Tổng thống Mỹ tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia

Sáng 15/2 (nửa đêm 15/2 theo giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia để huy động nguồn ngân sách xây bức tường biên giới giáp Mexico.

Phát biểu với báo giới từ Vườn Hồng tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump cho biết ông đã quyết định ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia sau khi đặt bút ký thành luật dự luật cấp ngân sách liên bang và an ninh biên giới.

Tổng thống Trump nêu rõ: “Tôi sẽ ký sắc lệnh tình trạng khẩn cấp quốc gia”.

Động thái trên diễn ra chỉ vài tiếng sau khi lưỡng viện Quốc hội Mỹ nửa đêm 14/2 đã thông qua một dự luật cấp ngân sách và an ninh biên giới qui mô lớn nhằm tránh để chính phủ nước này phải đóng cửa thêm một lần nữa.

Theo dự luật vừa được thông qua, Quốc hội Mỹ đồng ý cấp ngân sách cho chính phủ liên bang tới ngày 30/9. Khoản ngân sách hơn 300 tỉ USD cấp cho các bộ và các cơ quan của chính phủ bao gồm cả khoản tiền 1,375 tỷ USD để xây dựng khoảng 90 km hàng rào dọc biên giới ở Rio Grande Valley. Tuy nhiên, Tổng thống Trump rõ ràng không hài lòng với dự luật vì số tiền này thấp hơn nhiều so với mức 5,7 tỷ USD mà ông đã yêu cầu trong những tuần qua để xây dựng bức tường biên giới ở phía Nam.

Theo một quan chức Nhà Trắng cấp cao, khi đặt bút ký dự luật vừa được lưỡng viện Quốc hội thông qua, Tổng thống Trump đã đồng thời công bố quyết định hành pháp ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia và sắc lệnh liên quan sẽ được ký sau đó trong ngày.

Quan chức trên cho biết thêm mục đích của quyết định này là để huy động khoản tiền 8 tỷ USD cho kế hoạch xây dựng bức tường biên giới giáp Mexico, một trong những cam kết tranh cử đáng chú ý nhất của nhà lãnh đạo Mỹ.  

Với việc ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, Tổng thống Trump có thể chuyển khoảng 3,6 tỷ USD ngân sách dành cho các dự án quân sự sang dự án xây tường biên giới phía Nam, đồng thời được phép sử dụng khoảng 2,5 tỷ USD ngân sách từ các chương trình chống ma túy và 600 triệu USD từ một quĩ của Bộ Tài chính. Cộng gộp khoản ngân sách 1,375 tỷ USD cấp phép theo dự luật vừa ký, Tổng thống Trump có thể huy động khoảng 8 tỷ USD để triển khai dự án xây tường biên giới.

Tuy nhiên, quyết định ông chủ Nhà Trắng gần như chắc chắn sẽ vấp phải sự phản đối của phe Dân chủ, đồng thời nhiều khả năng sẽ kiện lên tòa án, động thái có thể làm trì hoãn dự án trong nhiều năm. Theo CBS News, các nhà lập pháp Dân chủ và một số nghị sĩ Cộng hòa coi đây là hành động "qua mặt" Quốc hội Mỹ và lạm quyền.

Trong một tuyên bố chung, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện, Thượng nghị sĩ Dân chủ Chuck Schumer, nhấn mạnh: “Việc ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia là hành động bất hợp pháp, vi phạm trắng trợn quyền hạn của tổng thống và là một bước đi liều lĩnh nhằm né tránh thực tế là Tổng thống Trump đã phá vỡ lời hứa bắt Mexico phải chi trả tiền cho bức tường biên giới của ông”.

Tổng thống Trump, kể từ khi bước chân vào Nhà Trắng, luôn coi cam kết tranh cử xây dựng bức tường biên giới phía Nam là một trong những ưu tiên hàng đầu và hành động cần thiết để ngăn dòng người nhập cư từ các nước Trung Mỹ, ngăn chặn tình trạng buôn bán ma túy và tội phạm xâm nhập vào Mỹ.

Tuy nhiên, chương trình nghị sự này vấp phải sự phản đối quyết liệt của đảng Dân chủ. Đặc biệt, sau khi giành lại quyền kiểm soát Hạ viện Mỹ sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2018, phe Dân chủ mà đứng đầu là Chủ tịch Hạ viện Pelosi đã tỏ rõ quan điểm không nhượng bộ và cương quyết phản đối điều khoản cấp 5,7 tỷ USD trong dự thảo ngân sách liên bang theo đề nghị của Nhà Trắng để xây tường biên giới.

Sự đối đầu này đã dẫn tới tình trạng dự luật ngân sách “án binh bất động” tại Đồi Capitol và Chính phủ Mỹ phải đóng cửa một phần, lần đóng cửa chính phủ dài kỷ lục của nước này. Dù lưỡng viện Quốc hội Mỹ đã phê chuẩn dự luật ngân sách và an ninh biên giới nói trên, song với việc Tổng thống Trump vẫn chủ trương ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia báo hiệu nhiều bất ổn và mâu thuẫn giữa tổng thống và phe Dân chủ trong thời gian tới.

Quyết Thành