Lúa xuân trên địa bàn huyện Kim Bảng thu hoạch muộn hơn 7 – 10 ngày, kéo theo sản xuất vụ mùa bị chậm, đặt ra vấn đề thời vụ cho vụ đông liệu có bị ảnh hưởng, nhất là đối với những loại cây hàng hóa chủ lực ưa ấm. Tuy nhiên, đến thời điểm này diện tích lúa mùa của huyện đều đang ở giai đoạn đứng cái, làm đòng. Như vậy, lúa sẽ chín tập trung trong khoảng từ ngày 20/9 trở ra, đáp ứng được thời gian gieo trồng cây vụ đông sớm trong khung thời vụ tốt nhất.
Tìm hiểu tại xã Đồng Hóa nơi có diện tích gieo cấy lúa mùa hơn 460 ha, với trà lúa mùa sớm trên 60% diện tích để giải phóng đất trồng vụ đông ưa ấm. Ngay từ đầu vụ mùa, trước tình hình lúa xuân thu hoạch muộn dẫn đến gieo cấy lúa mùa muộn hơn lịch thời vụ, để đẩy nhanh tiến độ, HTXDVNN Đồng Hóa triển khai đồng bộ các biện pháp cho sản xuất. Trong đó, chú trọng làm tốt các khâu dịch vụ ngay sau khi thu hoạch lúa xuân như: Điều tiết nước hợp lý trên các cánh đồng, đẩy nhanh tiến độ làm đất… Diện tích mạ mùa cũng được HTXDVNN chỉ đạo người dân gieo đúng trà và kết thúc cấy lúa mùa xong trước ngày 5/7. Sau khi gieo cấy, việc chăm sóc lúa mùa được thực hiện tập trung đúng quy trình kỹ thuật.
Nông dân xã Thanh Sơn (Kim Bảng) chăm sóc lúa mùa.
Thực tế, diện tích lúa mùa của xã Đồng Hóa hiện đang sinh trưởng, phát triển tốt, bước vào giai đoạn làm đòng, dự kiến, sẽ cho thu hoạch khoảng giữa tháng 9 trở ra. Đây là thời điểm gieo trồng các loại cây vụ đông hàng hóa sớm, ưa ấm, như: Dưa chuột, bí xanh, bí đỏ, ngô nếp… Được biết, những loại cây trồng này chiếm gần 76% tổng diện tích 290 ha cây vụ đông theo kế hoạch của xã.
Theo ông Trần Văn Tính, Giám đốc HTXDVNN Đồng Hóa, đến thời điểm này chúng tôi khẳng định thời vụ sản xuất vụ đông năm nay sẽ được bảo đảm. Trong quá trình sản xuất, HTX chỉ đạo người dân thực hiện đúng phương châm “sáng thu hoạch lúa mùa, chiều làm vụ đông”. Với những cây vụ đông sớm ưa ấm sẽ được vào bầu ươm cây giống và khi làm đất sử dụng máy cày lên luống để có thể đưa cây ra trồng trong thời gian nhanh nhất có thể. Những loại cây trồng hàng hóa xuất khẩu, Hội đồng quản trị HTX đang liên hệ với doanh nghiệp ký hợp đồng thu mua sản phẩm ngay từ đầu vụ để người dân yên tâm sản xuất.
Với các địa phương khác của huyện Kim Bảng, việc bảo đảm thời vụ cho sản xuất vụ đông được thể hiện khá rõ trên đồng ruộng. Như xã Tượng Lĩnh, một trong những xã gieo cấy lúa mùa sớm nhất huyện hoàn thành trà lúa mùa sớm để làm vụ đông xong trước ngày 25/6. Toàn bộ diện tích lúa của xã dự kiến trỗ trước ngày 25/8, vừa tránh được lứa sâu đục thân, vừa cho thu hoạch sớm, bảo đảm diện tích gieo trồng vụ đông. Mặc dù hiện nay lúa mùa mới đang chuẩn bị bước vào thời điểm trỗ bông, HTXDVNN Tượng Lĩnh đã triển khai các biện pháp chuẩn bị cho gieo trồng cây vụ đông sớm, ưa ấm đến các thôn và người dân. Theo đó, các máy làm đất cho gieo trồng vụ đông được phân vùng theo địa bàn thôn để khi thu hoạch lúa mùa xong có thể xuống đồng làm đất ngay. Người dân địa phương được tuyên truyền, khuyến cáo chuẩn bị sớm, đầy đủ các loại giống, vật tư phân bón sẵn sàng cho mùa vụ.
Ông Nguyễn Văn Sâm, Giám đốc HTXDVNN Tượng Lĩnh cho biết: Sản xuất vụ đông đã được người dân địa phương thực hiện thuần thục, hiệu quả từ nhiều năm nay. Khi bước vào sản xuất, các hộ đều bố trí hợp lý mọi điều kiện, nhân lực để gặt lúa đến đâu, làm đất, gieo trồng cây vụ đông ngay đến đấy.
Nhiều năm nay, sản xuất vụ đông của Kim Bảng được xác định là vụ chính thứ 3 trong năm. Vụ đông 2022 huyện xây dựng kế hoạch gieo trồng 2.000 ha cây màu các loại. Trong đó, cây trồng hàng hóa giá trị cao, ưa ấm chiếm gần 70%, cây có giá trị xuất khẩu khoảng 40% diện tích… Cơ bản các xã, thị trấn đều tổ chức sản xuất các loại cây có giá trị xuất khẩu. Ngay từ khi triển khai sản xuất vụ mùa, nhận thấy rõ thời vụ bị chậm so với hằng năm và lịch ban đầu, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN & PTNT) Kim Bảng đã tham mưu với UBND huyện chỉ đạo các xã, thị trấn nghiêm túc chấp hành lịch thời vụ từ đẩy nhanh thu hoạch lúa xuân đã chín đến gieo mạ, làm đất cấy. Đặc biệt, các địa phương thực hiện tốt việc quy hoạch vùng sản xuất 3 vụ để có biện pháp sản xuất phù hợp, ưu tiên những vùng bố trí trồng cây vụ đông. Về phía các HTXDVNN điều hành hiệu quả các khâu dịch vụ phục vụ sản xuất…
Đánh giá về việc bảo đảm thời vụ cho sản xuất vụ đông, bà Lê Thị Phượng, Trưởng phòng NN & PTNT huyện Kim Bảng cho biết: Việc thu hoạch lúa mùa và làm vụ đông năm nay trên địa bàn huyện tuy chậm hơn những vụ trước, nhưng về cơ bản vẫn có thể bảo đảm được khung thời vụ tốt nhất. Dự kiến, từ khoảng 20/9 người dân sẽ gieo trồng cây vụ đông ưa ấm. Khi bước vào vụ gieo trồng, phòng tham mưu với UBND huyện chỉ đạo sát sao tất cả các khâu sản xuất ở từng địa phương để đẩy nhanh tiến độ. Mục tiêu là bảo đảm cả về thời vụ, cơ cấu, diện tích cây trồng, nhất là cây trồng hàng hóa sớm ưa ấm. Huyện cũng chỉ đạo các xã sớm liên hệ với các doanh nghiệp ký hợp đồng sản xuất và tiêu thụ sản phẩm cây trồng vụ đông cho người dân.
Về nhiệm vụ trước mắt, huyện Kim Bảng đang chỉ đạo các địa phương tập trung chăm sóc cho lúa mùa giai đoạn đứng cái, làm đòng, trỗ bông. Đặc biệt, đây là thời điểm quan trọng phòng trừ các loại sâu bệnh có khả năng gây hại trên lúa. Các ngành chuyên môn của huyện đã dự tính, dự báo và hướng dẫn các địa phương tổ chức phòng trừ những đối tượng chính, như sâu cuốn lá nhỏ lứa 5, sâu đục thân 2 chấm lứa 4, rầy nâu – rầy lưng trắng lứa 5, bệnh đốm sọc vi khuẩn, khô vằn, bạc lá, chuột gây hại giai đoạn lúa làm đòng… Việc chăm sóc, bảo vệ tốt để lúa mùa sinh trưởng, phát triển và cho năng suất cao chính là một trong những điều kiện để người dân mở rộng diện tích vụ đông. Với kế hoạch đặt ra và chuẩn bị các điều kiện sẵn sàng cho sản xuất, Kim Bảng hứa hẹn có thêm mùa vụ thắng lợi, góp phần nâng cao giá trị, thu nhập của người dân trên đồng ruộng.
Mạnh Hùng