Đáng ngạc nhiên là chỉ một phần nhỏ trong số hơn 3.000 loài muỗi thực sự chuyên đốt người. Thay vào đó, hầu hết chúng kiếm ăn từ nhiều nguồn khác nhau.
Nhưng muỗi vằn và muỗi anofen được biết đến với sở thích là máu người và vai trò của chúng là trung gian truyền bệnh ở người. Muỗi vằn có liên quan đến zika và sốt xuất huyết, trong khi muỗi anofen mang ký sinh trùng gây bệnh sốt rét.
Một số loài muỗi không chỉ cho thấy sở thích rất mạnh mẽ đối với máu người, chúng dường như cũng "phân biệt đối xử" giữa những người với nhau khi lựa chọn bữa ăn của chúng.
Mặc dù đây chỉ là một giai thoại, nó được chứng minh bởi các nghiên cứu. Vậy tại sao lại như vậy? Yếu tố nào có thể ảnh hưởng đến sự lựa chọn máu của muỗi?
Có rất nhiều nguyên nhân lí giải về vấn đề này, nhưng một số nghe có vẻ chính đáng hơn những nguyên nhân khác.
Một số người nghĩ rằng do nhóm máu, hoặc có làn da đẹp hoặc mồ hôi và thậm chí ăn thức ăn có giấm tỏi hoặc táo có thể ảnh hưởng đến tỷ lệ muỗi cắn theo cách này hay cách khác.
Có rất nhiều những giai thoại giải thích nguyên nhân này nhưng chúng hầu như không có nhiều ảnh hưởng khi kiểm tra bằng khoa học.
Nhưng rất nhiều nỗ lực nghiên cứu được dành ra cho việc tìm hiểu các lựa chọn việc muỗi cắn, chủ yếu với hy vọng điều khiển hành vi của chúng để kiểm soát bệnh ở người.
Tất cả các loài muỗi đều sử dụng cacbondioxit làm chỉ báo tầm xa cho thấy vật chủ ở gần đó. Tuy nhiên, CO₂ có mặt khắp mọi nơi và cung cấp ít thông tin giúp muỗi xác định mục tiêu ưa thích của nó.
Axit lactic đã được chứng minh là một chất hấp dẫn đáng kể cùng với CO₂ và phổ biến hơn nhiều trong mùi của con người so với các động vật khác.
Các hợp chất khác như amoniac, một số axitcacboxylic, acetone và sulcatone cũng giúp bổ sung cho việc muỗi cắn người này.
Tất nhiên, điều này không cho chúng ta biết tại sao những người này bị cắn nhiều hơn người kia, nó chỉ giải thích tại sao con người lại trở thành thức ăn của muỗi chứ không phải chim, bò hay thằn lằn.
Bằng chứng tốt nhất cho sự thúc đẩy sự lựa chọn của muỗi giữa những người khác nhau là sự biến đổi trong hệ vi sinh vật trên da của chúng ta.
Vi sinh trên da người
Vi sinh vật này chủ yếu là vi khuẩn không gây bệnh và nấm sống trên da của chúng ta và trong các lỗ chân lông và nang lông. Sự kết hợp mùi mà chúng phát ra dưới dạng các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi là yếu tố quan trọng trong việc cho muỗi biết chúng ta ngon đến mức nào.
Vi sinh vật trên da của chúng ta không dễ dàng truyền qua lại giữa mọi người thông qua tiếp xúc. Uớc tính cứ 1 triệu vi khuẩn sẽ sống trên mỗi xentimet vuông trên da, và thường bao gồm hàng trăm loài khác nhau.
Điều này có nghĩa là muỗi chọn giữa những người khác nhau có thể không chọn lựa dựa trên "chúng ta" mà đúng hơn là dựa trên thành phần của các vi sinh vật sống trên da của chúng ta.
Với sự biến đổi và sự phong phú của vi khuẩn trong vi sinh vật trên da, có lẽ không ngạc nhiên khi bộ phận cảm mùi và vị giác cực kỳ nhạy cảm của muỗi có thể phát hiện ra những khác biệt này.
Chúng ta chỉ cần xem xét hành vi của muỗi cái ở đây khi chúng cắn, và chỉ khi đó chúng mới đẻ trứng.
Thành phần của vi sinh vật trên da chủ yếu phụ thuộc vào môi trường của chúng ta - những gì chúng ta ăn và nơi chúng ta sống.
Tất cả mọi thứ chúng ta chạm vào, ăn, uống và rửa đều có khả năng tiếp xúc với vi khuẩn mới, nhưng có bằng chứng cho thấy di truyền của một người cũng có thể ảnh hưởng đến vi sinh vật trên da ở mức độ thấp hơn.
Biến đổi di truyền được cho là ảnh hưởng đến cách mà làn da của bạn "hiếu khách" với các loài vi khuẩn sống trên đó.
Điều này có thể thông qua sản xuất protein kiểm soát di truyền trong da. Chúng hoạt động như rào cản và ngăn chặn vi khuẩn hình thành và phát triển trên da, hoặc thông qua các khía cạnh khác như khuynh hướng đổ mồ hôi hoặc da dầu.
Điều đáng nhớ là, vì mồ hôi nguyên chất không có mùi rõ ràng, mồ hôi có thể không chịu trách nhiệm về việc thu hút muỗi.
Thay vào đó, sự thay đổi trong thành phần hóa học của mồ hôi, và tỷ lệ sản xuất mồ hôi giữa những người khác nhau, có thể dẫn đến các điều kiện có lợi cho một số vi khuẩn có thể thu hút muỗi.
Theo dantri.com.vn
Duy Nam