Những tháng cuối năm, khi nhu cầu mua sắm hàng hóa của người dân tăng cao cũng là thời điểm hệ thống bán lẻ đồng loạt “tung ra” các chương trình khuyến mại, giảm giá hấp dẫn nhằm kích cầu tiêu dùng. Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý hoạt động khuyến mại, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, thời điểm này, các ngành chức năng của tỉnh đang đẩy mạnh tuyên truyền, kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy định của pháp luật đối với chương trình khuyến mại trên địa bàn.
Hiện nay, chương trình khuyến mại, giảm giá đã trở nên quen thuộc với người tiêu dùng ở hầu hết loại hàng hóa, dịch vụ và được các đơn vị bán lẻ áp dụng dưới nhiều hình thức, như: tặng quà khi mua hàng, giảm giá trực tiếp trên sản phẩm, tham gia bốc thăm trúng thưởng, tích lũy điểm để quy đổi thành tiền hoặc quà tặng... Chị Lại Thùy Linh (Thôn 1 Phù Vân, thành phố Phủ Lý) cho biết: Đối với các mặt hàng tiêu dùng không thật sự thiết yếu, tôi thường “săn sale” (giảm giá) mới mua để tiết kiệm chi phí, nhất là đồ thời trang, hàng gia dụng, đồ điện tử, điện lạnh… Đặc biệt, vào những tháng cuối năm, dịp lễ, Tết, hầu hết các cửa hàng, siêu thị, trung tâm thương mại đều áp dụng chương trình khuyến mại, giảm giá sâu nhất trong năm để kích cầu tiêu dùng và tri ân khách hàng. Dịp này, tôi đã mua được khá nhiều quần áo với mức giá giảm lên tới 50% cho cả nhà diện Tết.
Tuy nhiên, theo phản ánh của chị Linh và nhiều khách hàng, trong các chương trình khuyến mại, hàng hóa cũng có không ít trường hợp là hàng tồn kho nhiều năm, mẫu mã cũ, lẻ size, lẻ số. Nhiều cửa hàng, đơn vị kinh doanh còn lợi dụng các chương trình khuyến mại để đưa vào bày bán những mặt hàng không bảo đảm chất lượng, hàng gần hết hạn sử dụng, tự ý nâng giá sản phẩm lên cao rồi thực hiện giảm giá nhằm đánh lừa tâm lý người tiêu dùng. Có những nơi, hàng và giá sản phẩm không đúng mẫu mã quảng cáo, thậm chí bán cả những sản phẩm không phải thương hiệu của mình. Nguyên tắc chung khi mua hàng giảm giá là không được đổi, trả sản phẩm nên khách hàng gặp nhiều rủi ro khi tiếp cận với chương trình khuyến mại, nhất là khi mua hàng trực tuyến.
Chương trình khuyến mại dịp cuối năm tại siêu thị GO! Hà Nam phường Lam Hạ (thành phố Phủ Lý) thu hút sự quan tâm của người tiêu dùng.
Từ thực tế cho thấy, hoạt động khuyến mại đang ngày càng diễn ra sôi động, nhất là từ sau dịch bệnh Covid -19 trở lại đây. Nguyên nhân là do kinh tế khó khăn, sức mua giảm, các đơn vị bán lẻ phải thường xuyên “chạy” các chương trình khuyến mại, giảm giá để kích cầu tiêu dùng. Theo số liệu từ Sở Công thương, trong 10 tháng năm 2024, sở đã tiếp nhận trên 31.000 hồ sơ thông báo thực hiện khuyến mại, xác nhận cho 3 doanh nghiệp thực hiện chương trình khuyến mại mang tính may rủi. Sở cũng đã tiến hành kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh thương mại, thực hiện khuyến mại đối với 4 doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Kết quả kiểm tra, các đơn vị thực hiện tương đối tốt các quy định về hoạt động khuyến mại theo quy định tại Luật Thương mại; Nghị định số 81/2018/NĐ-CP ngày 22/5/2018 của Chính phủ quy định chi tiết Luật Thương mại về hoạt động xúc tiến thương mại. Tuy nhiên, theo ông Lê Minh Ngọc, Trưởng phòng Quản lý thương mại (Sở Công thương), tại một số đơn vị, hoạt động khuyến mại vẫn còn không ít hạn chế, chương trình khuyến mại có nội dung thông báo thực hiện khuyến mại chưa thể hiện rõ nội dung chi tiết chương trình khuyến mại. Qua kiểm tra xác suất một số chương trình khuyến mại có tổng giá trị giải thưởng, quà tặng dưới 100 triệu đồng, các đơn vị không thực hiện đúng mẫu thông báo hoạt động khuyến mại theo quy định.
Từ năm 2023 đến nay, bên cạnh việc đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn các doanh nghiệp thực hiện đúng quy định hoạt động khuyến mại, qua kiểm tra, Cục Quản lý thị trường tỉnh cũng đã xử phạt vi phạm hành chính số tiền 15 triệu đồng đối với một doanh nghiệp kinh doanh quần áo, phụ kiện thời trang trên địa bàn thành phố Phủ Lý do đơn vị thực hiện không đầy đủ, thực hiện không đúng quy định việc công khai thông tin về hoạt động khuyến mại khi thực hiện khuyến mại.
Ông Vũ Văn Sơn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường tỉnh cho biết: Nhìn chung, trong hoạt động khuyến mại hiện nay, phần lớn doanh nghiệp đã có ý thức tuân thủ pháp luật, tôn trọng và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn còn một số chương trình khuyến mại được tổ chức có nội dung cạnh tranh không lành mạnh. Doanh nghiệp chưa chấp hành nghiêm chỉnh các quy định về hoạt động khuyến mại như công khai các thông tin về tên gọi, địa bàn hoạt động, thời gian khuyến mại, ngày bắt đầu, ngày kết thúc. Số lượng quà tặng, khuyến mại chưa được tuyên truyền rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng. Doanh nghiệp không thực hiện các thủ tục hành chính thông báo khuyến mại đối với các chương trình khuyến mại thông thường hoặc đăng ký khuyến mại đối với chương trình khuyến mại mang tính chất may rủi gửi cơ quan chức năng theo quy định…
Để khắc phục những hạn chế, tồn tại đối với hoạt động khuyến mại, từng bước đưa hoạt động khuyến mại vào nền nếp, đáp ứng yêu cầu công tác quản lý nhà nước, hằng năm, Sở Công thương đều có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện các chương trình khuyến mại gửi các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và doanh nghiệp làm ăn chân chính trước “ma trận” hàng khuyến mại cuối năm 2024 và dịp Tết Nguyên đán 2025, mới đây, Sở Công thương cũng đã có văn bản gửi Cục Quản lý thị trường tỉnh và UBND các huyện, thị xã, thành phố đề nghị phối hợp trong công tác kiểm tra, giám sát hoạt động khuyến mại trên địa bàn. Theo đó, thời điểm này, các ngành chức năng, các địa phương trong tỉnh đang nỗ lực tuyên truyền quy định về hoạt động khuyến mại cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng; công khai quy trình đăng ký, việc tổ chức các hoạt động khuyến mại cũng như bố trí nhân lực tiếp nhận hồ sơ thông báo, đăng ký hoạt động khuyến mại của doanh nghiệp.
Cùng với đó, tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân thực hiện khuyến mại sai quy định về thủ tục đăng ký, mặt hàng, thời gian khuyến mại, lợi dụng khuyến mại để thực hiện các hành vi gian lận thương mại, bán hàng kém chất lượng trục lợi người tiêu dùng. Đặc biệt, đẩy mạnh tuyên truyền đến người tiêu dùng, trước khi mua hàng khuyến mại cần tìm hiểu kỹ thông tin về chương trình khuyến mại, doanh nghiệp và sản phẩm có hàng khuyến mại. Khi phát hiện dấu hiệu gian dối hoặc quyền lợi của mình bị xâm phạm, cần chủ động thông báo đến cơ quan chức năng để được xử lý kịp thời…
Nguyễn Oanh