Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022 được Quốc hội khóa XV, kỳ họp thứ 4 thông qua ngày 10/11/2022 và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/7/2023. Luật được ban hành là cơ sở vững chắc cho thực hành và phát huy rộng rãi dân chủ xã hội chủ nghĩa, quyền làm chủ và vai trò tự quản của nhân dân; tiếp tục khẳng định và góp phần thực hiện tốt hơn, hiệu quả hơn phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Từ nhận thức trên, thời gian qua, các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh đã rất chú trọng quan tâm thực hiện đẩy mạnh việc tuyên truyền, phổ biến nội dung của luật đến cán bộ, đảng viên, nhân dân bằng nhiều hình thức phù hợp.
Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022 bao gồm 91 điều quy định về nội dung, cách thức thực hiện dân chủ ở cơ sở, quyền và nghĩa vụ của công dân trong thực hiện dân chủ ở cơ sở và trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân trong việc bảo đảm thực hiện dân chủ ở cơ sở. Trong đó, Luật dành 35 điều quy định về dân chủ ở xã, phường, thị trấn; 18 điều quy định về dân chủ ở cơ quan, đơn vị; 18 điều quy định về dân chủ ở doanh nghiệp nhà nước; 1 điều quy định về dân chủ cơ sở ở doanh nghiệp, tổ chức khác có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động thuộc khu vực ngoài nhà nước. Xuất phát từ việc đối tượng điều chỉnh của Luật có phạm vi rộng nên công tác tuyên truyền, phổ biến Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở cũng được các đơn vị, địa phương trong tỉnh nghiên cứu triển khai thực hiện theo hướng linh hoạt, sáng tạo, bảo đảm có trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm yêu cầu đúng, trúng, phù hợp và hướng tới từng nhóm đối tượng thụ hưởng cụ thể của luật.
Công đoàn các khu công nghiệp tỉnh phối hợp tổ chức hội nghị tuyên truyền, phổ biến Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Thực hiện kế hoạch tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật năm 2023, từ đầu năm đến nay, Sở Tư pháp đã phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, UBND các huyện, thị xã, thành phố… tổ chức 12 hội nghị tuyên truyền, phổ biến những nội dung cơ bản của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022 cho gần 1.500 đại biểu là cán bộ, đảng viên, công đoàn viên, người lao động và nhân dân trên địa bàn. Theo báo cáo viên Sở Tư pháp, đối với nhân dân tại các địa bàn dân cư, nội dung tuyên truyền đã được bám sát vào những điểm mới của việc thực hiện dân chủ tại xã, phường, thị trấn.
Cụ thể như việc mở rộng phạm vi công khai thông tin ở cấp xã phù hợp với quy định của Luật Tiếp cận thông tin và pháp luật hiện hành; đa dạng hóa hình thức công khai thông tin ở cấp xã, bổ sung một số hình thức mới (đăng tải thông tin trên Cổng thông tin điện tử, Trang thông tin điện tử; thông qua hội nghị trao đổi, đối thoại giữa UBND cấp xã với nhân dân; thông qua mạng xã hội...); mở rộng dân chủ trực tiếp tại cấp xã theo hướng bổ sung những vấn đề nhân dân được bàn bạc, thảo luận và quyết định trực tiếp; quy định về sáng kiến đề xuất của nhân dân; quy định về hình thức văn bản của cộng đồng dân cư, việc sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ văn bản của cộng đồng dân cư; thay đổi thẩm quyền công nhận hương ước, quy ước của thôn, tổ dân phố từ UBND cấp huyện sang UBND cấp xã;…
Qua công tác tuyên truyền, góp phần nâng cao nhận thức, để cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân nêu cao tinh thần làm chủ, tích cực, tự giác, chủ động tham gia các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động, giám sát, phản biện, phát huy quyền làm chủ của mình bảo đảm thực hiện đúng phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”, nhất là trong xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh.
Công nhân các khu công nghiệp tỉnh nghe phổ biến Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Thời gian qua, Liên đoàn Lao động tỉnh cũng đã chỉ đạo tổ chức công đoàn các cấp chủ động, tích cực phối hợp với những đơn vị liên quan tổ chức, triển khai nhiều hội nghị tuyên truyền, phổ biến Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022 tới đông đảo đoàn viên, người lao động. Theo đó, Công đoàn ngành Y tế, Công đoàn Viên chức tỉnh đã tổ chức các hội nghị tập huấn nghiệp vụ công tác công đoàn và triển khai Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở cho đội ngũ cán bộ là ủy viên ban chấp hành công đoàn ngành; chủ tịch/phó chủ tịch, cán bộ công đoàn cơ sở trực thuộc.
Nội dung tuyên truyền được báo cáo viên Sở Tư pháp nhấn mạnh vào các quy định về nội dung, cách thức thực hiện dân chủ ở cơ sở, quyền và nghĩa vụ của công dân trong thực hiện dân chủ ở cơ sở và trách nhiệm của cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân trong việc bảo đảm thực hiện dân chủ ở cơ sở. Cùng với đó, Công đoàn các Khu Công nghiệp tỉnh cũng đã phối hợp tổ chức hội nghị tập huấn nghiệp vụ công tác công đoàn năm 2023 và tuyên truyền, phổ biến Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở cho đội ngũ cán bộ là ủy viên Ban chấp hành, ủy viên Ủy ban Kiểm tra Công đoàn các Khu Công nghiệp tỉnh; chủ tịch, phó chủ tịch, ban thanh tra nhân dân, cán bộ nữ công các đầu mối công đoàn cơ sở trực thuộc.
Với đặc thù: đối tượng tiếp nhận là cán bộ của tổ chức công đoàn trong các doanh nghiệp nên nội dung phổ biến Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở được báo cáo viên tập trung vào một số điểm mới trong việc thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp; thực hiện dân chủ ở doanh nghiệp, tổ chức khác có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động thuộc khu vực ngoài nhà nước… nhằm bảo đảm tính phù hợp và đạt hiệu quả thiết thực.
Đánh giá về hiệu quả của hội nghị tuyên truyền, chị Trịnh Thị Bích Thảo, Phó Chủ tịch Công đoàn Công ty Dream printing & package, Khu Công nghiệp Châu Sơn (Thành phố Phủ Lý) cho biết: Những hội nghị tuyên truyền pháp luật cho người lao động nói chung, tuyên truyền về Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở nói riêng khá bổ ích. Sau khi lắng nghe những nội dung quy định quan trọng, liên quan mật thiết tới quá trình công tác, lao động, chúng tôi có thể nắm chắc được những quyền lợi của mình và phổ biến rộng rãi tới đông đảo công đoàn viên trong công ty. Mặt khác, đây cũng là căn cứ để tổ chức công đoàn đánh giá chính xác hơn kết quả thực hiện quy chế dân chủ tại doanh nghiệp, từ đó có những đề xuất đúng, trúng, phù hợp với lãnh đạo công ty nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của công đoàn viên, người lao động.
Thời gian tới, các sở, ban, ngành, đoàn thể, địa phương, đơn vị trong tỉnh tiếp tục đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, phổ biến Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, qua đó tạo tiền đề thuận lợi cho công tác tổ chức thi hành luật, góp phần nâng cao chất lượng thực hiện quyền làm chủ của nhân dân trên địa bàn tỉnh.
Nguyễn Khánh