Nhằm tiếp tục nâng cao chất lượng phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn với phát triển văn hóa nông thôn, xây dựng nông thôn mới (NTM); xây dựng nếp sống văn minh đô thị; đẩy mạnh thực hiện xã hội hóa việc xây dựng các thiết chế văn hóa và hoạt động văn hóa, thể thao cơ sở, ngày 28/12/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 2214/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” giai đoạn 2021 – 2026 và Quy định tiêu chí, trình tự, thủ tục xét công nhận đạt chuẩn văn minh đô thị.
Theo Quyết định 2214/QĐ-TTg, những quy định, tiêu chí cơ bản giữ như tiêu chí cũ nhưng có phát triển và thêm một số nội dung, chỉ tiêu phù hợp với yêu cầu hiện tại và phân công cụ thể cho các thành viên ban chỉ đạo (BCĐ) phong trào.
Cuộc vận động (CVĐ) “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh” được Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam phát động từ năm 2015 trên cơ sở kế thừa 2 CVĐ lớn là “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” và CVĐ “Ngày vì người nghèo”. Đây cũng là một trong bốn nội dung của Chương trình thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” giai đoạn 2021 – 2026. Tuy nhiên, để thống nhất trong đánh giá, bình xét cần phải có những tiêu chí cụ thể. Trước đây, tiêu chí công nhận của CVĐ dựa vào 5 tiêu chí nhưng khá chung chung và mỗi tiêu chí lại gộp rất nhiều nội dung.
Thanh, thiếu niên xã Thanh Sơn (Kim Bảng) chơi bóng đá tại sân vận động xã - một thiết chế thể thao mới được xây dựng.
Theo quy định mới, CVĐ “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh” có 9 tiêu chí. Các tiêu chí này nhằm thực hiện rõ nét hơn các tiêu chí, chỉ tiêu trong Bộ tiêu chí NTM. Ngoài quy hoạch, giao thông, an ninh trật tự đô thị còn có các tiêu chí về an toàn thực phẩm đô thị, thông tin truyền thông đô thị, văn hóa, thể thao đô thị. Trong tiêu chí văn hóa, thể thao đô thị, yêu cầu các phường, thị trấn đạt chuẩn văn minh đô thị đều phải có trung tâm văn hóa thể thao hoặc nhà văn hóa có cơ sở vật chất, trang thiết bị bảo đảm; 90% tổ dân phố thuộc phường có điểm sinh hoạt văn hóa, thể thao hoạt động thường xuyên, hiệu quả.
Hết năm 2020, trên địa bàn tỉnh ta đã có 11 phường của thị xã Duy Tiên và TP Phủ Lý đăng ký xây dựng đạt chuẩn văn minh đô thị giai đoạn 2020 – 2021; có 6 phường đăng ký giữ vững danh hiệu đạt chuẩn văn minh đô thị năm 2020. Do dịch bệnh Covid-19 bùng phát mạnh trong 2 năm (2020 – 2021) hiện CVĐ mới được khôi phục trở lại, nên 2 chỉ tiêu trọng tâm trong tiêu chí văn hóa, thể thao hiện cũng đang được các phường, thị trấn khôi phục và đánh giá lại. Để nâng cao chất lượng về văn hóa cho các khu dân cư đô thị và hưởng ứng phong trào thi đua “Cả nước chung tay xây dựng NTM” trong quy định nhấn mạnh đến vai trò của ủy ban MTTQ các cấp và các tổ chức thành viên trong việc phối hợp với UBND cùng cấp thực hiện CVĐ “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh”.
Nội dung lớn thứ hai của Chương trình thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” giai đoạn 2021 – 2026 là phong trào xây dựng gia đình văn hóa, hạnh phúc tiêu biểu; khu dân cư văn hóa tiêu biểu với những yêu cầu cao hơn tiêu chí đạt chuẩn văn hóa trước đây, trong đó nhấn mạnh đến ý thức tự nguyện, tự giác của các gia đình và năng lực tự quản cộng đồng ở khu dân cư trong quá trình xây dựng và giữ vững các danh hiệu văn hóa tiêu biểu. Trong các nội dung thực hiện này còn nhấn mạnh đến việc giáo dục tiền hôn nhân cho thanh niên trước khi lập gia đình và ý thức bảo vệ môi trường.
Từ nội dung này và những mục tiêu cụ thể mà chương trình đề ra, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh đã đề ra các mục tiêu phấn đấu cụ thể: 90,4% tổng số hộ gia đình của tỉnh đạt danh hiệu gia đình văn hóa; 82,1% tổng số khu dân cư của tỉnh đạt danh hiệu khu dân cư văn hóa; 60% phường, thị trấn đạt và giữ vững tiêu chuẩn văn minh đô thị; 31,2% người dân trở lên tham gia các hoạt động thể dục thể thao thường xuyên; 23,8% gia đình tập luyện thể thao thường xuyên. Năm 2020 toàn tỉnh đã có 567/685 thôn, tổ phố được đề nghị công nhân đạt danh hiệu khu dân cư văn hóa, đạt 82,7% so với tổng số khu dân cư toàn tỉnh. Về cơ sở vật chất văn hóa, thực hiện tiêu chí huyện NTM, hết năm 2020, 6/6 huyện, thị xã, thành phố đều có trung tâm văn hóa thể thao; 4/6 huyện, thị xã có nhà văn hóa (NVH) xây dựng độc lập. Với cấp xã, có 83/109 xã có NVH độc lập, có 78/109 sân vận động cấp xã.
Nhận xét về những thay đổi trong Chương trình thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” giai đoạn 2021 – 2026, ông Nguyễn Văn Trọng, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết: Mục đích của phong trào nhằm nâng cao hiệu quả lãnh đạo của các cấp ủy, chính quyền; vai trò chỉ đạo, hướng dẫn của BCĐ phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và sự phối hợp của các đơn vị thành viên để phát huy ý thức tự nguyện, tự giác của người dân và vai trò tự quản của cộng đồng tạo cơ chế quản lý đồng bộ để phong trào phát triển bền vững.
Nâng cao chất lượng phong trào xây dựng các danh hiệu văn hóa, tạo chuyển biến tích cực trong việc xây dựng con người mới có tư tưởng, đạo đức, lối sống, nếp sống lành mạnh; thực hiện tốt nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội; bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, góp phần đẩy lùi các tệ nạn xã hội. Gắn kết và phát huy vai trò của phong trào với phát triển kinh tế, xây dựng NTM kiểu mẫu, NTM nâng cao, xây dựng nếp sống văn minh đô thị, đẩy mạnh thực hiện xã hội hóa việc xây dựng các thiết chế văn hóa và hoạt động văn hóa, thể thao ở cơ sở; thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị, kinh tế- xã hội trong giai đoạn mới.
Chu Bình