Xây dựng nông thôn mới (NTM), NTM nâng cao là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước nhằm tạo sự đổi mới toàn diện về cảnh quan, cơ sở hạ tầng kinh tế, văn hóa - xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân ở khu vực nông thôn. Với quan điểm: xây dựng NTM là một chương trình lâu dài, thường xuyên, liên tục và không có điểm kết thúc, ngay sau khi Đề án Xây dựng huyện Bình Lục đạt chuẩn NTM nâng cao giai đoạn 2022-2025 được phê duyệt, nhiều giải pháp đã được triển khai thực hiện hiệu quả ở các địa phương trong huyện; đặc biệt, ở những xã NTM nâng cao.
Là một trong những địa phương của huyện phấn đấu hoàn thành các tiêu chí NTM nâng cao năm 2023, vì vậy, ngay sau khi Đề án xây dựng NTM nâng cao của xã giai đoạn 2022-2023 được phê duyệt, cùng với việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, Ban Chỉ đạo xây dựng NTM xã La Sơn đã tập trung huy động tối đa nguồn lực để hoàn thành các tiêu chí theo Bộ tiêu chí về xã NTM nâng cao trên địa bàn tỉnh Hà Nam giai đoạn 2021-2025. Trong đó, đặc biệt chú trọng đến tiêu chí về văn hóa. Cùng với việc đầu tư hoàn thiện các thiết chế văn hóa, các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao cũng được quan tâm. Tính đến tháng 8/2023, La Sơn đã hoàn thành 14/19 tiêu chí và 69/75 chỉ tiêu theo Bộ tiêu chí NTM nâng cao và được đánh giá là 1 trong số ít xã hoàn thành tiêu chí về văn hóa. Trên cơ sở, cụ thể hóa những giá trị văn hóa cốt lõi, La Sơn đã và đang nỗ lực xây dựng môi trường văn hóa, tác phong văn hóa trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tạo niềm tin của nhân dân đối với cấp ủy, chính quyền trong sự nghiệp phát triển văn hóa ở địa phương nói riêng, trên địa bàn huyện Bình Lục nói chung.
Nghi lễ rước bát nhang tại Lễ hội Làng Tiên Lý- Đồn Xá.
Cùng với xã La Sơn, hiện nay, các xã xây dựng NTM, NTM nâng cao ở Bình Lục cũng đang tập trung huy động các nguồn lực, khẩn trương hoàn thành các tiêu chí và chỉ tiêu theo Bộ tiêu chí xây dựng NTM, NTM nâng cao tỉnh Hà Nam giai đoạn 2021-2025. Ông Phạm Minh Khánh, Trưởng phòng Văn hóa – Thông tin (VH-TT) huyện cho biết: Hiện, toàn huyện có 38 di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng (trong đó, có 22 di tích cấp quốc gia và 16 di tích cấp tỉnh). Thực hiện sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương, công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa được đẩy mạnh. Từ đầu năm đến nay, phòng VH-TT huyện đã chủ động đôn đốc các xã tăng cường công tác quản lý hoạt động tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử văn hóa trên địa bàn; hướng dẫn các xã, thị trấn quản lý các lễ hội đầu năm. Đồng thời, phối hợp với Bảo tàng tỉnh, UBND xã Đồn Xá triển khai xây dựng hồ sơ khoa học đình Thanh Khê (Đồn Xá) đề nghị công nhận Di tích cấp tỉnh năm 2023; đề nghị Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH, TT&DL) khảo sát, tu bổ cấp thiết một số di tích đình Cả, xã Vũ Bản; đình Đồng Rồi, xã La Sơn; đình Thanh Nghĩa, xã Đồn Xá (năm 2023 tỉnh đầu tư chống xuống cấp 8 di tích trên địa bàn, trong đó Bình Lục được 3 di tích); triển khai sưu tầm tư liệu hiện vật phục vụ trưng bày tại Nhà truyền thống của huyện...
Đội rước kiệu hoa tại Lễ hội làng Tiên Lý, Đồn Xá (Bình Lục). Ảnh: Ngọc Minh
Thông qua các hoạt động xã hội hóa về nguồn lực, công tác đầu tư tu bổ, tôn tạo các di tích lịch sử, văn hóa được quan tâm; nhiều giá trị văn hóa truyền thống phi vật thể cũng được khôi phục, phát huy trong đời sống hiện đại. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” được đẩy mạnh. Công tác xây dựng làng văn hóa, gia đình văn hóa và các danh hiệu văn hóa ngày càng lan tỏa và đem lại những hiệu ứng tích cực, hình thành nếp sống văn hóa, văn minh ở khu dân cư. Năm 2023, toàn huyện đã có 111/111 thôn, làng, tổ phố đăng ký xây dựng danh hiệu “Làng, tổ phố văn hóa”, 44.805/47.578 hộ (bằng 94%) số hộ gia đình đăng ký danh hiệu “Gia đình văn hóa”. Tính từ năm 2020 đến nay, toàn huyện đã đầu tư trên 100 tỷ đồng cho lĩnh vực văn hóa. Cùng với đó, các hoạt động văn hóa, thể thao cũng được các địa phương quan tâm tổ chức. Năm 2023, với phương châm, gắn nhiệm vụ xây dựng đời sống văn hóa gắn với xây dựng NTM, phòng VH-TT huyện đã tích cực tham mưu với Ban Chỉ đạo phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” huyện ban hành kế hoạch triển khai thực hiện phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" trên địa bàn huyện. Theo đó, hướng dẫn các xã, thị trấn đăng ký xây dựng các danh hiệu văn hóa năm 2023; đồng thời, hướng dẫn các xã xây dựng NTM nâng cao năm 2022, 2023 hoàn thiện các tiêu chí về văn hóa; hướng dẫn xã Tiêu Động và An Ninh hoàn thiện hồ sơ minh chứng đề nghị Sở VH,TT&DL xét thẩm định hoàn thành tiêu chí văn hóa trong xây dựng NTM năm 2022, hoàn thiện hồ sơ minh chứng thuộc lĩnh vực thông tin và truyền thông; hướng dẫn thị trấn Bình Mỹ hoàn thiện Đề án xây dựng đô thị văn minh giai đoạn 2022-2024.
Đình Công Đồng( An Thái- Bình Mỹ- Bình Lục) - nơi diễn ra hội làng hàng năm.
Cũng theo ông Phạm Minh Khánh, Trưởng phòng VH-TT huyện, 9 tháng đầu năm, trên địa bàn huyện có 1 nhà văn hóa xã đưa vào sử dụng, 3 nhà văn hóa thôn đang xây dựng mới để đưa vào sử dụng và 8 nhà văn hóa xã, thôn đang sửa chữa, nâng cấp phục vụ nhu cầu sinh hoạt của nhân dân. Theo đó, tỷ lệ dân tham gia tập luyện thể thao thường xuyên đạt 32,2%, gia đình tập luyện thể thao thường xuyên đạt 25%. 17/17 xã, thị trấn đạt cả 2 tiêu chí về văn hóa trong Bộ tiêu chí quốc gia về NTM. Phong trào văn hóa, văn nghệ phát triển rộng khắp, đời sống văn hóa tinh thần của người dân ngày càng được nâng lên. Câu lạc bộ ở các loại hình văn hóa được thành lập ngày càng nhiều, hoạt động của các nhà văn hóa cơ sở được tăng cường. Hiện, toàn huyện đã thành lập được 48 câu lạc bộ hát dân ca, 23 câu lạc bộ thơ và 168 câu lạc bộ thể thao, góp phần tạo điều kiện để nhân dân cùng hưởng thụ và sáng tạo văn hóa… Tính đến hết tháng 9, các xã xây dựng NTM nâng cao năm 2023 của huyện đã cơ bản đạt tiêu chí về văn hóa (La Sơn, Tràng An, Đồn Xá, Đồng Du, Bình Nghĩa và Bồ Đề).
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác xây dựng đời sống văn hóa trên địa bàn huyện nói chung, ở những xã xây dựng NTM nâng cao năm 2023 nói riêng vẫn còn những khó khăn, tồn tại nhất định. Nguồn lực tài chính hạn chế; chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa ở cơ sở chưa đồng đều; vai trò của cấp ủy, chính quyền địa phương ở một số nơi chưa thực sự được phát huy...
Vì vậy, để tạo sự chuyển biến rõ nét trong công tác xây dựng đời sống văn hóa ở những xã NTM, NTM nâng cao, thời gian tới Bình Lục sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động bằng nhiều hình thức phù hợp để nâng cao tính tự giác, chủ động, sáng tạo của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong quá trình tổ chức thực hiện hai tiêu chí số 6, số 16 trong xây dựng NTM; rút kinh nghiệm và phổ biến cách làm hay, mô hình hiệu quả để các cấp, các ngành, nhất là người đứng đầu các tổ chức, cơ quan và các tầng lớp nhân dân có nhận thức đầy đủ, sâu sắc hơn về chương trình xây dựng NTM. Chỉ đạo các địa phương, ngành chức năng tăng cường công tác kiểm tra đôn đốc việc thực hiện tiêu chí số 6, số 16. Đẩy mạnh phong trào thi đua “Chung sức xây dựng NTM”. Vận động, tuyên truyền huy động mọi nguồn lực cao nhất, xây thiết chế văn hóa trong xây dựng NTM. Tạo sự chuyển biến đáng kể trong việc xây dựng và hoàn thiện thiết chế văn hóa cơ sở. Tiếp tục thực hiện tốt cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh” trên toàn địa bàn.
Minh Thu