Độc đáo kiệu thờ đình Thọ Chương

Đình Thọ Chương, xã Đạo Lý, huyện Lý Nhân là công trình kiến trúc quy mô được xây dựng từ thế kỷ XVI và XVII. Ngoài vẻ đẹp kiến trúc, nghệ thuật chạm khắc, tại đình còn lưu giữ nhiều đồ thờ có giá trị nghệ thuật cao. Tiêu biểu và độc đáo nhất là cỗ kiệu Song Loan mang phong cách thời Hậu Lê.

Cỗ kiệu đồ sộ có chiều dài 6,3m, rộng 2,1m và cao gần 2m, có tới 16 tay đòn dài, ngắn xếp chồng lên nhau thành 4 lớp. Các đòn ngắn dùng để trực tiếp ghé vai khiêng được đặt nằm dọc. Các đòn tạo tác kiểu hình cung, toàn bộ phần thân đòn được chạm nổi, chạm thông phong hình rồng độc đáo. Hai bên là hai con rồng, phần đầu rồng có những bờm tóc, râu dài, miệng ngậm ngọc; phần thân uốn lượn, đuôi thu nhỏ về phía sau. Rồng được chạm khắc đăng đối và nối liền với đuôi rồng. Phần dưới đầu rồng có một chân lớn, đạp về phía sau, phần dưới chân tạo một diện phẳng để đặt vai khiêng. Các đòn lớn phía trên, đặt trên hai đòn ngắn tạo thành những tầng đòn theo phương nằm ngang. Tầng đòn này cũng được trang trí hình rồng giống như đòn ngắn nhưng phần giữa tiếp giáp 2 đuôi rồng chạm một bông hoa cúc cách điệu lớn.

Độc đáo kiệu thờ đình Thọ Chương
Đình Thọ Chương, xã Đạo Lý, huyện Lý Nhân; Cỗ kiệu Song Loan được lưu giữ trong đình (ảnh nhỏ).

Tiếp đến tầng đòn phía trên được tạo tác hai đôi rồng đặt nằm dọc. Đối xứng hai bên hai con rồng lớn, ở giữa chạm nổi hình mặt hổ phù dữ tợn, mắt lồi to, miệng ngậm chữ thọ cùng với hoa văn sóng nước, mây cuộn, hoa lá cách điệu. Đỡ chữ thọ là đề tài long tranh châu độc đáo. Phía trên mặt hổ phù chạm nổi đề tài lưỡng long chầu nhật, ở giữa chạm nổi mặt trời là một gương tròn lớn với những tai lửa mềm mại tỏa đều xung quanh, chầu vào mặt trời là hai thân rồng uốn lượn tạo thành một cung tròn. Hai đòn cái phía trên cùng là hai đòn dài song song nhau, phần giữa tạo diện phẳng đặt long đình.

Phần đòn phía trước tạo hai đôi rồng lớn đấu đuôi vào nhau, con rồng bên ngoài đầu nhô cao, hướng về phía trước, con rồng phía trong chầu vào long đình. Phần bờm tóc rồng được chạm thông phong mềm mại, bay ngược về phía sau rất sinh động. Thân rồng uốn lượn uyển chuyển như đang bay. Phía trong hai đòn cái có chạm nổi 4 chữ chỉ năm làm kiệu là năm Kỷ Mão. Phần cuối tay đòn cũng chạm một con rồng lớn, phần đầu châu vào long đình thân dài uốn lượn, phần đuôi nhọn cong dần về phía sau. Các tầng đòn tỳ lực lên nhau đỡ đòn cái và long đình qua các dây néo giữa các tầng đòn và các trục tay đòn nên khi rước, kiệu lao lên, nhô xuống bồng bềnh như thuyền rồng đi trên sóng nước.

Cùng với hệ thống tay đòn tạo tác độc đáo, nghệ thuật chạm khắc trên tòa long đình trên kiệu cũng tài hoa không kém. Tòa long đình dài 2m, cao 1,6m, chiều rộng đồng nhất với bề ngang kiệu. Các hệ thống cột góc, các lớp cửa trong, cửa ngoài cũng như diềm mái, diềm đế đều được chạm khắc các băng cánh sen và hoa cúc liên hoàn nối tiếp nhau. Trên những chấn song con tiện ở cửa có những mảng trang trí long chầu, phong thư, quạt vả, rồng leo hài hòa với toàn bộ cỗ kiệu. Hiện nay, cỗ kiệu vẫn giữ được nguyên lớp sơn thếp cổ truyền. Kiệu mang đậm phong cách thời Hậu Lê và Nguyễn. Kiệu đình Thọ Chương là một trong những cỗ kiệu độc đáo và quý hiếm.

Chu Bình

Bình luận bài viết

Bình luận

BÁO HÀ NAM ĐIỆN TỬ

Giấy phép xuất bản số 68/GP-BTTTT do Bộ Thông tin - Truyền thông cấp ngày 16/2/2017

Địa chỉ: Đình Tràng, phường Lam Hạ, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam

Tổng Biên tập: Nguyễn Duy Tuấn

Điện thoại: (0226) 3852.773 - 3853.342 | Fax: (0226)3853.342

Email: baohanam.dientu@gmail.com

Cấm sao chép dưới mọi hình thức nếu không có sự chấp thuận bằng văn bản. Nha khoa Daisy