Với yêu cầu, xã NTM nâng cao phải hoàn thành 19/19 tiêu chí và 75/75 chỉ tiêu, tăng 18 chỉ tiêu so với xã đạt chuẩn NTM giai đoạn 2021-2025 và tăng 26 chỉ tiêu so với xã đạt chuẩn NTM giai đoạn trước, đang đặt ra không ít khó khăn, thách thức cho các địa phương.
Theo Quyết định số 318/QĐ-TTg ngày 8/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới (NTM) và Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM nâng cao giai đoạn 2021 – 2025 (Quyết định số 318), các xã phải đăng ký xây dựng NTM nâng cao trước khi đăng ký về đích NTM kiểu mẫu. Với yêu cầu, xã NTM nâng cao phải hoàn thành 19/19 tiêu chí và 75/75 chỉ tiêu, tăng 18 chỉ tiêu so với xã đạt chuẩn NTM giai đoạn 2021-2025 và tăng 26 chỉ tiêu so với xã đạt chuẩn NTM giai đoạn trước, đang đặt ra không ít khó khăn, thách thức cho các địa phương.
Quyết định số 318 quy định rõ, xã đạt chuẩn NTM nâng cao phải là xã đạt chuẩn NTM (đáp ứng đầy đủ mức đạt chuẩn theo yêu cầu của Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM giai đoạn 2021 - 2025) và hoàn thành 19 tiêu chí xã NTM nâng cao giai đoạn 2021 - 2025, gồm: Quy hoạch; Giao thông; Thủy lợi và phòng, chống thiên tai; Điện; Giáo dục; Văn hóa; Cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn; Thông tin và Truyền thông; Nhà ở dân cư; Thu nhập; Nghèo đa chiều; Lao động; Tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn; Y tế; Hành chính công; Tiếp cận pháp luật; Môi trường; Chất lượng môi trường sống; Quốc phòng và an ninh. Trong 19 tiêu chí này, các chỉ tiêu được quy định một cách cụ thể, chi tiết. Theo đó, số chỉ tiêu trong xây dựng NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025 tăng 62 chỉ tiêu so với xã NTM kiểu mẫu giai đoạn trước. Điều này đang khiến cho nhiều xã loay hoay tìm phương án thực hiện.
Mô hình trồng ổi của gia đình ông Nguyễn Ngọc Anh, thành viên Hợp tác xã Nông sản sạch Đanh Nội, xã Thanh Hương, Thanh Liêm.
Theo Văn phòng Điều phối NTM tỉnh, năm 2022 có 13 xã đăng ký về đích NTM nâng cao. Hầu hết các xã đều đang gặp khó khăn trong thực hiện một số chỉ tiêu, tiêu chí khó trong Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM nâng cao như: Tiêu chí số 8 về thông tin và truyền thông với 8 chỉ tiêu nhỏ đang chờ hướng dẫn cụ thể của Bộ Thông tin và Truyền thông và UBND tỉnh; tiêu chí số 13 về tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn với 8 chỉ tiêu, trong đó, thách thức lớn nhất với các xã là chỉ tiêu về xã có sản phẩm OCOP được xếp hạng đạt chuẩn; chỉ tiêu số 14 về y tế với chỉ tiêu tỷ lệ người dân tham gia và sử dụng ứng dụng khám chữa bệnh từ xa đạt từ 40% và chỉ tiêu tỷ lệ dân số có sổ khám sức khoẻ điện tử phải đạt từ 90%.
Ngoài ra, các xã còn gặp khó khăn trong thực hiện tiêu chí số 17 về môi trường với các chỉ tiêu: Tỷ lệ chất thải rắn nguy hại được thu gom, vận chuyển và xử lý đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường phải đạt 100%; tỷ lệ chất thải nhựa phát sinh trên địa bàn được thu gom, tái sử dụng, tái chế, xử lý theo quy định đạt từ 90%...
Phấn đấu về đích NTM nâng cao trong năm 2022, ngay sau khi Quyết định số 318 của Thủ tướng Chính phủ được ban hành, xã Đinh Xá (TP Phủ Lý) đã tiến hành rà soát toàn bộ các chỉ tiêu, tiêu chí theo quy định mới và xây dựng kế hoạch tổ chức triển khai thực hiện. Với phương châm, mục tiêu cuối cùng của chương trình xây dựng NTM là mang lại điều kiện về vật chất, tinh thần tốt nhất cho người dân nên đối với một số tiêu chí cần quy định cụ thể của UBND tỉnh, xã Đinh Xá không thụ động chờ hướng dẫn mà chủ động tìm giải pháp để từng bước nâng cao chất lượng các chỉ tiêu. Qua kết quả rà soát mới đây của Ban Chỉ đạo xây dựng NTM xã Đinh Xá cho thấy, đến thời điểm này, xã đã hoàn thành chuẩn 37/75 chỉ tiêu; 25/75 chỉ tiêu xã đang triển khai thực hiện và có thể đạt trong năm nay; 13 chỉ tiêu còn lại, xã Đinh Xá chưa hoàn thành hoặc đang đợi quy định cụ thể của UBND tỉnh.
Trao đổi làm rõ hơn về kết quả trong xây dựng NTM nâng cao, ông Vũ Văn Luyện, Chủ tịch UBND xã Đinh Xá cho biết: Quan điểm của địa phương là xây dựng NTM không chỉ dừng lại ở việc hoàn thành yêu cầu theo quy định mà cần không ngừng củng cố, nâng cao hơn nữa chất lượng các tiêu chí. Theo đó, từ đầu năm đến nay, Đinh Xá đã huy động được hàng trăm triệu đồng từ nguồn xã hội hóa để trồng cây bóng mát trên các tuyến đường trục chính của xã; tu sửa, làm đẹp khu nghĩa trang liệt sĩ; lắp đặt pa nô, áp phích, khẩu hiệu tuyên truyền về xây dựng NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu trên các tuyến đường… Hiện, xã Đinh Xá đã làm hồ sơ, đăng ký đề nghị xét công nhận sản phẩm OCOP đối với sản phẩm bún cho 2 hộ dân Thôn 3; chỉ đạo, phân công cho các tổ chức đoàn thể, các thôn vào cuộc tuyên truyền, vận động, hướng dẫn từng hộ dân cài ứng dụng sổ khám sức khỏe điện tử trên thiết bị điện thoại thông minh. Cùng với đó, tìm kiếm đơn vị chuyên thu gom, vận chuyển chất thải rắn nguy hại để xử lý theo quy định…
Đăng ký về đích NTM nâng cao năm 2022, xã Thanh Hương (Thanh Liêm) cũng đang loay hoay trong triển khai thực hiện một số chỉ tiêu, tiêu chí theo quy định mới. Quan điểm của địa phương này là tiêu chí nào dễ hoàn thành thì tập trung nguồn lực thực hiện trước. Theo đó, từ đầu năm 2022 đến nay, xã đã đầu tư sửa chữa, nâng cấp, mở rộng 8 tuyến đường giao thông, xây dựng rãnh thoát nước bảo đảm theo quy định; xây dựng mới nhà đa năng, phòng học của các trường học trên địa bàn. Thời điểm này, xã Thanh Hương cũng đang tích cực chỉ đạo 6/9 thôn chưa có sân chơi thể thao đẩy nhanh tiến độ san lấp, xây dựng sân tập luyện thể dục, thể thao. Từ nay đến cuối năm 2022, xã Thanh Hương phấn đấu hoàn thành xây dựng khu trung tâm thể thao; trồng bổ sung cây xanh tạo bóng mát trên các tuyến đường trục chính…
Ông Nguyễn Hồng Thanh, Phó Chủ tịch UBND xã Thanh Hương cho biết: Trước khi có Quyết định số 318, xã Thanh Hương đăng ký về đích NTM kiểu mẫu năm 2022. Theo kết quả đánh giá của Ban Chỉ đạo xây dựng NTM xã Thanh Hương, đến nay, xã đã hoàn thành đạt chuẩn 9/13 chỉ tiêu, còn 4 chỉ tiêu chưa đạt là văn hóa; thu nhập; có từ 60% trở lên số tuyến đường xã, thôn có rãnh thoát nước; từ 90% các hộ chăn nuôi bảo đảm vệ sinh chuồng trại. Trước khi rà soát, đánh giá các chỉ tiêu, tiêu chí theo quy định mới và chờ ban hành hướng dẫn chi tiết của UBND tỉnh, xã Thanh Hương vẫn đang nỗ lực hoàn thành các chỉ tiêu chưa đạt trong xây dựng NTM kiểu mẫu giai đoạn trước. Cùng với đó, từng bước nâng “chất” tất cả các chỉ tiêu, tiêu chí NTM đã đạt để tạo động lực hoàn thành chương trình xây dựng NTM nâng cao. Trong đó, chú trọng vào 2 tiêu chí “nặng” nhất đối với địa phương là văn hóa, môi trường.
Qua trao đổi với ông Nguyễn Quang Nghiệp, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn, Chánh Văn phòng điều phối NTM tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn được biết, căn cứ vào Quyết định số 318 của Thủ tướng Chính phủ, Văn phòng Điều phối NTM tỉnh đã tham mưu với UBND tỉnh xây dựng Kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM tỉnh Hà Nam giai đoạn 2021-2025; tham mưu Ban Chỉ đạo xây dựng NTM tỉnh, UBND tỉnh ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM, xã NTM nâng cao, xã NTM kiểu mẫu, huyện NTM mới, huyện NTM nâng cao tỉnh Hà Nam giai đoạn 2021-2025.
Thời điểm này, dù chưa có quy định hướng dẫn cụ thể của UBND tỉnh nhưng trên tinh thần chủ động, xác định rõ những khó khăn trong quá trình xây dựng NTM nâng cao, nhất là NTM kiểu mẫu trong giai đoạn mới, các xã đăng ký xây dựng NTM nâng cao năm 2022 vẫn đang tích cực triển khai đồng bộ các giải pháp để thực hiện từng chỉ tiêu trên cơ sở quy định tại Quyết định số 318. Dù còn nhiều thách thức nhưng Hà Nam phấn đấu trong năm 2022, toàn tỉnh sẽ có ít nhất từ 6-8 xã đạt chuẩn NTM nâng cao.
Nguyễn Oanh