Thời gian qua, thực hiện thích ứng an toàn, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19, ngành y tế tiếp tục giữ vai trò trọng yếu trong kiểm soát dịch để bảo đảm phát triển kinh tế-xã hội, bảo vệ sức khỏe người dân. Dù tỷ lệ tiêm vắc - xin phòng Covid-19 đạt cao, hiện tại hầu hết người mắc Covid-19 đều nhẹ, nhưng do số F0 tăng nhanh, các cán bộ y tế chưa kịp lại sức bởi các đợt dịch dồn dập năm 2021 lại tiếp tục một cuộc chạy marathon mới ngay đầu năm 2022. Vì thế "tiếp sức" cho đội ngũ cán bộ y tế thông qua việc bổ sung số lượng đủ theo quy định, quan tâm nâng cao đời sống vật chất, tinh thần là điều hết sức cần thiết.
Theo đánh giá cấp độ dịch Covid-19 trên địa bàn tỉnh của Sở Y tế đến ngày 20/2, Bạch Thượng (Duy Tiên) là một trong 10 xã, phường, thị trấn của tỉnh dịch đang ở cấp độ 3 (nguy cơ cao). Chị Nguyễn Thị Thanh Xuân, Quyền Trưởng Trạm Y tế (TYT) xã Bạch Thượng cho biết: TYT xã có 5 cán bộ. Suốt năm 2021, các cán bộ trạm đã làm việc không ngưng nghỉ để dập đợt dịch thứ 4, bao phủ vắc - xin, chưa kịp nghỉ ngơi thì lại bước vào cuộc chạy marathon mới ngay đầu năm 2022 khi số ca F0 trên địa bàn tăng dồn dập. Khi triển khai điều trị F0 thể nhẹ tại nhà, khối lượng công việc của cán bộ TYT tăng lên gấp bội.
Những ngày này 5 cán bộ của trạm và 2 cán bộ của Trung tâm Y tế (TTYT) thị xã Duy Tiên tăng cường quay cuồng với đủ thứ việc: Test để xác nhận F0; điều tra dịch tễ xác định các trường hợp F1 yêu cầu cách ly; khám, phân loại mức độ bệnh của bệnh nhân; xuống gia đình kiểm tra điều kiện chỗ ở để ra quyết định cách ly điều trị tại nhà hay chuyển tuyến trên... Các F0 điều trị tại nhà được hướng dẫn cách tự theo dõi, dùng thuốc,... Rồi lấy mẫu xét nghiệm F0 để xác định khỏi bệnh, lấy mẫu F1,... Ngoài ra, còn nhiều công việc khác liên quan đến sổ sách, báo cáo số lượng, tình trạng bệnh nhân, làm các thủ tục để bệnh nhân điều trị tại nhà vẫn được hưởng BHYT...
Cán bộ y tế TP Phủ Lý lấy mẫu tại gia đình có F0 điều trị tại nhà.
Chị Xuân cho biết, các cán bộ của trạm làm việc từ sáng, thông trưa đến 8, 9 giờ tối mới về nhà làm cả thứ 7, chủ nhật. Ngoài ra họ vẫn phải duy trì việc khám, chữa bệnh thường quy, tiêm vắc - xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng cho trẻ em,... Suốt đợt dịch từ 29/4/2021 đến nay, 100% thời gian của họ đều dành cho công việc, gần như không có nghỉ ngơi, nhiều lúc thực sự thấy kiệt sức.
Tại huyện Bình Lục, ông Nguyễn Xuân Sỹ, Giám đốc TTYT huyện cho biết, trước tình hình số F0 tăng cao, các cán bộ TTYT, TYT đã và đang phải làm việc cực kỳ áp lực dù đã "chạy" kiệt sức gần như suốt năm 2021. Thường xuyên tiếp xúc với F0, không ít cán bộ y tế trở thành F1, F0, nhưng do thiếu người nên họ vẫn phải làm việc ở những bộ phận phù hợp. Ví dụ TYT Trung Lương, TYT Tiêu Động chỉ còn 1 cán bộ không bị mắc Covid-19, TYT Ngọc Lũ còn 2. Những cán bộ là F1, F0 đến cơ quan cách ly ở phòng riêng, vừa tự điều trị, vừa làm các công việc sổ sách online.
Từ đầu năm 2022 đến ngày 23/2, trên địa bàn tỉnh ghi nhận gần 8.500 ca mắc Covid-19 (đã có hơn 6.000 bệnh nhân khỏi bệnh). Ngày 21/2 số F0 trên địa bàn tỉnh đã vượt lên trên 300 ca/ngày, ngày 26/2 ghi nhận 705 ca. Ngoài Bệnh viện dã chiến, Bệnh viện Lao và Bệnh phổi chuyên thu dung, điều trị bệnh nhân Covid-19, mỗi huyện, thị xã, thành phố đều phải thành lập từ 1-2 cơ sở thu dung, điều trị F0, còn lại điều trị tại nhà.
Kể từ khi có dịch Covid-19 khối lượng công việc ngành y nhiều lên gấp bội. Tuy nhiên, do nhiều đơn vị vẫn còn thiếu nhân lực nên các cán bộ y tế đang làm việc càng phải gánh khối lượng công việc nhiều lên. Ông Nguyễn Ngọc Luyện, Giám đốc TTYT thị xã Duy Tiên cho biết, các TYT nhiều năm nay không được bổ sung nhân lực trong khi đó nhiều người đến tuổi nghỉ hưu, dẫn đến tình trạng thiếu càng thiếu. Hiện Duy Tiên thiếu khoảng 20 cán bộ TYT. Tại huyện Bình Lục hiện cũng thiếu 25 người so với chỉ tiêu giao (10 cán bộ TYT, 15 cán bộ TTYT). Các đơn vị huyện, thị xã, thành phố hầu hết đều thiếu nhân lực y tế so với yêu cầu.
Khối lượng công việc nhiều lên do dịch Covid-19, do thiếu người, nhưng thu nhập của đội ngũ cán bộ y tế vẫn chưa tương xứng. Chị Nguyễn Thị Thanh Xuân, Quyền Trưởng TYT xã Bạch Thượng cho biết, lương bình quân của cán bộ làm việc tại trạm chỉ từ 4-6 triệu đồng/người/tháng. Trực đêm, ngày nghỉ được thêm 30 - 40 nghìn đồng/ngày. Thời gian dịch bệnh cao điểm, làm việc ở những khu vực nguy cơ lây nhiễm cao như lấy mẫu, điều trị F0 được thêm 200-300 nghìn/ngày. Tiêm vắc - xin được vài chục nghìn đồng/ngày. Thu nhập tuy tăng thêm nhưng phải chi vào nhiều việc khác phục vụ phòng chống dịch (PCD). Ví dụ riêng tiền xăng xe xuống các thôn xóm, nhà dân liên tục để điều tra dịch tễ, khử khuẩn, thẩm định điều kiện phòng ở F0 điều trị tại nhà, phát thuốc, kiểm tra sức khỏe F0, lấy mẫu,...
Đối với các TTYT, bệnh viện đang thực hiện tự chủ một phần chi thường xuyên, thu nhập của y, bác sỹ cũng rất khó khăn, nhất là trong các năm có dịch Covid-19 mọi hoạt động tập trung cho PCD, số người dân đến KCB ít, nguồn thu giảm mạnh. Năm 2021 có khá nhiều TTYT, bệnh viện thu từ KCB không đủ trả lương cho cán bộ, y, bác sỹ. Phần lương thiếu hụt này sau cũng được tỉnh chi trả, nhưng các cán bộ y tế hoàn toàn không có thu nhập tăng thêm. Cả một năm 2021 kiệt sức vì dịch, nhưng cũng là năm thu nhập của các cán bộ y tế làm việc ở các TTYT, bệnh viện gặp nhiều khó khăn.
Ông Nguyễn Xuân Sỹ, Giám đốc TTYT huyện Bình Lục chia sẻ, Tết Nguyên đán vừa qua, không thể để anh em cả năm vất vả mà không có thưởng Tết, ông phải thu xếp từ các nguồn khác bố trí cho cán bộ TTYT bình quân được 500 nghìn đồng/người, cán bộ TYT được 200 nghìn đồng/người. Công việc vất vả, nguy hiểm, thu nhập ngặt nghèo, đã có những cán bộ y tế nghỉ việc. Ví dụ như tại TTYT huyện Bình Lục trong năm 2021 và đầu năm 2022 có 2 cán bộ y tế bỏ việc.
Dịch Covid-19 chưa biết đến bao giờ mới kết thúc. Việc quan tâm bổ sung nhân lực để bảo đảm đủ số lượng cán bộ y tế theo quy định là hết sức cần thiết nhằm giảm bớt áp lực lên đội ngũ đang làm việc, bảo đảm chất lượng công việc. Cùng với đó, cần có các giải pháp nâng cao thu nhập cho cán bộ y tế để giúp họ đủ sức tiếp tục giữ vững vai trò trên tuyến đầu chống dịch, đồng thời thực hiện các nhiệm vụ thường quy trong chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân.
Đỗ Hồng