Người khuyết tật (NKT) thuộc nhóm đối tượng yếu thế trong xã hội cần sự quan tâm tuyên truyền, phổ biến, hỗ trợ kiến thức pháp luật. NKT cũng là đối tượng có quyền lợi được tư vấn, trợ giúp pháp lý (TGPL) miễn phí theo Luật TGPL. Tuy nhiên, công tác tuyên truyền, phổ biến, hỗ trợ kiến thức pháp luật, TGPL cho NKT còn gặp không ít khó khăn, đòi hỏi các cấp, ngành cần có sự quan tâm và lựa chọn những giải pháp phù hợp hơn nữa nhằm đáp ứng tối đa nhu cầu hiểu biết về pháp luật cho nhóm đối tượng đặc biệt này.
Trong tuyên truyền phổ biến, hỗ trợ kiến thức pháp luật, TGPL cho NKT, khó khăn được xác định trước hết từ chính đối tượng thụ hưởng. NKT vốn gặp nhiều trở ngại trong việc đi lại, giao tiếp nên họ cũng gặp không ít khó khăn khi tìm đến trung tâm TGPL Nhà nước hoặc các điểm TGPL tại cơ sở để yêu cầu được hỗ trợ, giúp đỡ.
Với những trường hợp NKT ở các dạng tật phức tạp (câm, điếc, mù…) thì việc tiếp cận dịch vụ TGPL lại càng trở nên khó khăn hơn. Do những rào cản về: dạng tật, ngôn ngữ giao tiếp, phương pháp tuyên truyền chưa phù hợp với từng dạng tật khác nhau… nên thông tin chưa đến được nhiều với số đông NKT.
Bên cạnh đó, còn do sự thiếu liên kết, phối hợp giữa cơ quan nhà nước và các tổ chức, hiệp hội, cơ sở sản xuất, kinh doanh của NKT trong việc cung cấp thông tin pháp luật, tìm hiểu nhu cầu TGPL của đối tượng.
Ở một khía cạnh khác, ngân sách hạn hẹp cũng là nguyên nhân khiến hoạt động phổ biến pháp luật, TGPL cho NKT không thể mang tính chuyên sâu, chuyên biệt, mà chủ yếu mới chỉ dừng lại ở việc lồng ghép thực hiện trong các chương trình phối hợp...
Cán bộ Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh tư vấn pháp luật, TGPL cho NKT trên địa bàn thị xã Duy Tiên. Ảnh: Khánh Chi
Trước những khó khăn trên, thời gian qua, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, đổi mới trong cách tiếp cận, tuyên truyền và TGPL cho NKT, bước đầu mang lại những hiệu quả thiết thực.
Theo ông Nguyễn Văn Tình, Giám đốc Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh đã đẩy mạnh công tác phối hợp với các cấp hội NKT thực hiện rà soát, tổng hợp nhu cầu về TGPL của NKT. Thống kê theo địa bàn, theo từng vấn đề, lĩnh vực mà NKT đang băn khoăn hoặc gặp phải trong quá trình hoạt động. Từ đó lựa chọn địa bàn tổ chức các hội nghị và nội dung tập huấn, TGPL đáp ứng đúng nhu cầu của NKT. Chú trọng tổ chức các hội nghị ngay tại địa bàn cơ sở, như nhà văn hóa thôn, xóm, tổ phố nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho NKT tham gia.
Từ đầu năm đến nay, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh Hà Nam đã phối hợp với Hội NKT tỉnh tổ chức 6 hội nghị tại 6 huyện, thị xã, thành phố, tập huấn kiến thức pháp luật về TGPL và các chính sách cho NKT tại cơ sở. Các hội nghị đã thu hút sự quan tâm, tham gia của hơn 800 hội viên NKT trên địa bàn. Tại hội nghị, nội dung phổ biến chính sách pháp luật có liên quan đến NKT được đề cập khá phong phú, tập trung vào các vấn đề NKT quan tâm, như: Luật TGPL; Luật NKT và các văn bản hướng dẫn thi hành; các chính sách liên quan trực tiếp tới NKT trong các lĩnh vực như: y tế, giáo dục và đào tạo, lao động, việc làm, bảo trợ xã hội...; các thủ tục hành chính để hưởng các chế độ liên quan đến khuyết tật... Cũng thông qua các buổi tập huấn kiến thức pháp luật, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh cũng trực tiếp tư vấn, TGPL cho hơn 100 ý kiến thắc mắc, vấn đề pháp lý mà NKT đưa ra.
Như vậy, có thể thấy hoạt động tuyên truyền, phổ biến, hỗ trợ kiến thức pháp luật, TGPL cho NKT đã cố gắng chọn lọc nội dung sát với nhu cầu của đa số NKT và phần nào đáp ứng mối quan tâm cụ thể cũng như những băn khoăn vướng mắc của đối tượng.
Chị Bùi Thị Thủy, hội viên Hội NKT thị xã Duy Tiên chia sẻ: Trong cuộc sống, chúng tôi đôi lúc cũng gặp phải vướng mắc liên quan đến những vấn đề pháp luật nhưng không biết tìm hiểu thông tin từ đâu và cũng không có điều kiện kinh tế để tìm sự hỗ trợ từ những dịch vụ tư vấn. Bởi vậy, được tham gia những hội nghị tập huấn kiến thức pháp luật và được tư vấn, TGPL miễn phí như thế này hết sức thiết thực, hỗ trợ chúng tôi rất nhiều trong cuộc sống.
Nhằm đa dạng hóa phương thức, nâng cao chất lượng công tác truyền thông, bên cạnh hoạt động tư vấn, TGPL trực tiếp tại các hội nghị tập huấn, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh đã phối hợp với các cấp hội NKT trên địa bàn tỉnh, tiến hành phát hơn 6.000 tờ gấp về các quy định pháp luật và các văn bản hướng dẫn thi hành liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của NKT tới tận tay các hội viên. Đồng thời, trên cơ sở rà soát nhu cầu TGPL của NKT, cán bộ Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh đã chủ động liên hệ (qua hình thức gọi điện thoại, gửi thư tay, gặp trực tiếp), tuyên truyền về quyền lợi, lĩnh vực, hình thức TGPL và trực tiếp tư vấn, TGPL theo nhu cầu cụ thể của NKT. Thông qua hàng loạt các biện pháp đẩy mạnh, tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan nhà nước và các tổ chức, hiệp hội, cơ sở sản xuất, kinh doanh của NKT đã tạo điều kiện hỗ trợ NKT được tiếp cận với những hình thức tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật, dịch vụ TGPL một cách chủ động, linh hoạt, phù hợp, hiệu quả hơn; hướng tới mục tiêu bảo đảm 100% NKT được trợ giúp khi có nhu cầu.
Có thể thấy, thông qua đổi mới hoạt động TGPL, hướng mạnh về cơ sở với những hoạt động, giải pháp thiết thực của Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh trong thời gian qua, công tác TGPL cho NKT đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Qua đó góp phần giúp NKT nâng cao ý thức và thực hiện tốt quyền, nghĩa vụ của mình, tham gia đấu tranh phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật, giữ gìn sự đoàn kết trong cộng đồng dân cư.
Nguyễn Khánh