện được hệ thống thủy lợi đạt chuẩn theo tiêu chí xây dựng NTM. Tính riêng các công trình thủy lợi do các địa phương quản lý có khoảng 4.000 km kênh mương tưới, tiêu, 1.700 cống, đập, xi phông, cầu máng và 300 trạm bơm điện nhỏ. Từ nhiều nguồn vốn các địa phương đã kiên cố hóa 150 km kênh mương cấp 3.

Để nâng cao năng lực hoạt động, hằng năm các HTXDVNN dành nguồn kinh phí cấp bù thủy lợi phí của Nhà nước tu bổ thường xuyên, nạo vét, giải tỏa vật cản trên kênh, sửa chữa máy bơm, hệ thống đóng mở cống… Cùng với đó, các địa phương tranh thủ nguồn đầu tư để xây dựng mới và nâng cấp hệ thống thủy lợi. Ông Ngô Mạnh Ngọc, Phó Giám đốc Sở NN & PTNT cho biết: Tiêu chí thủy lợi trong xây dựng NTM gắn với phát triển sản xuất. Do vậy, các địa phương cần thường xuyên quan tâm đầu tư cho hệ thống thủy lợi đáp ứng yêu cầu sản xuất. Trong thời gian qua, ngành NN & PTNT thường xuyên kiểm tra, đôn đốc và có hỗ trợ thông qua các chương trình, dự án đối với hệ thống thủy lợi, nhất là các công trình đầu mối.

Việc duy trì và giữ vững tiêu chí thủy lợi trong xây dựng NTM giúp hạ tầng nông nghiệp được bảo đảm, đồng bộ. Đây là một trong những giải pháp thúc đẩy phát triển sản xuất, nhất là đưa các mô hình sản xuất mới đòi hỏi khắt khe về tưới, tiêu. Qua đó, giúp nâng cao giá trị sản xuất và thu nhập cho người dân khu vực nông thôn.

Mạnh Hùng