Trong nhiều năm qua, việc chăm lo giải quyết nhà ở cho người dân luôn được các cấp ủy, chính quyền tỉnh Hà Nam quan tâm; đặc biệt là chương trình đầu tư xây dựng nhà ở xã hội nhằm giải quyết nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp và người lao động tại các KCN trên địa bàn. Nhiều chương trình ưu đãi, hỗ trợ các đối tượng chính sách xã hội cải thiện nhà ở được triển khai khá hiệu quả ở các địa phương trong tỉnh. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện các chính sách về nhà ở xã hội bộc lộ một số khó khăn, vướng mắc cần được giải quyết.
Những tín hiệu khả quan
Theo báo cáo tình hình triển khai đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân, người thu nhập thấp của UBND tỉnh Hà Nam, tính đến hết tháng 7/2022, toàn tỉnh có 05 dự án nhà ở công nhân đã và đang được triển khai thực hiện, với tổng diện tích sử dụng đất khoảng 7,52 ha; trong đó, tổng diện tích sàn là 145.255m2, tổng số căn hộ là 2.612 căn. Hiện đã có 02 dự án đã hoàn thành là: Khu thương mại, dịch vụ, nhà ở đô thị và nhà ở công nhân Happytex (TP Phủ Lý) và Dự án ký túc xá Công ty Honda Việt Nam giai đoạn I; 03 dự án đang triển khai gồm: Dự án nhà ở xã hội thuộc Trung tâm thương mại, văn phòng kết hợp nhà ở phục vụ công nhân KCN Đồng Văn; Dự án Ký túc xá Công ty Honda Việt Nam giai đoạn II; Dự án Khu dịch vụ nhà công nhân KCN Đồng Văn IV (huyện Kim Bảng).
Khu nhà ở xã hội tại Khu đô thị Đồng Văn Xanh.
Như vậy, ngoài 05 dự án trên, hiện Dự án Khu thiết chế công đoàn tại KCN Đồng Văn II, thị xã Duy Tiên (do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đầu tư) cũng đã hoàn thành giai đoạn I với 5 khối nhà 5 tầng cho công nhân thuê, với diện tích xây dựng 2.715m2, tổng diện tích sàn 13,575m2, 244 căn hộ cho thuê. Giai đoạn II, các sở, ngành trong tỉnh đang khẩn trương hoàn thiện thủ tục để thu hút các nhà đầu tư tham gia đầu tư xây dựng. Theo đó, qui mô giai đoạn II gồm 4 tòa nhà cao 14 tầng, tổng diện tích sàn khoảng 63.571,2m2, 929 căn hộ và các công trình hạ tầng kỹ thuật xã hội như: nhà văn hóa, cây xanh, thể dục, thể thao, bãi đỗ xe...
Riêng đối với nhà ở cho người thu nhập thấp, hiện có 02 dự án đã và đang triển khai với tổng diện tích sử dụng đất là 37.323 m2, tổng diện tích sàn 64.522m2, bao gồm: dự án Khu nhà ở xã hội thuộc Khu đô thị Đồng Văn Xanh tại phường Duy Hải, thị xã Duy Tiên đã cơ bản hoàn thành với tổng số 372 căn hộ và dự án nhà ở xã hội tại phường Đồng Văn, thị xã Duy Tiên đã được khởi công xây dựng tháng 4/2022, với 564 căn...
Với quan điểm, phát triển nhà ở trên địa bàn phù hợp với chiến lược nhà ở quốc gia, chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của tỉnh theo từng giai đoạn bảo đảm tuân thủ quy định của pháp luật về nhà ở, các định hướng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch đô thị, nông thôn và chương trình phát triển đô thị; trong đó, chú trọng phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho thuê, nhà ở cho công nhân các KCN, bảo đảm an sinh xã hội... mới đây, HĐND tỉnh Hà Nam đã ban hành Nghị quyết số 25/NQ-HĐND ngày 20/4/2022 thông qua chương trình phát triển nhà ở tỉnh Hà Nam giai đoạn 2021-2030. Ngày 21/6/2022, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 16/2022/QĐ-UBND quy định chính sách hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn tỉnh Hà Nam; UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 601/KH-UBND ngày 8/3/2022 triển khai thực hiện các chương trình tín dụng chính sách theo Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 30/1/2022 của Chính phủ về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và triển khai Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ chương trình.
Không chỉ ban hành những cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội, bố trí quỹ đất nhà ở công nhân, nhà ở xã hội, tỉnh Hà Nam cũng đã xây dựng danh mục dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội giai đoạn 2022-2025... Đây chính là những tín hiệu khả quan đối với chương tình phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dù chặng đường phía trước vẫn còn những tồn tại vướng mắc cần khắc phục.
Tiếp tục tháo gỡ vướng mắc
Đánh giá về chương trình phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân trên địa bàn tỉnh Hà Nam trong thời gian qua, ông Nguyễn Quang Huy, Giám đốc Sở Xây dựng cho biết: Mặc dù, chương trình phát triển nhà ở công nhân, nhà ở xã hội đã được tỉnh đặc biệt quan tâm nhưng tiến độ đầu tư xây dựng của một số dự án nhà ở xã hội cho công nhân và người có thu nhập thấp trên địa bàn vẫn chậm. Nguyên nhân chủ yếu là do cơ chế chính sách chưa hấp dẫn, nhiều thủ tục có liên quan nên chưa thu hút, hấp dẫn các nhà đầu tư. Việc bố trí quỹ đất 20% phát triển nhà ở xã hội theo quy định tại các dự án nhà ở (thuộc các đô thị loại III trở lên) có qui mô khá nhỏ, không mang tính chất tập trung. Đặc biệt, theo quy định của Luật Đất đai, sử dụng đất thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội lại không thuộc trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất, cho thuê đất.
Tuy nhiên, với quỹ đất nhà ở xã hội thuộc quỹ đất 20% trong các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị đã được giải phóng mặt bằng, san nền, đầu tư hạ tầng kỹ thuật xung quanh khu đất (trường hợp nhà nước sử dụng quỹ đất này để giao cho tổ chức khác thực hiện đầu tư xây dựng nhà ở xã hội), sau khi đất được bàn giao cho địa phương quản lý để thu hút đầu tư được xác định là tài sản công (quản lý, sử dụng, xử lý thực hiện theo qui định của pháp luật về tài sản công). Những bất cập trong các qui định của pháp luật cũng chính là rào cản ảnh hưởng đến tiến độ thu hút và triển khai các dự án đầu tư nhà ở xã hội và nhà ở công nhân...
Vì vậy, để thực hiện hiệu quả Chương trình phát triển nhà ở tỉnh Hà Nam giai đoạn 2021-2030, phấn đấu đến năm 2025, hoàn thành 327.266m2 sàn nhà ở cho các đối tượng xã hội; trong đó, có 229.900m2 sàn nhà ở cho công nhân, trong thời gian tới, tỉnh Hà Nam sẽ tập trung triển khai một số giải pháp trọng tâm nhằm tháo gỡ những khó khăn trên. Trước tiên, tiếp tục rà soát, bố trí đủ quỹ đất nhà ở phục vụ lao động các KCN, cụm công nghiệp theo qui định; đặc biệt, kiểm soát chặt chẽ các chủ đầu tư nhà ở thương mại trong việc thực hiện dành quỹ đất 20% để phát triển nhà ở xã hội. Trong trường hợp chủ đầu tư các dự án không triển khai hoặc triển khai chậm theo tiến độ đã được phê duyệt, tỉnh sẽ thực hiện thu hồi và giao cho các nhà đầu tư có năng lực để triển khai đầu tư, tránh lãng phí quỹ đất. Riêng về nguồn vốn, tỉnh sẽ chỉ đạo các ngành triển khai hiệu quả Đề án hỗ trợ vốn tín dụng chính sách để thuê, mua nhà ở xã hội; xây dựng mới, cải tạo hoặc sửa chữa nhà để ở trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2022-2025. Theo đó, sẽ bảo đảm nguồn lực tín dụng ưu đãi hỗ trợ các đối tượng khó khăn về nhà ở; nhất là đối với người lao động trong các KCN, cụm công nghiệp được vay để mua nhà ở xã hội.
Để đẩy nhanh tiến độ hoàn thành và đưa vào sử dụng các dự án nhà ở công nhân, nhà ở cho người thu nhập thấp, hiện thực hóa giấc mơ có nhà cho người thu nhập thấp, công nhân trong các khu, cụm công nghiệp, mới đây trong báo cáo trình Bộ Xây dựng về tình hình triển khai đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân, người thu nhập thấp trên địa bàn, tỉnh Hà Nam đã đề nghị Bộ Xây dựng khảo sát, đề xuất Chính phủ sớm hỗ trợ kinh phí trong chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội cho Hà Nam để thực hiện đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở công nhân trong năm 2022-2023. Đồng thời, sớm có hướng dẫn tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến thủ tục hành chính; bổ sung các chính sách hấp dẫn để thu hút các nhà đầu tư thực hiệc các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân trên địa bàn.
Minh Thu