Từ tháng 3/2023 nguồn cung một số loại vắc - xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng (TCMR) tạm dừng nên các địa phương trên toàn quốc, trong đó có Hà Nam không có một số loại vắc - xin để tiêm cho trẻ em trong độ tuổi. Tuy nhiên, nhờ thực hiện tốt công tác tuyên truyền về tầm quan trọng, sự cần thiết của tiêm chủng mà TCMR đã được thực hiện bền bỉ, liên tục, nhận thức của người dân đã được nâng cao, nên dù thiếu vắc - xin nhiều gia đình vẫn tìm cách cho con đi tiêm dịch vụ. Nhờ thế dù thiếu một số loại vắc - xin nhưng tỷ lệ tiêm vắc - xin chương trình TCMR của Hà Nam giảm không đáng kể. Thực hiện Nghị quyết số 98/NQ-CP ngày 10/7/2023 của Chính phủ về việc bố trí ngân sách trung ương năm 2023 cho Bộ Y tế để mua vắc - xin cho chương trình TCMR, tỉnh cũng đã hoàn thành các công việc cần thiết để bảo đảm có đủ vắc - xin tiêm cho trẻ thuộc chương trình TCMR trong thời gian sớm nhất.
Thông tin từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nam cho biết, 2 loại vắc - xin bị thiếu là vắc - xin DPT-VGB-Hib (thường gọi là vắc - xin 5 trong 1, có khả năng phòng các bệnh: bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi do Hip và viêm màng não mủ do Hip) và vắc - xin DPT (có khả năng phòng 3 bệnh truyền nhiễm: bạch hầu, ho gà, uốn ván). Thời gian thiếu là từ tháng 3/2023.
Việc thiếu 2 loại vắc - xin này có làm giảm tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ của trẻ trong độ tuổi tham gia chương trình TCMR 6 tháng đầu năm, tuy nhiên mức giảm không đáng kể vì nhiều gia đình đã đưa con em trong độ tuổi tiêm chủng ra các cơ sở tiêm vắc - xin dịch vụ.
Chị Nguyễn Thu Phương, ở Phường Lương Khánh Thiện, thành phố Phủ Lý có con trong độ tuổi TCMR. Chị cho biết qua nắm thông tin trên báo đài, qua tuyên truyền của cán bộ y tế cơ sở chị hiểu rõ sự cần thiết của việc tiêm vắc - xin phòng các bệnh cho trẻ trong độ tuổi. Khi nắm được thông tin không có vắc - xin 5 trong 1 và vắc - xin DPT từ tháng 3/2023, chị đã đưa con ra một phòng tiêm vắc - xin dịch vụ để con được tiêm vắc - xin đúng lịch. Tiêm ở trạm y tế (TYT) thì không mất chi phí, tiêm ở dịch vụ mất một khoản phí nhưng vì sức khỏe của con chị chấp nhận đầu tư.
Chị Nguyễn Thị Diên, Trạm trưởng TYT Phường Lương Khánh Thiện cho biết, nắm được thông tin từ tháng 3/2023 tạm thời chưa có 2 loại vắc - xin trong chương trình TCMR chị đã thông báo cho phụ huynh có con trong diện tiêm, tư vấn nếu có điều kiện nên cho con tiêm ở các cơ sở tiêm dịch vụ, còn không thì chờ đến khi có vắc - xin về. Các gia đình ở thành phố có điều kiện kinh tế hơn nên đều đầu tư cho các cháu đi tiêm dịch vụ. Nên dù thiếu 2 loại vắc - xin nhưng tỷ lệ TCMR đầy đủ của trẻ trong độ tuổi trên địa bàn phường 6 tháng đầu năm không hề bị giảm, vẫn đạt trên 47%, đạt kế hoạch đề ra. Những năm trước tỷ lệ tiêm vắc - xin cho trẻ trong độ tuổi của phường luôn đạt khoảng 95-96% trở lên.
Tiêm vắc - xin cho trẻ tại một cơ sở tiêm chủng dịch vụ trên địa bàn thành phố Phủ Lý. Ảnh: Đan Vũ
Ở các vùng nông thôn người dân ít có điều kiện hơn nhưng một số gia đình vẫn cố gắng cho con đi tiêm vắc - xin dịch vụ. Tại xã Thi Sơn, huyện Kim Bảng, ông Đinh Văn Nam, Trưởng TYT xã cho biết từ tháng 3 năm nay khi không có 2 loại vắc - xin 5 trong 1 và DPT YT cũng đã thông báo với các gia đình có con trong độ tuổi. Trên địa bàn xã có một cơ sở tiêm vắc - xin dịch vụ, nhiều gia đình cố gắng bố trí cho con em đi tiêm. Một số gia đình chờ vắc - xin của chương trình TCMR. Thiếu 2 loại vắc - xin, tỷ lệ TCMR của trẻ trong độ tuổi có giảm chút ít. Cụ thể 6 tháng đầu năm đạt khoảng 37% với số thống kê được. Thực tế có thể cao hơn nhiều do chưa thống kê số trẻ được tiêm chủng các mũi dịch vụ.
Theo số liệu từ CDC Hà Nam, 6 tháng đầu năm 2023 toàn tỉnh có khoảng trên 10.600 trẻ trong độ tuổi tham gia chương trình TCMR. Dù thiếu 2 loại vắc - xin, tỷ lệ trẻ tham gia tiêm chủng đầy đủ 6 tháng qua đạt khoảng trên 45%, có giảm nhưng không nhiều, thấp hơn khoảng 2,5% so với chỉ tiêu giao. Các bệnh truyền nhiễm phổ biến mà các loại vắc - xin trong chương trình TCMR trên địa bàn tỉnh đều bình thường, không phát sinh vấn đề.
Ông Trần Đắc Tiến, Phó Giám đốc CDC Hà Nam cho biết: Sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết số 98/NQ-CP ngày 10/7/2023 về việc bố trí ngân sách trung ương năm 2023 cho Bộ Y tế để mua vắc - xin cho chương trình TCMR, thực hiện sự chỉ đạo, Trung tâm đã hướng dẫn các địa phương rà soát, xác định nhu cầu vắc - xin theo từng chủng loại, cơ cấu vắc - xin cần thiết,… đến hết năm 2023 và 6 tháng đầu năm 2024. CDC Hà Nam đã thống kê số lượng vắc - xin các đơn vị báo cáo lên, tổng hợp gửi cấp có thẩm quyền, bảo đảm khi Bộ Y tế có vắc-xin Hà Nam sẽ nhận được đúng số lượng, chủng loại như yêu cầu. Theo đó từ nay đến cuối năm 2023 Hà Nam đề nghị được cấp khoảng trên 101.500 liều vắc - xin phục vụ chương trình TCMR tiêm cho trẻ dưới 1 tuổi, trong đó 2 loại vắc - xin thiếu từ tháng 3/2023: 5 trong 1 đề nghị cấp trên 17.400 liều, vắc - xin DPT 13.400 liều. Số lượng này đã bao gồm cả nhu cầu vắc - xin để triển khai tiêm bù cho những trẻ thiếu mũi tiêm trong những tháng qua. Nhu cầu vắc - xin gối đầu 6 tháng đầu năm 2024 của tỉnh tiêm cho trẻ dưới 1 tuổi cần khoảng gần 129.000 liều.
Chương trình TCMR của Việt Nam bắt đầu triển khai năm 1981, cung cấp dịch vụ tiêm chủng miễn phí cho trẻ em dưới 1 tuổi phòng các bệnh truyền nhiễm phổ biến và gây tử vong cao. Chương trình dần được mở rộng cả về địa bàn và đối tượng tiêm chủng. Từ năm 1985 đến nay toàn bộ trẻ em dưới 1 tuổi trên toàn quốc đã có cơ hội được tiếp cận với chương trình TCMR. Đến năm 2010 đã có 11 loại vắc - xin phòng các bệnh truyền nhiễm phổ biến, nguy hiểm cho trẻ em được đưa vào chương trình TCMR bao gồm vắc - xin phòng các bệnh: Lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan B, sởi, viêm não Nhật Bản, tả, thương hàn, viêm phổi/viêm màng não mủ do Hib. Việc TCMR được thực hiện vào ngày 25 hằng tháng ở các TYT địa phương và được quản lý chặt chẽ. Những năm qua tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ trong chương trình TCMR của Hà Nam luôn đạt tỷ lệ cao, nhờ công tác tuyên truyền của ngành y tế và ý thức người dân cũng được nâng lên. Nhờ đó các bệnh truyền nhiễm có vắc - xin phòng bệnh trong chương trình TCMR đều được kiểm soát, không xảy ra dịch lớn trên địa bàn. Hiện ngành y tế, nhất là y tế cơ sở tiếp tục duy trì việc tiêm phòng hằng tháng các loại vắc - xin đã có trong chương trình TCMR. Đồng thời nắm chắc số lượng, chuẩn bị các điều kiện để khi có 2 loại vắc - xin thiếu về sẽ tổ chức tiêm bù, bảo đảm tỷ lệ trẻ trong độ tuổi được tiêm chủng đầy đủ.
Đỗ Hồng