Theo quy định của Luật Bảo hiểm y tế (BHYT) năm 2014, từ 1/1/2021, người bệnh có thẻ BHYT được tự lựa chọn điều trị nội trú tại bất kỳ bệnh viện (BV) tuyến tỉnh trên toàn quốc và vẫn được thanh toán 100% chi phí theo mức hưởng.
Dù thẻ BHYT đăng ký khám chữa bệnh (KCB) ban đầu tại cơ sở y tế tuyến xã, tuyến huyện, nhưng nếu điều trị nội trú tại BV tuyến tỉnh, dù không cần giấy chuyển tuyến theo trình tự từ cơ sở y tế tuyến dưới, người bệnh vẫn được coi là điều trị đúng tuyến. Quy định này không áp dụng cho khám, chữa bệnh ngoại trú. Sau nửa tháng đầu triển khai quy định này, số lượng bệnh nhân tăng, giảm ở các cơ sở điều trị chưa thấy rõ nét. Tuy nhiên, thấy rõ là người có thẻ BHYT rất phấn khởi bởi quyền lợi được mở rộng, các cơ sở điều trị ngày càng bước vào cuộc cạnh tranh gay gắt hơn trong việc thu hút bệnh nhân.
Khu vực đăng ký khám bệnh BHYT của Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) tỉnh sáng thứ 6 (15/1), nửa tháng sau thực hiện thông tuyến tỉnh trong KCB BHYT, số người đến khám bệnh khá đông. Tuy nhiên, khi hỏi được biết hầu hết đều KCB BHYT đúng tuyến. Một số người đến khám trái tuyến thắc mắc về việc không được thanh toán 100% chi phí và nhân viên y tế đã giải đáp là việc thông tuyến tỉnh chỉ được áp dụng với bệnh nhân điều trị nội trú. Còn khi đi khám và điều trị ngoại trú, nếu trái tuyến người bệnh vẫn phải thanh toán 100%.
Thực hiện can thiệp tim mạch cho người bệnh tại BVĐK tỉnh.
Tại khu điều trị đã có bệnh nhân tuyến huyện có thẻ BHYT lên thẳng BVĐK tỉnh điều trị. Một chị ở Xã Trần Hưng Đạo, huyện Lý Nhân đi chăm sóc người nhà nằm viện cho biết, bố chị tuổi cao và bị bệnh mãn tính, đợt này thời tiết lạnh cụ bệnh nặng đột ngột. Biết được quy định thông tuyến tỉnh KCB BHYT, gia đình đưa cụ lên thẳng BVĐK tỉnh chứ không phải vào BV huyện, sau đó mới xin chuyển viện như trước đây. Chị chia sẻ thấy rất phấn khởi khi việc thông tuyến tỉnh được triển khai, quyền lợi người có thẻ BHYT được mở rộng hơn.
Còn một anh quê Nam Định cho biết, mẹ lên nhà anh ở Phủ Lý chơi thì bị bệnh và phải nằm viện. Trước đây cũng có lần lên nhà con chơi, cụ bị bệnh phải nằm viện điều trị và chỉ được BHYT thanh toán 60% chi phí. Bây giờ thông tuyến tỉnh KCB BHYT, kể cả nằm viện ở tỉnh khác cụ vẫn được thanh toán 100% chi phí như mức hưởng đúng tuyến. Dù bị ốm nhưng cụ khá phấn khởi khi biết chiếc thẻ BHYT ngày càng có giá trị như vậy.
Tuy nhiên, số lượng bệnh nhân ở tuyến dưới lên BVĐK tỉnh chưa nhiều. Theo Tiến sỹ Phan Anh Phong, Giám đốc BVĐK tỉnh, chưa có thống kê số bệnh nhân từ tuyến dưới lên, tuy nhiên nếu có thì chắc rất ít vì tổng số bệnh nhân đến BV KCB về cơ bản vẫn chưa có thay đổi gì nhiều. Hiện tại mỗi ngày BV vẫn duy trì số lượng khoảng 700 bệnh nhân đến khám, hơn 600 bệnh nhân điều trị nội trú.
Tại BV Y học cổ truyền, lượng bệnh nhân có tăng nhưng chưa đáng kể. Theo ông Hà Văn Diễn, Giám đốc BV, nửa tháng thực hiện thông tuyến tỉnh KCB BHYT, BV tăng khoảng gần 20 bệnh nhân so với bình thường, và đã có những bệnh nhân vượt tuyến, được BHYT thanh toán 100% mức hưởng theo quy định. Theo ông Diễn do thời gian này gần Tết, thời tiết lạnh, bệnh điều trị y học cổ truyền đều không phải bệnh cấp nên người dân chưa đến BV đông. Khoảng tháng 3, 4 chắc chắn số bệnh nhân từ tuyến dưới lên sẽ tăng nhiều. Ông Diễn cũng khẳng định là việc thông tuyến tỉnh sẽ buộc các BV, trong đó có BV Y học cổ truyền ngày càng phải có những đổi mới mạnh mẽ hơn để nâng cao chất lượng KCB, giữ bệnh nhân trong tỉnh, thu hút bệnh nhân ở tỉnh ngoài đến. Nếu mình không thay đổi mạnh mẽ thì không những không thu hút được bệnh nhân ngoài tỉnh mà bệnh nhân trong tỉnh cũng bỏ mà đi.
Khi thực hiện thông tuyến tỉnh KCB BHYT, lo lắng nhất là các trung tâm y tế huyện, thị xã, thành phố. Nhưng theo một số lãnh đạo trung tâm cũng chưa thấy rõ nét số bệnh nhân giảm. Ông Nguyễn Xuân Sỹ, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Bình Lục cho biết, tại đơn vị số bệnh nhân nội trú vẫn duy trì khoảng 100 bệnh nhân, ngoại trú từ 220 - 250 người/ngày. Ông Sỹ cũng lý giải rằng do mới chỉ thông tuyến trong điều trị, nên chỉ những người bệnh nặng, chắc chắn phải nằm viện mới vượt tuyến lên thẳng BV tỉnh. Còn những người bị bệnh bình thường vẫn khám ở BV huyện để được hưởng BHYT. Thậm chí, kể cả bệnh nhân phải nằm viện điều trị, nếu bệnh bình thường họ vẫn chọn điều trị ở BV huyện bởi thông thoáng hơn và đỡ phải đi xa, tiện cho người nhà chăm sóc. Việc thông tuyến tỉnh sẽ tạo thuận lợi nhất cho những người bệnh nặng, họ sẽ đến thẳng BV tỉnh và vẫn được quỹ BHYT chi trả 100% mức hưởng theo quy định chứ không phải vào BV huyện khám, sau đó mới chuyển lên tuyến trên tốn thời gian, công sức như trước đây.
Việc thông tuyến tỉnh trong KCB BHYT mang lại quyền lợi lớn cho người dân. Người bệnh có thẻ BHYT có thể lên thẳng BV tỉnh để được khám và nhập viện điều trị nội trú sẽ được chi trả 100% mức hưởng theo quy định mà không phải qua BV huyện khám sau đó mới chuyển tuyến như trước đây. Người dân khi có thẻ BHYT dù đi bất cứ đâu, nếu không may ốm đau đều có thể vào một BV tuyến tỉnh bất kỳ trên toàn quốc để khám và nếu phải điều trị nội trú đều được BHYT thanh toán 100% theo mức hưởng.
Thông tuyến tỉnh trong KCB BHYT quyền lợi của người có thẻ BHYT được nâng cao, nhưng với các cơ sở điều trị lại đặt ra nhiều thách thức. Đối với các BV tuyến tỉnh đó sẽ là việc quá tải khi bệnh nhân tuyến dưới lên nhiều. Đối với các BV tuyến huyện sẽ ngày càng ít bệnh nhân, lãng phí nguồn lực con người, cơ sở vật chất. Vì vậy, cả BV tuyến tỉnh hay BV tuyến huyện cũng đều phải đứng trước sự cạnh tranh gay gắt hơn để giữ bệnh nhân của khu vực mình, thu hút bệnh nhân từ các khu vực khác đến.
Bài toán nâng cao chất lượng KCB của các cơ sở y tế để thu hút người dân đến KCB ngày càng trở nên gay gắt hơn bao giờ hết.
Đỗ Hồng