Quyết định số 127/QĐ-TTg ngày 26/01/2021 của Thủ tướng Chính phủ ban hành chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo đến năm 2030, nhấn mạnh nhiệm vụ trọng tâm, then chốt là thúc đẩy phát triển và triển khai các ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực giáo dục. Thời gian qua, nhiều cơ sở giáo dục trên địa bàn thành phố Phủ Lý tích cực định hướng, bồi dưỡng năng lực số cho giáo viên và học sinh; đồng thời, thực hiện các chuyên đề lan tỏa kinh nghiệm đưa thành tựu của trí tuệ nhân tạo vào dạy học Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018.
Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giảng dạy các môn: Toán, Tin học và Khoa học tự nhiên ở 19 trường học tiên phong đạt nhiều kết quả tích cực nên đến năm học 2024-2025, nhiều trường học trên địa bàn thành phố Phủ Lý triển khai ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào thiết kế chương trình, nội dung giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng dạy và học.
Từ năm 2022, Trường THCS Trần Phú đã đầu tư đồng bộ hệ thống bảng thông minh, âm thanh không dây, máy tính, camera tích hợp nhiều tính năng liên thông dữ liệu phục vụ giảng dạy. Với cơ sở vật chất đầy đủ và hiện đại, nhiều giáo viên trong trường đã chủ động, tích cực ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào thiết kế bài giảng, soạn giáo án và quản lý điểm số. Mới đây, trong kỳ thi “Giáo viên giỏi” cấp tỉnh, cô giáo Vũ Thị Hồng Vân, giáo viên môn Tin học Trường THCS Trần Phú đã trình bày kết quả ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong dạy và học môn Tin học lớp 6 được ban giám khảo, cố vấn chuyên môn và đồng nghiệp đánh giá cao bởi tính sáng tạo, khả năng ứng dụng vào thực tiễn.
Cô giáo Vũ Thị Hồng Vân cho rằng: Việc thay đổi và làm mới phương pháp truyền đạt kiến thức thông qua công cụ AI sẽ giúp học sinh học tập một cách chủ động, tích cực, sáng tạo tham gia xây dựng bài một cách hào hứng. Việc giới thiệu và hướng dẫn các em sử dụng công nghệ AI không chỉ phục vụ mục tiêu học tập ở trường mà còn hỗ trợ các em khám phá thế giới xung quanh và ứng dụng sau này trong công việc. Giáo viên có thể sử dụng công nghệ AI vào các khâu như xây dựng ý tưởng thiết kế bài giảng, truyền đạt kiến thức, kiểm tra, đánh giá học sinh… Trí tuệ nhân tạo không còn là tương lai xa, mà là hiện thực có thể tận dụng.
Giáo viên và học sinh sử dụng trí tuệ nhân tạo AI trong tiết học.
Không chỉ riêng cô giáo Vũ Thị Hồng Vân, nhiều giáo viên khác tại Phủ Lý như cô giáo Vũ Cẩm Chi, Trường THCS Tiên Hiệp cũng đã sáng tạo trong việc lồng ghép AI vào giảng dạy thực tế. Các tiết dạy môn Vật lý được cô Chi sử dụng công nghệ AI lồng ghép ở các bước: khởi động, giới thiệu kiến thức, vận dụng kiến thức và đánh giá học sinh. Video minh họa trực quan, dễ hiểu được tạo bởi những câu lệnh của giáo viên kết hợp sử dụng các phần mềm AI (Phet Interactive Simulations, Moda, Capcut, Canva) đã giải thích các hiện tượng khoa học một cách trực quan, sinh động tạo hứng thú cho học sinh. Đặc biệt, trong phần học sinh thực hành và đánh giá tổng kết, cô Chi sử dụng phần mềm Plickers để giao bài tập, phiếu trả tới học sinh. Mỗi học sinh sẽ sử dụng một tấm thẻ in mã QR với 4 hướng xoay (trên, dưới, trái, phải) để trả lời câu hỏi.
Sau khi hết thời gian trả lời, giáo viên kiểm tra các câu trả lời của học sinh bằng cách giơ điện thoại lên và di chuyển camera từ trái sang phải để hệ thống nhập câu trả lời của từng học sinh lên hệ thống và hiển thị trực tiếp trên màn hình máy chiếu. Bằng cách lồng ghép và sử dụng trí tuệ nhân tạo hiệu quả vào bài giảng, tiết học của cô Chi trở nên sôi động, kiến thức truyền tải dễ hiểu và giúp học sinh có khả năng ghi nhớ lâu hơn so với một tiết học truyền thống. Qua phiếu khảo sát 76 học sinh lớp 8 tại trường THCS Tiên Hiệp do cô Vũ Cẩm Chi giảng dạy, có gần 90% học sinh cho rằng, bài giảng ứng dụng AI giúp các em tiếp thu kiến thức tốt hơn và ghi nhớ lâu hơn; 95% học sinh nhận thấy việc sử dụng các công cụ như ChatGPT, Canva, Gamma hỗ trợ hiệu quả cho thuyết trình và học tập.
Cô giáo Đỗ Thị Thu Huyền, Hiệu trưởng Trường THCS Tiên Hiệp, chia sẻ: Việc đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá có vai trò quan trọng trong thực hiện chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Ngay từ đầu năm học, Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Phủ Lý, Ban Giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo các tổ, nhóm chuyên môn đăng ký chuyên đề dạy học, đặc biệt chú trọng đưa các thành tựu của công nghệ số, trí tuệ nhân tạo vào hoạt động dạy học và kiểm tra đánh giá nhằm phát triển phẩm chất và năng lực học sinh, thúc đẩy, nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập. Trong môn Khoa học Tự nhiên, các khái niệm thường mang tính trừu tượng và phức tạp. Đây chính là lúc AI thể hiện vai trò của mình, giúp giáo viên giải thích một cách trực quan và sinh động các hiện tượng này.
Tuy nhiên, nhà trường còn gặp nhiều khó khăn khi ứng dụng công nghệ AI trong công tác dạy và học. Cụ thể phần lớn giáo viên chưa được trang bị kiến thức, kinh nghiệm về trí tuệ nhân tạo AI; cơ sở vật chất chưa được đồng bộ, hiện đại, đường truyền mạng kém dẫn tới những hạn chế khi trình chiếu các video, sử dụng phần mềm có cấu hình cao; học sinh không có thiết bị để tiếp cận và sử dụng phần mềm…
Theo đánh giá của Phòng Giáo dục & Đào tạo thành phố Phủ Lý, đội ngũ nhân lực đóng vai trò quan trọng trong lộ trình ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào giảng dạy. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo góp phần đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao hiệu quả bài giảng. Việc khai thác, sử dụng các ứng dụng công nghệ giúp giáo viên khắc phục tình trạng truyền thụ kiến thức một chiều, khuyến khích tư duy sáng tạo, phát huy năng lực tự học, khả năng vận dụng kiến thức vào thực hành cho học sinh.
Bên cạnh những tính năng hữu ích, vượt trội mà trí tuệ nhân tạo AI mang lại, đội ngũ quản lý giáo dục, giáo viên cũng cần lưu ý một số nội dung để đảm bảo hiệu quả và tránh các rủi ro tiềm ẩn như: quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu; chất lượng và kiểm chứng nội dung; đạo đức sử dụng AI; quản lý thiết bị, nội dung khi học sinh sử dụng công nghệ. Vì vậy, mỗi thầy cô hãy sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ giảng dạy và học tập, không thay thế sự tương tác của giáo viên và học sinh trong lớp học, vai trò của giáo viên trong việc truyền thụ, dẫn dắt học sinh tiếp thu kiến thức vẫn là trọng tâm.
Hà Trang