Ngày này cách đây 74 năm (18/3/1947), tại thôn Phù Đê, xã Tượng Lĩnh, huyện Kim Bảng, Ủy ban Kháng chiến tỉnh Hà Nam công bố quyết định thành lập Ban Chỉ huy Quân đội quốc gia và Dân quân Tự vệ Hà Nam (gọi tắt là Tỉnh đội Hà Nam). 74 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, lực lượng vũ trang (LLVT) và nhân dân Hà Nam đã cùng cả nước vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách, hy sinh, góp sức to lớn trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ giành độc lập tự do cho dân tộc cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Đoàn công tác của Bộ Quốc phòng kiểm tra công tác sẵn sàng chiến đấu của LLVT tỉnh.
Sự trưởng thành, lớn mạnh của LLVT tỉnh được khẳng định qua các thời kỳ lịch sử suốt 74 năm qua với bao dấu ấn đậm nét cùng những chiến công oanh liệt. Ngay sau khi thành lập, cơ quan quân sự tỉnh đã thành lập chi bộ, liên chi bộ. Hệ thống cơ quan chỉ huy quân sự, tổ chức đảng các cấp ra đời; LLVT, bán vũ trang được lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy chặt chẽ, thống nhất từ tỉnh đến cơ sở, hoạt động dần đi vào nền nếp. Để bảo đảm sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng đối với LLVT địa phương, Tỉnh uỷ chủ trương lãnh đạo mọi cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ đều phải tham gia lực lượng dân quân tự vệ. Tháng 7/1947, hội nghị Đảng bộ tỉnh họp đề ra chủ trương, biện pháp xây dựng, nâng cao chất lượng LLVT tỉnh. Với chủ trương “Phát triển chiến tranh du kích”, tỉnh đã thành lập 3 đại đội du kích tập trung; các huyện, thị cũng xây dựng từ 2 trung đội đến 2 đại đội du kích tập trung. Tính đến năm 1948, lực lượng thường trực chiến đấu của tỉnh đã có hàng nghìn người, toàn tỉnh xây dựng được 14 làng kháng chiến; có kế hoạch tác chiến cụ thể cho dân quân, du kích luyện tập đánh địch, nhân dân sơ tán và phục vụ chiến đấu. Những làng chiến đấu đã thực sự là những pháo đài vững chắc, căn cứ an toàn cho các cơ quan chỉ đạo kháng chiến của huyện, tỉnh.
Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ (1945-1975), quân và dân Hà Nam đã góp phần lập nên nhiều chiến công vang dội. Có thể kể đến những trận chiến đấu oanh liệt đã đi vào lịch sử của quân dân trên mỗi làng quê quê hương Hà Nam. Đó là những chiến công ở Bồ Đề (Bình Lục), Đức Bản - Cống Vùa (Lý Nhân), Chợ Lương - Lam Hạ (Duy Tiên), Chanh Chè - Đoan Vĩ (Thanh Liêm), Phù Vân, Khả Phong (Kim Bảng), Hồng Phú (Phủ Lý)…Trong kháng chiến chống Pháp, LLVT tỉnh và nhân dân đã hiệp đồng chặt chẽ với các đơn vị chủ lực tổ chức chiến đấu gần 10 ngàn trận, diệt hơn 40 ngàn tên địch, phá huỷ, phá hỏng gần 400 xe quân sự, bắn rơi 2 máy bay, bắn chìm, bắn cháy 5 tàu chiến, ca nô, thu nhiều vũ khí, trang bị kỹ thuật của địch, cùng quân dân cả nước kết thúc cuộc kháng chiến chống Pháp, giải phóng quê hương.
Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, quân và dân Hà Nam vừa chiến đấu, xây dựng quê hương, vừa góp phần chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến miền Nam. Qua hai lần chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ tại miền Bắc (từ tháng 11/1965 đến tháng 12/1972), các trận địa pháo cao xạ, súng máy của dân quân tự vệ đã phối hợp với bộ đội phòng không chiến đấu ngoan cường, quyết liệt đánh trả các đợt tập kích của không quân Mỹ. Qua 7 năm chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, LLVT tỉnh đã cùng với nhân dân phối hợp chiến đấu gần 500 trận, bắn rơi 19 máy bay, bắt sống nhiều giặc lái.
Suốt hai cuộc kháng chiến trường kỳ, quân và dân Hà Nam đã bền bỉ anh dũng vượt qua bao gian khổ hy sinh, vừa kháng chiến, vừa kiến quốc, vừa sản xuất, vừa chiến đấu, phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp của toàn dân, của cả hệ thống chính trị bằng chiến tranh nhân dân, cùng cả nước giành độc lập tự do.
Đất nước thống nhất, những người con Hà Nam lại hăng hái tham gia xây dựng phát triển kinh tế ở khắp mọi miền đất nước. Chiến tranh biên giới phía tây Bắc, phía tây Nam bùng nổ, con em Hà Nam lại tiếp bước cha anh lên đường chiến đấu bảo vệ Tổ quốc không sợ gian khổ, hy sinh. Đã có hơn 16.000 người con quê hương Hà Nam anh dũng hy sinh và hàng chục nghìn người để lại một phần xương máu của mình trên các chiến trường.
Với những thành tích đặc biệt xuất sắc của quân và dân Hà Nam trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, LLVT tỉnh và 53 tập thể, 37 cá nhân đã được Đảng, Nhà nước tặng thưởng danh hiệu cao quý “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”; 1.319 bà mẹ được Nhà nước phong tặng, truy tặng danh hiệu “Mẹ Việt Nam Anh hùng”; hàng nghìn tập thể, cá nhân được tặng thưởng huân, huy chương các loại.
Các tân binh huyện Lý Nhân trong buổi lễ giao, nhận quân năm 2021. Ảnh: Quang Huy
Bước vào giai đoạn cách mạng mới, phát huy truyền thống cách mạng của quê hương, của LLVT anh hùng, Đảng ủy - Bộ CHQS tỉnh đã lãnh đạo, chỉ đạo LLVT tỉnh đoàn kết thống nhất, khắc phục khó khăn, chủ động sáng tạo, nỗ lực hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Cơ quan quân sự các cấp thường xuyên làm tốt công tác tham mưu với cấp uỷ, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo các cấp, ngành và toàn dân tổ chức thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương (QP, QSĐP); xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân; xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh ngày càng vững chắc, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.
LLVT tỉnh được chăm lo xây dựng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của LLVT ngày càng được nâng cao. Phong trào thi đua Quyết thắng được triển khai thường xuyên, rộng khắp, tạo khí thế thi đua sôi nổi, tạo động lực động viên cán bộ, chiến sĩ hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Hằng năm, qua kiểm tra, thanh tra của Bộ Quốc phòng, Quân khu 3, Bộ CHQS tỉnh luôn được đánh giá là đơn vị giỏi. Các cuộc diễn tập được tổ chức thực hiện hiệu quả, bảo đảm đúng tiến độ, kế hoạch, qua đó góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ, chính quyền, chỉ huy điều hành của đội ngũ cán bộ LLVT, sự phối hợp giữa các cơ quan, ban, ngành, địa phương, rút kinh nghiệm bổ sung phương án sẵn sàng chiến đấu đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Cùng với hoàn thành tốt nhiệm vụ công tác QS, QP, LLVT tỉnh còn làm tốt chức năng là đội quân chiến đấu, đội quân công tác, lao động sản xuất, thường xuyên tổ chức các hoạt động tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện nghiêm chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của địa phương. Kịp thời tham mưu với cấp uỷ, chính quyền giải quyết có hiệu quả các vụ việc nảy sinh; tham gia xây dựng, củng cố hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh. Tích cực tham gia xây dựng nông thôn mới, xây dựng đời sống văn hoá, bảo đảm an ninh trật tự, phòng chống lụt, bão... Từ năm 2010 đến năm 2020, LLVT tỉnh đã tham gia hàng vạn ngày công, đào đắp hàng trăm ngàn m3 đất đá, đắp đê, làm thuỷ lợi nội đồng, làm đường giao thông nông thôn… Thực hiện chính sách hậu phương quân đội, phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, LLVT tỉnh đã tham mưu với cấp uỷ, chính quyền và tham gia có hiệu quả hoạt động thăm hỏi, tặng quà, tặng sổ tiết kiệm, phụng dưỡng Mẹ Việt Nam Anh hùng; khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho hàng ngàn đối tượng chính sách. Cùng với sự hỗ trợ của Bộ Quốc phòng, Quân khu 3, LLVT tỉnh đã đóng góp trên 500 triệu đồng, hơn 10.000 ngày công xây dựng nhà tình nghĩa, nhà đồng đội; tặng giống, vốn phát triển sản xuất cho nhiều gia đình chính sách hoàn cảnh khó khăn, qua đó, củng cố, tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, quân đội.
Trải qua 74 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự tin yêu đùm bọc giúp đỡ của nhân dân, LLVT tỉnh từng bước trưởng thành, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. Đảng bộ Quân sự tỉnh liên tục đạt trong sạch vững mạnh, cơ quan vững mạnh toàn diện, “mẫu mực, tiêu biểu”. Từ năm 1997 đến nay, Bộ CHQS tỉnh liên tục được Bộ Tư lệnh Quân khu 3, UBND tỉnh khen thưởng, 10 năm liên tục là đơn vị thi đua xuất sắc của tỉnh; LLVT tỉnh vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba trong thời kỳ đổi mới; năm 2006 được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Quân công hạng Ba; năm 2018, 2019 được Bộ Quốc phòng tặng Bằng khen trong thực hiện phong trào thi đua Quyết thắng; năm 2020 được Bộ Tư lệnh Quân khu 3 tặng Cờ thi đua xuất sắc trong phong trào thi đua Quyết thắng…
Phát huy truyền thống anh hùng, LLVT tỉnh Hà Nam tiếp tục ra sức thi đua quyết tâm lập nhiều thành tích mới, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ năm 2021 và những năm tiếp theo, tô thắm truyền thống “Đoàn kết, chủ động, sáng tạo, quyết thắng”, xây dựng LLVT tỉnh ngày càng vững mạnh.
Phương Dung