Năm 2022 là năm thứ tư, ngành văn hóa, thể thao và du lịch (VH,TT&DL) Hà Nam phối hợp với ngành giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) tổ chức cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc. Cuộc thi mang chủ đề “Khát vọng phát triển đất nước” dành cho học sinh từ cấp tiểu học đến THPT trên địa bàn toàn tỉnh. Cuộc thi năm nay thu hút 196 trường tham gia với tổng số 84.209 bài dự thi, tăng hơn 10 nghìn bài so với năm 2021. Điều đó minh chứng cho thấy, sách và văn hóa đọc đã có sức ảnh hưởng to lớn đến độc giả nhỏ tuổi - thế hệ tương lai của đất nước.
Một số tác phẩm tham dự cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc tỉnh Hà Nam năm 2022. Ảnh: Chu Bình
Mặc dù cuộc thi được phát động trong thời điểm học sinh các cấp đang nghỉ học để phòng, chống dịch bệnh Covid-19, nhưng khi tiếp nhận được các văn bản chỉ đạo, kế hoạch tổ chức, các nhà trường trên địa bàn tỉnh đã sớm triển khai, tổ chức cho học sinh tham gia. Một trong những đơn vị tích cực tham gia nhất là Phòng GD&ĐT huyện Lý Nhân với trên 23.360 học sinh, đông nhất trong số các huyện, thị xã, thành phố; trong đó điển hình là Trường Trung học cơ sở (THCS) Vĩnh Trụ có nhiều học sinh tham gia và có nhiều bài chất lượng được chọn vào vòng sơ khảo cấp tỉnh. Huyện Kim Bảng có số học sinh tham gia đông thứ hai với gần 20.280 học sinh. Khối Trung học phổ thông (THPT) có 3 trường tham gia là: Trường THPT C Kim Bảng, Trường THPT Lý Thường Kiệt, Trường THCS&THPT Nguyễn Tất Thành với 1.427 bài dự thi.
Sau vòng sơ tuyển cấp trường và cấp phòng, đã có 635 bài dự thi lọt vào vòng sơ loại cấp tỉnh. Chấm vòng sơ loại cấp tỉnh, Ban Tổ chức đã chọn được 110 bài, trong đó có 10 bài song ngữ Việt - Anh và 5 đĩa CD vào vòng sơ khảo cấp tỉnh. Những bài thi được chọn vào vòng sơ khảo tỉnh đều thể hiện sự xuất sắc trong ý tưởng, cách chọn cuốn sách chia sẻ, nội dung, kỹ thuật viết và khả năng sáng tạo. Các em đã thể hiện niềm say mê thực thụ đối với sách, trải lòng mình trong từng trang viết và dành chọn tâm huyết của mình để thực hiện bài dự thi. Nhiều bài dự thi được trình bày công phu, đẹp mắt, chữ viết đẹp, đúng chủ đề, lối viết trong sáng, hồn nhiên theo cách cảm nhận của các em.
Có rất nhiều bài được đầu tư sáng tạo như một tác phẩm nghệ thuật, như học sinh Phạm Nguyễn Quỳnh Chi, lớp 4A, Trường Tiểu học thị trấn Hòa Mạc (thị xã Duy Tiên) với mô hình bài dự thi là hình ảnh bạn Ong Út trong câu chuyện bạn sáng tác “Chuyện kể của Ong Út”. Câu chuyện kể về một chú ong bé nhất đàn, không chăm học lại không thích đọc sách. Suốt ngày chỉ mải chơi và làm cho mẹ rất buồn lòng. Trong một lần đi chơi, chú đã bị lạc, không tìm được đường về. Trong lúc vừa đói, vừa khát, chú gặp được chị Ong Nâu giúp đỡ. Từ đó Ong Út đã thay đổi, chăm chỉ học hành và ham đọc sách hơn, trở nên thông minh tài giỏi, được cả đàn yêu mến. Còn mẹ Ong Chúa thì rất tự hào về đứa con bé bỏng của mình. Câu chuyện rất đáng yêu và phù hợp lứa tuổi với những bức tranh minh họa rất đẹp mắt.
Với bạn Đỗ Hải My Na, học sinh lớp 4A, Trường Tiểu học Bạch Thượng (thị xã Duy Tiên) lại sáng tác một bức tranh rất đẹp với chủ đề “Đọc sách năng lượng vô biên”. Trong bức tranh là hình ảnh hai bạn nhỏ cầm sách, vừa đi vừa trao đổi về cuốn sách trong một phong cảnh đầy sắc xanh của trời mây và cỏ cây hoa lá. Trong bức tranh còn có hai cô chú đang ngồi đọc sách trên ghế đá trìu mến ngắm hai bạn nhỏ. Hình ảnh những cuốn sách cách điệu như những cánh chim bay cao mang tri thức đến với mọi người và những cuốn sách như nguồn năng lượng dồi dào của mặt trời đối với sự sống của trái đất. Thông điệp cũng như ý tưởng bạn muốn truyền tải rất ý nghĩa, đó là: Đọc sách chứa nguồn năng lượng vô biên. Phạm Nguyễn Quỳnh Chi và Đỗ Hải My Na đều đã giành được giải Nhất của Cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc tỉnh Hà Nam năm 2022.
Đặc biệt năm nay, nhiều bài dự thi đã chia sẻ hoặc đã sáng tác những câu chuyện, bài thơ hay viết tiếp các câu chuyện rất đáng yêu, ngộ nghĩnh, mang đầy tính nhân văn, đồng thời vẽ tranh minh họa sinh động phù hợp với lứa tuổi của các em. Nhiều bài thơ được các bạn sáng tác để khuyến khích, cổ vũ mọi người đọc sách cũng khá hay, như bài thơ “Sách là tình yêu” của bạn Đinh Nhật Minh, lớp 4K, Trường Tiểu học Minh Khai (TP Phủ Lý): “Các bạn ơi hãy nhớ. /Sách cần với chúng ta. /Như ong cần hoa lá. /Như ve cần hè sang./ Sách là một hành trang. /Cho tôi và cho bạn. /Sách là cơn gió mát. /Nâng cánh diều tuổi thơ… /Sách là tình yêu lớn. /Không thể thiếu trong đời. /Sách là người bạn nhỏ. /Bên ta mãi không rời. /Hãy đọc sách bạn nhé. /Đừng để thời gian trôi!”…
Có thể thấy, Cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc năm nay đã nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình tham gia của đông đảo học sinh trên toàn tỉnh. Và mỗi năm đều có sự tăng lên cả về số lượng và chất lượng. Nhiều bài dự thi đã đạt giải cấp tỉnh, cấp bộ và cũng có nhiều bài dự thi đã đạt giải vô hình mà các em không nhận ra, đó chính là các em đã vượt được lên trên bản thân mình. Điều đó đã nói lên được hiệu quả và sức thu hút của cuộc thi. Cuộc thi đã trở thành một sân chơi thú vị đối với các bạn học sinh, tạo cho các em thói quen đọc sách, niềm vui đọc sách và cả những mục đích đọc sách rất rõ ràng. Không chỉ dừng lại ở một cuộc thi, đây là nơi chắp cánh cho những tâm hồn rung động trước những vẻ đẹp của trang sách cuộc đời.
Nhằm tạo sân chơi lành mạnh, bổ ích cho các em học sinh, khuyến khích phong trào đọc sách, các hoạt động thiết thực về sách, ngoài cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc, Sở VH,TT&DL còn phối hợp với Sở GD&ĐT tổ chức cuộc thi vẽ tranh Nét vẽ xanh năm 2022 với chủ đề “Trang sách - ước mơ” nhằm tạo sân chơi lành mạnh, trí tuệ, môi trường thân thiện, đoàn kết, kết nối bạn bè, kết nối học sinh với thư viện, qua đó phát huy năng khiếu nghệ thuật, tính sáng tạo của các em học sinh trên địa bàn toàn tỉnh, phát huy vai trò to lớn của văn hóa đọc, xây dựng xã hội học tập.
Triển khai từ cuối tháng 3/2022 và kết thúc vào 30/5/2022, cuộc thi Nét vẽ xanh đã thu hút được đông đảo học sinh khối tiểu học và THCS trên địa bàn tỉnh tham gia với tổng số trên 55 nghìn bức tranh. Sau vòng chấm sơ loại, có gần 2.000 bức tranh được đưa ra chấm điểm chính thức. Các thí sinh tham gia vẽ tranh được vẽ tự do chủ đề về sách hoặc về những nội dung mà mình tâm đắc nhất, nội dung mô tả quê hương, đất nước, biển đảo, môi trường, con người Việt Nam qua những sinh hoạt hằng ngày, những nhân vật trong sách, báo, truyện cổ dân gian, truyền thuyết, lịch sử... Thông qua cuộc thi vẽ tranh, các em có cơ hội phát huy được năng khiếu hội họa, khả năng sáng tạo của bản thân, tăng cường khả năng cảm thụ, thể hiện tình yêu quê hương đất nước, niềm tự hào dân tộc và những ước mơ, khát vọng của bản thân mà các em đã gửi gắm trong từng nét vẽ.
Điểm chung của hai cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc và Nét vẽ xanh chính là truyền cảm hứng, lan tỏa tình yêu sách đến với tất cả thanh, thiếu nhi Hà Nam, từ đó thúc đẩy văn hóa đọc phát triển mạnh mẽ trong cộng đồng. Đây không chỉ là yếu tố quan trọng trong xây dựng văn hóa đọc cộng đồng, thúc đẩy quá trình học tập, nghiên cứu, khám phá tri thức, mà còn làm đẹp tâm hồn con người. Xây dựng thói quen đọc sách, lan tỏa phong trào đọc sách trong trường học thông qua các cuộc thi sẽ góp phần thiết thực nâng cao chất lượng học tập, lối sống văn hóa, củng cố tình yêu quê hương đất nước; đồng thời góp phần hoàn thiện nhân cách con người, khơi gợi khát vọng cống hiến cho thế hệ trẻ - những người chủ tương lai của đất nước.
Bình Nguyên