Thực hiện hướng dẫn của Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam (NHCSXH) nguồn vốn cho vay ưu đãi được giải ngân từ ngày 16/12/2016 và hoàn thành trước ngày 30/12/2020. Xung quanh nội dung này, phóng viên (P.V) Báo Hà Nam đã có cuộc trao đổi với bà Lê Thị Kim Dung, Phó Giám đốc Chi nhánh NHCSXH tỉnh.
Quyết định số 33/QĐ-TTg ngày 10/8/2015 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011 - 2015 (Chương trình hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở theo Quyết định 167/2008/QĐ-TTg giai đoạn 2) được triển khai thực hiện hiệu quả trên địa bàn góp phần ổn định cuộc sống cho các hộ gia đình; đồng thời hoàn thành tiêu chí nhà ở nông thôn mới tại mỗi địa phương.
Cán bộ Phòng giao dịch NHCSXH Lý Nhân thực hiện các giao dịch với hộ vay vốn tại xã Nhân Mỹ (Lý Nhân).
P.V: Từ năm 2015 đến nay, chương trình cho vay hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo ở Hà Nam được thực hiện như thế nào, thưa bà?
Bà Lê Thị Kim Dung: Ngày 27/11/2015, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 1498/QĐ-UBND phê duyệt Đề án hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo trên địa bàn tỉnh theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011 – 2015 và Quyết định số 33/QĐ-TTg ngày 10/8/2015 của Thủ tướng Chính phủ. UBND tỉnh đã cụ thể hóa các chương trình, kế hoạch từng năm để thực hiện mục tiêu giảm nghèo, nhất là việc hỗ trợ kinh phí cho hộ nghèo về nhà ở. Đây là chương trình được triển khai huy động vốn từ nhiều nguồn: Trung ương, tỉnh và các nguồn hỗ trợ khác. Trong đó, nguồn vốn của Trung ương, tỉnh do Sở Tài chính quản lý; các nguồn vốn hỗ trợ hoặc hỗ trợ trực tiếp từ các doanh nghiệp, nhà hảo tâm do Mặt trận Tổ quốc tỉnh quản lý. NHCSXH quản lý trực tiếp vốn vay theo quy định cho từng đối tượng hộ nghèo đã được bình xét, xác nhận.
Theo đó, từ năm 2015 UBND các huyện, thành phố, thị xã đến các xã, thị trấn đã khẩn trương củng cố, bổ sung thành viên Ban giảm nghèo và công bố, công khai các tiêu chuẩn, đối tượng; đồng thời tổ chức rà soát, bình xét, lập danh sách các hộ nghèo có khó khăn về nhà ở trên địa bàn; phân loại ưu tiên đối tượng được hỗ trợ theo quy định báo cáo UBND tỉnh. Trên cơ sở tiếp nhận nguồn vốn hỗ trợ, UBND cấp xã xác nhận bảo lãnh cho các hộ được hỗ trợ về nhà ở mua vật liệu xây dựng tại các cửa hàng kinh doanh vật liệu xây dựng để xây dựng nhà. Thường xuyên hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc, vận động các hộ dân tự xây dựng nhà ở theo thiết kế mẫu đã chọn bảo đảm yêu cầu về diện tích tối thiểu và chất lượng nhà ở của mỗi hộ gia đình trên địa bàn.
Có thể nói, trong những năm qua chương trình hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo ở tỉnh ta được các cấp, ngành, cộng đồng xã hội tích cực phối hợp và thực hiện hiệu quả, bảo đảm đúng nguyên tắc, đúng đối tượng thụ hưởng. Cụ thể, theo Đề án của UBND tỉnh, với kết quả rà soát đối tượng đồng thời áp dụng hình thức ưu tiên cho các hộ cần được hỗ trợ xây dựng nhà ở theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011 – 2015 ở tỉnh ta có 2.024 hộ. Trên cơ sở thực hiện các biện pháp huy động vốn, năm 2016 toàn tỉnh đã hỗ trợ 10% đối tượng, năm 2017 hỗ trợ 20% đối tượng, năm 2018 và năm 2019 mỗi năm hỗ trợ 25% đối tượng; năm 2020, 20% đối tượng hộ nghèo còn lại được hỗ trợ xây dựng nhà ở.
P.V: Xin bà cho biết rõ mức vay, thời hạn trả nợ vốn vay ưu đãi của chương trình này?
Bà Lê Thị Kim Dung: Căn cứ Quyết định số 33/QĐ-TTg ngày 10/8/2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc xây dựng nhà ở cho hộ gia đình khó khăn có diện tích tối thiểu 24 m2, quy mô nhà cấp 4, tường xây gạch, nền lát gạch hoặc láng vữa xi măng. Mức vay tối đa 25 triệu đồng/hộ, lãi suất cho vay 3%/năm, thời gian vay 15 năm, trong đó thời gian ân hạn 5 năm, thời gian trả nợ vốn 10 năm, bắt đầu từ năm thứ 6, mức trả nợ mỗi năm tối thiểu 10% tổng số vốn vay.
Về phương thức cho vay, NHCSXH thực hiện ủy thác một số công việc trong quy trình cho vay qua các tổ chức chính trị - xã hội. Cơ chế ủy thác như chương trình cho vay đối với hộ nghèo. Hộ vay phải là thành viên tổ tiết kiệm và vay vốn được thành lập theo quyết định của NHCSXH. Việc cấp vốn ưu đãi xây dựng nhà tại NHCSXH, trước hết UBND xã phải xác nhận tiến độ xây dựng nhà ở của hộ nghèo trên địa bàn và có văn bản tổng hợp gửi ngân hàng. Theo đó, NHCSXH giải ngân 100% vốn vay theo quy định, đối với những hộ xây mới nhà ở sau khi hoàn thành phần móng và với những hộ sửa chữa, cải tạo nhà ở đã có sau khi hoàn thành 30% khối lượng công việc.
P.V: Tính đến nay, chương trình cho vay hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo trên địa bàn đạt được kết quả như thế nào, thưa bà?
Bà Lê Thị Kim Dung: Những năm qua, Chương trình cho vay hộ nghèo khó khăn về nhà ở trên địa bàn được thực hiện đa dạng các hình thức huy động nguồn lực và hỗ trợ bằng tiền, vật tư, công lao động để xây dựng nhà ở. Chương trình được triển khai theo hướng: Bản thân hộ nghèo tự xây dựng nhà ở với sự đóng góp, giúp đỡ tích cực từ phía cộng đồng dân cư, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và sự hỗ trợ từ ngân sách Trung ương, tỉnh, địa phương kết hợp vốn vay của NHCSXH. Không chỉ vậy, chương trình cho vay đã gắn xã hội hóa với công khai hóa chính sách, nguồn lực, đối tượng được hỗ trợ, thực hiện tốt việc rà soát, bình xét dân chủ từ cơ sở, bảo đảm đúng đối tượng và tạo sự công bằng, đoàn kết tại cộng đồng dân cư. Nguồn kinh phí được quản lý chặt chẽ của các cấp chính quyền và sự giám sát của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp. Kết quả từ chương trình đã giúp 98/98 xã trên địa bàn hoàn thành chỉ tiêu, tiêu chí về nhà ở trong chương trình xây dựng NTM.
Về phía Chi nhánh NHCSXH tỉnh, chỉ tính riêng nguồn vốn vay ưu đãi đến ngày 30/9/2020 đã giải ngân cho 569 hộ vay với tổng số tiền 14 tỷ 225 triệu đồng. Trong đó, năm 2016 là 103 hộ, số tiền 2 tỷ 575 triệu đồng; năm 2017 là 235 hộ, số tiền 2 tỷ 875 triệu đồng; năm 2018 là 109 hộ, số tiền 2 tỷ 725 triệu đồng; năm 2019 là 81 hộ, số tiền 2 tỷ 025 triệu đồng và đến nay giải ngân 1 tỷ 025 triệu đồng. So với Đề án của UBND tỉnh đến thời điểm này số nhà của các hộ nghèo được vay vốn ưu đãi từ Chi nhánh NHCSXH tỉnh để xây mới nhà ở đạt khoảng 30% tổng số nhà cần được hỗ trợ xây dựng và theo kế hoạch giải ngân vốn vay ưu đãi từ NHCSXH hoàn thành trước ngày 30/12/2020. Chính vì thế, để tiếp tục tạo sức lan tỏa từ đề án, các cấp, ngành, doanh nghiệp và nhân dân cần tích cực khai thác mọi nguồn vốn và đa dạng các hình thức hỗ trợ giúp hộ nghèo khó khăn về nhà ở được xây dựng nhà bảo đảm an toàn.
P.V: Xin cảm ơn bà!
Phùng Thống (Thực hiện)