Thời gian qua, Tòa án nhân dân (TAND) hai cấp trong tỉnh đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng xét xử các vụ án theo đúng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra đối với lộ trình cải cách tư pháp (CCTP). Cơ bản các vụ án được đưa ra xét xử kịp thời, bảo đảm đúng người, đúng pháp luật, góp phần tích cực trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.
Năm 2024 (từ 1/10/2023 đến 30/9/2024), TAND hai cấp trong tỉnh đã giải quyết, xét xử 2.065/2.246 vụ, việc, đạt tỷ lệ 92% (trong đó, cấp tỉnh xét xử 369/395 vụ, cấp huyện xét xử 1.696/1.851 vụ). Đồng thời, phối hợp với các cơ quan làm án đẩy nhanh tiến độ xây dựng và đưa ra xét xử 3 vụ án với 10 bị cáo thuộc diện Ban Chỉ đạo tỉnh về phòng chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo; xây dựng và đưa ra xét xử 103 vụ án với 114 bị cáo; tổ chức xét xử 85 vụ án rút kinh nghiệm theo yêu cầu CCTP; tổ chức xét xử 15 phiên tòa trực tuyến theo tinh thần Nghị quyết 33/2021/QH15 của Quốc hội khóa XV; tỷ lệ bản án, quyết định bị hủy, sửa là 19/2.065 vụ, chỉ chiếm 0,92%. Ngoài ra, TAND hai cấp trong tỉnh còn thực hiện công khai 1.164 bản án, quyết định trên cổng thông tin điện tử của tòa án; tham gia đặt 332 câu hỏi và 387 câu trả lời cho phần mềm trợ lý ảo; đề xuất 3 bản án có hiệu lực pháp luật để xây dựng và phát triển án lệ. Việc xét xử các vụ án hình sự bảo đảm đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không có trường hợp kết án oan sai người vô tội hoặc bỏ lọt tội phạm. Đặc biệt, đối với những vụ án hình sự trọng điểm, dư luận xã hội quan tâm, TAND hai cấp đã tích cực phối hợp với cơ quan điều tra, truy tố, khẩn trương nhanh chóng hoàn thiện hồ sơ để sớm đưa ra xét xử.
Điểm cầu trung tâm Tòa án nhân dân tỉnh trong một phiên tòa hình sự trực tuyến rút kinh nghiệm.
Đối với các phiên tòa dân sự, kinh doanh thương mại, hành chính và lao động, TAND hai cấp trên địa bàn tăng cường công tác đối thoại trong các vụ án hành chính; kiên trì hòa giải trong các vụ án dân sự nhằm giúp các đương sự hiểu rõ quy định của pháp luật nên số vụ án hòa giải đạt kết quả cao (đạt tỷ lệ 85,2% các vụ việc giải quyết). Bên cạnh đó, thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để đổi mới các thủ tục hành chính, tư pháp, ứng dụng công nghệ thông tin vào các quy trình, thủ tục hành chính bổ trợ cho hoạt động xét xử tại tòa án, giải quyết các yêu cầu của công dân. Công tác cải cách tập trung vào việc tiếp nhận và xử lý đơn khởi kiện; hồ sơ kháng cáo, kháng nghị, hồ sơ do viện kiểm sát chuyển đến; đơn khiếu nại, tố cáo hành vi tố tụng, quyết định tố tụng của tòa; cung cấp tài liệu, bản án quyết định có trong hồ sơ vụ án của công dân có yêu cầu, tiếp công dân và công khai minh bạch các hoạt động của tòa án.
Đồng chí Trần Hữu Quân, Chánh án TAND tỉnh cho biết: Có được kết quả đó, Ban Cán sự Đảng, lãnh đạo TAND tỉnh đã ban hành nghị quyết, kế hoạch, tổ chức quán triệt, chỉ đạo các đơn vị, cán bộ, công chức thực hiện nghiêm túc. Đồng thời, tăng cường công tác lãnh đạo, quản lý, chỉ đạo, điều hành; quan tâm bồi dưỡng, nâng cao trình độ nghiệp vụ, trách nhiệm cho cán bộ, công chức, thẩm phán, thư ký cũng như chất lượng xét xử của hội thẩm nhân dân. Trong quá trình thụ lý hồ sơ vụ án, cán bộ, thẩm phán được phân công nhiệm vụ theo dõi, thụ lý, xét xử chủ động nghiên cứu hồ sơ, nắm chắc nội dung vụ án; phối hợp cùng điều tra viên, kiểm sát viên thu thập bổ sung những tài liệu cần thiết cho việc giải quyết vụ án, nhằm tạo sự chủ động cho hội đồng xét xử trong việc điều hành phiên tòa. Hầu hết các phiên tòa được tổ chức bảo đảm nguyên tắc tranh tụng tại tòa, không hạn chế thời gian tranh tụng, kiểm sát viên thực hiện đối đáp đến cùng, tạo sự dân chủ, công khai, khách quan. Các phán quyết của hội đồng xét xử đều dựa trên kết quả tranh tụng công khai tại phiên tòa, không bó hẹp phạm vi cáo trạng truy tố. Do vậy, công tác xét xử, chất lượng giải quyết các vụ án ngày càng được nâng lên, tỷ lệ án bị sửa, hủy do lỗi chủ quan của thẩm phán giảm rõ rệt.
Xác định nâng cao chất lượng, hiệu quả xét xử các vụ án là nhiệm vụ trọng tâm trong thực hiện lộ trình CCTP, thời gian tới, TAND hai cấp trong tỉnh tiếp tục thực hiện nghiêm túc nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Tỉnh ủy Hà Nam về công tác tư pháp và CCTP, Nghị quyết của Ban cán sự đảng, Chỉ thị của Chánh án TAND tối cao về thực hiện các nhiệm vụ công tác trọng tâm tòa án; tăng cường phối hợp với lực lượng công an và Viện Kiểm sát nhân dân cùng cấp thực hiện đồng bộ các giải pháp đẩy nhanh tiến độ gắn với nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ việc. Cùng với đó, tiếp tục nâng cao chất lượng tổ chức các phiên tòa, bảo đảm xét xử nghiêm minh, khách quan, công bằng, đúng pháp luật, không để xảy ra oan sai hay bỏ lọt tội phạm; tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm, phiên tòa trực tuyến, phiên tòa lưu động; làm tốt công tác hòa giải trong giải quyết các vụ án dân sự cũng như việc tổ chức đối thoại trong giải quyết các vụ án hành chính; thực hiện công khai bản án theo quy định; tập trung cải cách thủ tục hành chính tư pháp bảo đảm công khai, minh bạch tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi giải quyết công việc tại tòa án, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của tòa án, tiến tới xây dựng tòa án điện tử...
Trần Ích