Để Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá góp phần bảo vệ sức khỏe con người; cần khuyến khích, nhân rộng những cách làm hay, các mô hình không thuốc lá dựa vào cộng đồng.
Những năm trước đây, tục mời trầu, mời thuốc là không thể thiếu trong hầu hết các đám cưới. Nhưng hiện nay, tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh đã bỏ tục mời thuốc lá ở đám cưới và đưa việc không hút thuốc trong đám cưới vào hương ước, quy ước nên tình trạng hút thuốc đã giảm rõ rệt.
Năm 2012, thôn Phúc Trung trước đây (nay là thôn Lưu Phúc Mỹ), xã Tượng Lĩnh (Kim Bảng) là thôn đầu tiên của xã đưa quy định cấm hút thuốc lá trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Việc cấm hút thuốc lá được đưa vào quy ước, hương ước làng, mỗi người dân trong thôn đều phải thực hiện nghiêm túc và coi đó là nội dung quan trọng để phân loại, đánh giá, xếp loại công nhận danh hiệu gia đình văn hóa hằng năm. Sau gần 10 năm triển khai thực hiện, đến nay, 100% người dân trong thôn nghiêm chỉnh chấp hành và trở thành điểm sáng trong phong trào xây dựng đời sống văn hóa tại cơ sở.
Cán bộ thôn Lưu Phúc Mỹ, xã Tượng Lĩnh (Kim Bảng) tuyên truyền về tác hại của thuốc lá tới người dân.
Đồng chí Trần Thế Công, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Lưu Phúc Mỹ cho biết: Ngày đầu thực hiện quy định không hút thuốc trong đám cưới, nhiều người dân trong thôn chưa đồng tình ủng hộ. Họ quan niệm rằng, việc cưới hỏi là một trong ba việc lớn của đời người, nếu không có thuốc lá mời khách, có nghĩa là gia chủ không chu đáo. Vì thế chỗ nào có nhiều nam giới ngồi uống nước là chỗ đó khói thuốc bay nghi ngút, thậm chí, có những thiếu niên 15, 16 tuổi đã bắt đầu tập hút thuốc. Sau khi việc cấm hút thuốc lá được thôn đưa vào quy ước, hương ước, cấp ủy, chi bộ thôn đã họp bàn, yêu cầu gia đình các cán bộ, đảng viên tiên phong, gương mẫu, đi đầu thực hiện. Cùng với đó, để tạo sự đồng thuận trong nhân dân, cấp ủy, chi bộ thôn đã chỉ đạo các đoàn thể trong thôn “đi từng ngõ, gõ từng nhà” tuyên truyền, vận động đoàn viên, hội viên. Do đó, gần 10 năm trở lại đây, việc hút thuốc lá trong thôn đã giảm hẳn, 100% đám cưới, đám hỏi trong thôn không còn tình trạng bày thuốc lá trên bàn và mời khách hút thuốc.
Đồng chí Phạm Văn Tiến, Bí thư Đảng ủy xã Tượng Lĩnh cho biết: Thực hiện nếp sống văn hóa mới ở khu dân cư, địa phương đặc biệt quan tâm đẩy mạnh phong trào thực hiện nếp sống văn minh, tiết kiệm trong việc cưới, việc tang và lễ hội, coi đó là tiêu chí quan trọng gắn với phong trào xây dựng nông thôn mới. Đặc biệt, năm 2013, thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, xã đã triển khai đồng loạt tới 4 thôn đưa việc cấm thuốc lá vào quy ước, hương ước. Đây cũng là 1 nội dung tiêu chuẩn thi đua quan trọng để làm cơ sở đánh giá chất lượng cán bộ, đảng viên, tiêu chí công nhận danh hiệu gia đình văn hóa, làng văn hóa hằng năm. Với cách làm này, đến nay trên địa bàn xã, 100% đám cưới không bày thuốc lá ra bàn và mời khách hút thuốc, tỷ lệ người dân trong xã hút thuốc ước còn dưới 10%.
Giống như xã Tượng Lĩnh, xã Đồng Hóa (Kim Bảng) nhiều năm qua cũng trở thành điểm sáng trong phong trào xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở. Trong đó, việc không sử dụng thuốc lá trong đám cưới đã được người dân nơi đây thực hiện từ nhiều năm nay. Là người hưởng ứng đám cưới văn hóa, chị Cao Thị Bích Thủy, thôn Phương Lâm chia sẻ: Được Đoàn Thanh niên tuyên truyền, tôi và bạn trai thống nhất tổ chức đám cưới đơn giản, gọn nhẹ, tránh gây lãng phí, tạo gánh nặng cho gia đình. Đặc biệt, đám cưới của 2 chúng tôi không có thuốc lá. Tôi thấy đây là một việc làm cần thiết. Bởi lẽ, thực hiện đúng như vậy có nghĩa là mình thực hiện theo đúng quy ước làng và góp phần bảo đảm sức khỏe cho mọi người, đồng thời tránh gây lãng phí cho gia đình... Ông Ngô Thanh Hiếu, Chủ tịch UBND xã Đồng Hóa cho biết: Hiện nay, quy ước, hương ước của 6/6 thôn trên địa bàn xã đều quy định cấm bày thuốc lá trên bàn và mời khách hút thuốc lá khi có đám cưới. Xã đã ban hành quy chế trong xây dựng đời sống văn hóa cơ sở gắn với xây dựng nông thôn mới. Trong đó, chú trọng công tác tuyên truyền đến cán bộ, đảng viên và nhân dân nâng cao nhận thức, hành động về công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá. Vì vậy, nhiều người dân đã nêu cao ý thức, giảm, bỏ hoặc nhắc nhau không hút thuốc lá để hạn chế tác hại do thuốc lá gây ra. Đây chỉ là 2 đơn vị điển hình trong việc ban hành quy chế việc cấm hút thuốc lá trong việc cưới, việc tang và lễ hội.
Theo thống kê của Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch, hiện nay trên địa bàn tỉnh có 86/109 xã và 528/684 thôn, tổ dân phố đưa nội dung không đặt thuốc lá trên bàn, không mời khách thuốc lá vào quy chế và hương ước, quy ước làng. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, tình trạng hút thuốc lá ở đám cưới tại các địa phương vẫn còn cao. Nguyên nhân là do một số gia chủ vẫn giữ quan niệm truyền thống bày thuốc lá trên bàn và mời khách hút thuốc. Mặt khác, công tác tuyên truyền, phổ biến về tác hại của thuốc lá tới người dân còn hạn chế.
Để Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá góp phần bảo vệ sức khỏe con người; cần khuyến khích, nhân rộng những cách làm hay, các mô hình không thuốc lá dựa vào cộng đồng. Mỗi người dân, cơ quan, đơn vị, địa phương cần tiếp tục nêu cao tinh thần trách nhiệm, thực hiện nghiêm quy định của pháp luật về công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Trần Ích