Trường Sa bừng lên sức sống từ nguồn năng lượng sạch

Những tấm pin năng lượng mặt trời, những cột tua bin điện gió ngày nay đã không còn là hình ảnh xa lạ ở quần đảo Trường Sa - vùng biển đảo tiền tiêu của Tổ quốc.

Hướng tới xu thế sử dụng, khai thác nguồn năng lượng sạch, thân thiện với môi trường, một số năm gần đây tại quần đảo Trường Sa (tỉnh Khánh Hòa), những mô hình năng lượng sạch, hiện đại, tiên tiến (điện gió, điện mặt trời) đã được lắp đặt và đi vào vận hành thường xuyên, đạt hiệu quả cao. Những tấm pin năng lượng mặt trời, những cột tua bin điện gió ngày nay đã không còn là hình ảnh xa lạ ở quần đảo Trường Sa - vùng biển đảo tiền tiêu của Tổ quốc.

Quần đảo Trường Sa, nơi có những cán bộ, chiến sĩ, người dân đang ngày đêm sinh sống, công tác, thực hiện nhiệm vụ trực chiến giữa biển khơi, xa đất liền trong điều kiện thời tiết vô cùng khắc nghiệt. Thời tiết ở Trường Sa mưa, nắng thất thường. Lúc nắng thì nắng cháy da cháy thịt, lúc mưa thì mưa xối xả kèm theo gió lớn và những đợt sóng gầm gào. Nhiều hôm biển động, sóng to xô tràn nền nhà, lối đi, sóng đánh cao đến mức đọng thành vũng trên mái nhà. Nhưng ít ai có thể tưởng tượng được, chính từ những yếu tố tự nhiên khắc nghiệt đặc thù như gió lớn, bức xạ mặt trời… là điều kiện lý tưởng để nơi đây xây dựng hệ thống năng lượng sạch quy mô, đồng bộ, khép kín, hiệu quả.

Trước đây, khi hệ thống năng lượng sạch chưa được lắp đặt tại quần đảo Trường Sa, các đảo phải sử dụng máy nổ chạy bằng dầu, tiếng ồn rất ảnh hưởng đến công việc cũng như đời sống sinh hoạt của quân và dân. Việc duy trì nguồn điện ổn định cũng rất khó khăn, thường chỉ dùng vài giờ vào buổi tối và trong trường hợp thật cần thiết. Mặt khác, sử dụng máy nổ khá tốn kém về chi phí vật chất cũng như công sức vận chuyển và gây ra nguy cơ ô nhiễm môi trường từ khí thải. 

Nhận thấy tiềm năng cũng như sự cần thiết của việc tìm kiếm nguồn năng lượng phù hợp điều kiện tự nhiên, khoảng năm 2008, các điểm đảo thuộc quần đảo Trường Sa đã được đầu tư lắp đặt hệ thống điện năng lượng sạch. Chỉ sau gần 1 năm thi công, hệ thống đã kịp hoàn thành đúng tiến độ và đáp ứng được 100% nhu cầu sử dụng điện trên khắp quần đảo Trường Sa, với hàng nghìn tấm pin năng lượng mặt trời, hàng trăm tua bin gió, đèn tìm kiếm và hơn 1.000 đèn LED. Hệ thống dựa trên nguyên tắc tận dụng nguồn năng lượng gió và bức xạ mặt trời với nền nhiệt cao tại các đảo để chuyển hóa thành năng lượng điện, phục vụ sinh hoạt và huấn luyện sẵn sàng chiến đấu.

Tại các đảo nổi, đảo chìm thuộc quần đảo Trường Sa, hình ảnh những cột tua bin gió cao hàng chục mét, những tấm pin năng lượng mặt trời phủ kín nóc các mái nhà, các vị trí theo yêu cầu của cơ quan chuyên môn đã trở nên quen thuộc. Từ khi các đảo có năng lượng sạch, việc sinh hoạt, giải trí, những hoạt động chuyên môn, nhất là tuần tra canh gác ban đêm đã trở nên thuận tiện hơn rất nhiều. Năng lượng sạch được cán bộ, chiến sỹ các đảo sử dụng hiệu quả, khoa học, tận dụng tối đa nguồn năng lượng từ tự nhiên. Những ngày nắng to, ít gió, hệ thống năng lượng mặt trời sẽ đóng vai trò chủ đạo. Những ngày mưa, trời không có nắng, hệ thống điện gió sẽ hoạt động bù vào phần năng lượng thiếu hụt. Sự bù trừ này bảo đảm luôn có điện phục vụ sinh hoạt trên đảo. Riêng hệ thống chiếu sáng trên các đảo lại sử dụng một nguồn năng lượng độc lập, từ các tấm pin mặt trời. Việc này giúp giảm gánh nặng lên hệ thống điện gió và điện mặt trời dùng cho sinh hoạt. Điều đặc biệt, trên đảo Song Tử Tây còn sử dụng công nghệ lọc nước biển tiết kiệm năng lượng được vận hành bằng nguồn điện gió, năng lượng mặt trời, bảo đảm nhu cầu sử dụng nước ngọt cho toàn bộ cư dân trên đảo.

Mặc dù được vận hành trên nguyên tắc tận dụng năng lượng từ tự nhiên, song hệ thống năng lượng sạch của các đảo lại đối mặt với nhiều nguy cơ bị xâm hại đến từ chính các yếu tố tự nhiên bất lợi tại nơi đây. Bởi vậy, công tác vận hành, kiểm tra, bảo dưỡng hệ thống luôn được cán bộ, chiến sỹ các đơn vị đặc biệt quan tâm. Tại đảo chìm Đá Thị, tuy quân số ít hơn nhiều so với đảo nổi, song tại đảo vẫn phân công tổ chuyên trách chuyên khai thác, vận hành, kiểm tra, bảo dưỡng hệ thống điện gió, điện mặt trời. Theo Đại úy Đoàn Văn Nam, Chính trị viên đảo Đá Thị, tổ chuyên trách có các đồng chí quân nhân chuyên nghiệp được đào tạo bài bản về kỹ thuật. Mặt khác, cán bộ, chiến sỹ trên đảo luôn đề cao tinh thần tự học để sử dụng, bảo quản, bảo dưỡng. Việc thực hành tiết kiệm điện, phân bổ thời gian sử dụng điện hợp lý cũng được bảo đảm, góp phần tăng cường tuổi thọ cho hệ thống quạt gió, pin, ắc quy. Kịp thời chỉ đạo, khắc phục triệt để, không để xảy ra hiện tượng hỏng hóc do sử dụng sai quy trình, quá tải gây sập nguồn. 

Nhớ lại trận bão Tembin lịch sử hồi cuối năm 2017 đã gây thiệt hại nặng nề trên quần đảo Trường Sa, Đại úy Đoàn Văn Nam (khi đó là Chính trị viên đảo chìm Tốc Tan C) chia sẻ: Nghe tin báo bão, toàn đảo đã chủ động thực hiện công tác phòng, chống theo đúng chỉ đạo của cấp trên. Đặc biệt, với hệ thống năng lượng sạch trên đảo, cán bộ, chiến sỹ phải chằng buộc, bó bọc thật kỹ tới từng chi tiết nhỏ nhất của thiết bị. May mắn khi bão đổ bộ đúng vào đợt triều cường đang xuống, nên sức ảnh hưởng của bão với đảo Tốc Tan C, tới hệ thống năng lượng sạch nói riêng, cơ sở vật chất của đảo nói chung ít hơn so với những đảo chìm khác trong quần đảo.

45 năm sau ngày giải phóng, từ bao công sức xây dựng, củng cố của lớp lớp thế hệ cán bộ, chiến sĩ, nhân dân, quần đảo Trường Sa hôm nay bừng lên sức sống, vươn mình giữa Biển Đông. Hệ thống năng lượng sạch đang ngày ngày góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng đời sống sinh hoạt, chiến đấu tại “quần đảo bão tố”. Giữa biển đêm, Trường Sa lung linh ánh điện, ánh điện thắp sáng sức sống bền bỉ, thắp sáng ý chí vững vàng quyết tâm bảo vệ vững chắc chủ quyền Tổ quốc của quân dân huyện đảo nơi đầu sóng ngọn gió.

Nguyễn Khánh